مقدمه مؤلف
در قلب توسعه زیرساختی و پیشرفت اقتصادی هر ملتی، نظامی شفاف، کارآمد و عادلانه برای تخصیص منابع و اجرای پروژه‌ها نهفته است. مناقصات، به عنوان ستون فقرات تدارکات عمومی، و نظام فنی و اجرایی یکپارچه، به عنوان چارچوبی هماهنگ‌کننده بین طراحی و عمل، دو رکن جدایی‌ناپذیر در مدیریت پروژه‌های ملی هستند. با این حال، پیچیدگی فزاینده قوانین، پراکندگی استانداردها، چالش‌های نظارتی و گسست بین مراحل برنامه‌ریزی تا اجرا، نه تنها هزینه‌های مالی که زمان و کیفیت پروژه‌های کلان را تحت تأثیر قرار داده‌اند. معاملات دولتی تا قبل از ابلاغ قانون برگزاری مناقصات مطابق آیین‌نامه معاملات دولتی مصوب 27/12/1349 برگزار می‌شود. قوانین و مقررات (دستورالعمل‌ها، بخشنامه‌ها و آیین‌نامه‌ها) مرتبط با این حوزه اعم از قانون محاسبات عمومی کشور مصوب 1366 و قانون برنامه و بودجه مصوب 1351 ازآن جمله هستند. مطابق ماده 79 قانون محاسبات عمومی کشور معاملات وزارت خانه و موسسات دولتی باید از طریق مناقصه و مزایده برگزارشود. در سال 1383 قانون برگزاری مناقصات در30 ماده و 10 تبصره به تصویب رسید و پس از آن آیین نامه های اجرائی آن از جمله آیین نامه اجرایی بند الف ماده 26، آیین نامه اجرایی بند ج ماده 12، آیین نامه اجرایی بند ه ماده 29 و همچنین آیین نامه اجرایی نظام مستندسازی و اطلاع‌رسانی مناقصات ابلاغ گردید. با توجه به اینکه کلیه معاملات اعم از پیمانکاری، خرید خدمات مشاوره، کالا و ... از طریق این قانون و آیین‌نامه‌های یادشده انجام می‌شود ضرورت آشنایی متولیان و کارشناسان حقوقی و اعضا کمیته فنی بازرگانی و اعضای کمیسیون مناقصات با این حوزه ضروری به نظر می‌رسد. تنوع، گستردگی و پراکندگی قوانین و مقررات مرتبط با مناقصات موجب ابهامات و تفاسیر مختلفی از قانون مذکور شده است. در این اثر، کوشیده‌ایم با گردآوری و تدوین قوانین و مقررات حاکم بر معاملات عمومی نگاهی نظام‌مند و جامع به ابعاد حقوقی، فنی، مالی و مدیریتی مناقصات و نظام اجرایی کشور بپردازیم و الگویی یکپارچه برای ارتقای کیفیت، کاهش فساد و تسریع پیشرفت پروژه‌های ملی ارائه دهیم.
علیرضا پوراسد
درباره کتاب
قوانین مناقصات را حفظ نکنید... زندگی‌شان کنید!
فهرست مطالب
فصل 1 : قانون برگزاري مناقصات- مصوب 25/01/1383- با اصلاحات و الحاقات بعدي 1
1.1 فصل اول- كليات 2
1.2 فصل دوم- سازماندهي مناقصات 5
1.3 فصل سوم- برگزاري مناقصات 7
1.4 فصل چهارم- مقررات مناقصات 13
فصل 2 : آیین‌نامه خريد خدمات مشاوره 19
2.1 فصل اول- كليات 20
2.2 فصل دوم- اصول و ضوابط خريد خدمات مشاوره 27
2.3 فصل سوم- ارزيابي كيفي مشاوران 35
2.4 فصل چهارم- ارزيابي پيشنهادها و انتخاب مشاور 38
فصل3 : آيين‌نامه اجرايي بند «ج» ماده (12) قانون برگزاري مناقصات مصوب 05/07/1385 با اصلاحات و الحاقات بعدي 51
3.1 فصل اول- كليات 52
3.2 فصل دوم- فرايندها، نقشها و روشها 55
3.3 فصل سوم- ارزيابي كيفي پيمانكاران 63
3.4 فصل چهارم- ارزيابي كيفي تأمينكنندگان 68
فصل4 : مقررات برگزاري مناقصات نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي ايران مصوب 24/04/1386 با اصلاحات و الحاقات بعدي 71
4.1 فصل اول- كليات 72
4.2 فصل دوم- سازماندهي مناقصات 76
4.3 فصل سوم- برگزاري مناقصات 78
4.4 فصل چهارم- مقررات مناقصات 85
فصل5 : آيين نامۀ تضمين معاملات دولتي مصوب 24/08/1394 با اصلاحات و الحاقات بعدي 91
فصل6 : قانون اساسنامه هيأت رسيدگي به شكايات قانون برگزاري مناقصات مصوب 26/12/1388 با اصلاحات و الحاقات بعدي 107
فصل7 : قانون مديريت داده‌ها و اطلاعات ملي مصوب 30/06/1401 با اصلاحات و الحاقات بعدي 113
فصل 8 : آیین‌نامه تصمین معاملات مشارکت عمومی و خصوصی 119
8.1 موضوع: آﯾﯿﻦﻧﺎﻣﻪ ﺗﻀﻤﯿﻦ معاملات ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻋﻤﻮﻣﯽ- ﺧﺼﻮﺻﯽ 120
8.2 آيين‌نامه اجرايي ماده (34) قانون احكام دايمي برنامه‌هاي توسعه كشور (نظام فني و اجرايي يكپارچه كشور) مصوب 05/02/ 1400 143
فصل 9 : مناقصات قراردادهای BOT 149
9.1 دستورالعمل شرکت در مناقصه قراردادهای سرمایه‌گذاری با مشارکت بخش غیردولتی به روش BOO/BOT/ROT 150
فصل 10 : دستورالعمل نحوه تعدیل آحاد بهای پیمان‌ها 205
فصل11 : نحوه ارائه پیشنهاد قیمت از سوی پیمانکاران به تفکیک فصل‌های فهرست بها 215
11.1 دستورالعمل نحوه ارائه پیشنهاد قیمت از سوی پیمانکاران به تفکیک فصل‌های فهرست‌بها
فصل 12 : دستورالعمل نحوه ارائه تجزیه بها همراه با پیشنهاد قیمت توسط پیمانکاران 235
فصل 13 : دستورالعمل تعیین دامنه قیمت‌هاي متناسب پیشنهادي در مناقصات یک مرحله‌اي و دومرحله‌اي- ویرایش چهارم 247
فصل 14 : دستورالعمل نحوه تهیه و تصویب فهرست بهای کارهای خاص 261
فصل 15 : دستورالعمل نحوه تهیه و تصویب ردیف‌های ستاره‌دار 275
15.1 پیوست بخشنامه به دستگاه‌های اجرایی و مشاوران 277
فصل 16 : راهنماي مناقصات 285
16.1 بخشنامه راهنمای مناقصه 286
فصل17 : مناقصات محدود 313
17.1 فصل اول- كليات 314
17.2 فصل دوم- ضوابط و مقررات 316
فصل18 : آيين‌نامه اجرايي نظام مستندسازي و اطلاع‌رساني مناقصات 323
18.1 فصل اول- كليات 324
18.2 فصل دوم- نظام مستندسازي مناقصات 329
18.3 فصل سوم- نظام اطلاع‌رساني مناقصات 342
فصل 19 : درخواست مجوز ترك تشريفات مناقصه 349
19.1 بخشنامه به تمام دستگاه‌هاي اجرايي 350
19.2 دستورالعمل تكميل فرم درخواست مجوز ترك تشريفات مناقصه 351
فصل 20 بیمه تأمین اجتماعی 361
20.1 انواع قراردادهای خاص- سازمان تامین اجتماعی (مشمول ماده 41 قانون تامین اجتماعی) 362
فصل21 : تعدیل قراردادها 375
فصل 22 : تشخیص صلاحیت و رتبه‌بندی 379
فصل23 : مناقصات طرح و ساخت و EPC 381
فصل 24 : مناقصات مشارکت عمومی خصوصی 383
فصل25 : نظام فنی و اجرایی یكپارچه کشور 391
25.1 آیین‌نامه اجرایی ماده (34) قانون احکام دایمی برنامه توسعه کشور (نظام فنی و اجرایی یکپارچه کشور) 392
فصل 26 : سند راهبردی نظام فني و اجرايي شهرداري تهران 399
فصل 27 : نظام فنی و اجرایی طرح‌ها و پروژه‌های صنعت نفت 425
فصل 28 : آیین‌نامه نظام فنی و اجرایی مناطق آزاد تجاری- صنعتی 457
28.1 فصل اول- كليات 458
28.2 فصل دوم- سطوح عملکردی نظام فني و اجرايي 463
28.3 فصل سوم- تأمین مالي 472
28.4 فصل چهارم- مشارکت عمومي و خصوصي 474
28.5 فصل پنجم- مقررات تکمیلي 476
فصل29 : نظام فني و اجرايي اختصاصي بناها و بافت‌هاي تاريخي – فرهنگي مصوب 27/08/1403 - با اصلاحات و الحاقات بعدي 477
قانون نحوه انجام امور مالي و معاملاتي دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالي و تحقيقاتي مصوب 18/10/1369 487
