فهرست مطالب

مقدمه. 15

روابط بین‌الملل چیست؟. 16

انواع روابط بین‌الملل.. 17

عناصر و عوامل روابط بین‌الملل.. 18

انگیزه‌های ایجاد روابط بین‌الملل.. 18

الگوهای مطالعه روابط بین‌الملل.. 19

تئوری‌های مهم روابط بین‌الملل.. 20

وابستگی متقابل.. 21

نظریه بازی‌ها 21

هم‌گرایی.. 21

نظریه ارتباطات دویچ.. 22

وابستگی.. 22

اصول روابط بین‌الملل.. 22

قواعد و مقررات مهم روابط بین‌الملل.. 23

کتاب اول: اوضاع جهان از وست‌فالی تا جنگ‌جهانی اول. 24

1- زمينه‏ها : 25

الف- رنسانس.... 25

انقلاب فکری کوپرنیک‏: 26

انقلاب فکری گالیله‏: 27

انقلاب فکری دکارت‏: 27

ب- جنبش اصلاح دينی: 27

ظهور جنبش اصلاح دینی در عصر رنسانس.... 27

علل مذهبی.. 28

علل اخلاقی.. 28

علل اقتصادی و سیاسی.. 29

عوامل ظهور جنبش اصلاح دینی.. 29

رابطه‏ی ساختار کلیسا و ظهور جنبش اصلاح دینی.. 30

مرجعیت پاپ در کلیسای کاتولیک بر تمام شئون مادی و معنوی.. 30

مفاد شورای ترنت کلیسای کاتولیک و مخالفت پروتستانیزم. 31

فردگرایی پروتستانیزم و رد وحدت‏‏گرایی کلیسایی.. 33

2- جنگ‏های مذهبی و آثار آن. 34

الف- وضعيت امپراتوری مقدس و قدرت‏های ديگر جهان در قرن شانزدهم. 34

ب- جنگ‏های سی ساله‏ی مذهبی و قرارداد وست‌فالی.. 37

3- تحولات علمي و فلسفي.. 38

الف- بيداري و روحيه‏ي علمي.. 38

ب- جهش علمي.. 39

قسمت دوم/ تحولات عرصه‌ي بين‌الملل.. 40

1- شكل‏گيري قدرت‏هاي ملي.. 40

الف- عصر اقتدار فرانسه. 41

1- پیرامون بین‌المللی.. 41

2-‏ امکانات و توانمندی‏های فرانسه. 43

الف-‏ ابزارهای حقوقی و دیپلماتیک: 43

ب- خورشید شاه لویی چهاردهم (1715-1643) 44

2- توقف فرانسه و آغاز اقتدار انگلستان. 45

الف- دوره‏ی پیشرفت فرانسه. 46

ب- دوره‏ی دوم (‏دوره‏ی تثبيت و توقف فرانسه): 47

آغاز اقتدار انگلستان. 47

جنگ‏های جانشینی اسپانیا 49

نتایج جنگ‏های جانشینی اسپانیا 50

قسمت سوم/ ديپلماسي و روابط بين‌الملل در قرن هجدهم. 51

1- دوره‌ي اول (1740-1713) (دوره‏ی آرامش نسبی) 51

2- دوره‌ي دوم: (1789 -1740) 54

الف- جنگ جانشینی اتریش(1748-1740) 55

ب- جنگ‏هاي هفت ساله (1763- 1756) 55

پ- ادامه‏ی كشمکش‏ها در اروپا 56

ت- سيماي استعمار و استقلال آمريكا 56

3- دوره‏ی سوم: از انقلاب فرانسه تا کنگره­ی وین (1815-1789) 57

الف- انقلاب فرانسه. 57

ب- جنگ‏های انقلاب و ناپلئون. 60

دومین لشکر‏کشی به ایتالیا 62

قسمت اول: وقایع مهم جهان از کنگره‏ی وین تا جنگ‏جهانی اول. 63

كنگره‏ی وين و اهميت آن در روابط بين ملت‏ها 63

كنگره‏ی وین.. 63

مباحث كنگره‏ی وین.. 64

1- زمینه‌ها و ریشه‏ها 64

2- قدرت‏های موثر و اهداف آنان. 64

الف) مهم‏ترین هدف انگلستان: 64

ب) هدف روسیه. 65

پ) فرانسه. 65

3- اصول نظم جدید بین‌المللی.. 65

نتایج كنگره‏ی وین: 66

1-‏ نيروها و برنامه در كنگره‏ی وين.. 67

2- اصول نظم جديد بين‏المللي.. 68

3- اعاده و همبستگي پادشاهي‏هاي اشرافي.. 69

اتحاد مقدس... 70

روند شكل‏گیری اتحاد. 70

انقلاب 1830 در اروپا 71

توافقنامه‏ی روس و فرانسه. 71

منافع اتحاد برای فرانسه. 71

منافع اتحاد برای روس‏ها 71

ویژگی‏های نظام بین‌الملل در این مقطع. 73

اتحاد چهار جانبه: (انگلستان-پروس- روسیه- اتریش) 73

4- کنگره‌ی اکس لاشاپل(1) و سیستم سرکوب مترنیخ.. 73

5- اوج‏گیری مبارزات آزادی‏خواهی و واکنش جبهه‌ی متحد اشرافیت(2)(اریستوکراسی) 75

قسمت دوم: تحولات سياسي اروپا از انقلاب‏هاي 1830 تا وحدت آلمان. 77

الف- انقلاب 1830 و آثار بین‌المللی‏ آن. 77

ب) تاثیرات بین‌المللی انقلاب فرانسه. 79

قسمت دوم: انقلاب‏هاي 1848 و اوضاع اروپا بعد از آن. 79

الف- شروع زوال اتريش و سيادت موقت روسيه: 80

ب) ناپلئون سوم و سياست اروپا: 80

ریشه‏ها و زمینه‏ها 82

آثار و پیامدهای بین‌المللی.. 82

ناسیونالیسم آلمانی.. 84

الف) وحدت ملي ايتاليا: 85

زمینه‏های وحدت... 87

ب) وحدت آلمان: 88

پ) زمینه‏ی وحدت آلمان. 89

ت) جنگ فرانسه و پروس و تشكيل امپراتوري آلمان. 91

اتفاق امپراتوران سه‌گانه. 93

آلمان و تحولات اروپا در آستانه‏ی جنگ‏جهانی اول. 96

قسمت سوم: اوضاع بین‌المللی از 1870 تا تشکیل اتفاق مثلث... 97

1- اوضاع کلی.. 97

2- جنبش آزادی‏خواهی و مشاركت مردمی.. 98

1- تفوق آلمان بر اروپا (سیستم اول بیسمارک) 99

ظهور قدرت جدید در تحولات بین‌المللی.. 101

الف- بحران بالکان (1878- 1875) و پایان سیستم اول بیسمارک.... 104

- سیستم دوم بیسمارك.... 105

سیستم سوم بیسمارك.... 108

شکل‏گیری اتحاد مثلث... 109

اتحاد دوگانه. 111

مقدمات شکل‏گیری اتفاق مثلث... 111

تفاهم دوستانه و اتفاق مثلث... 112

الگوي اصلي تقسيم آفريقا 113

آفريقا و اصطحكاك منافع فرانسه با آلمان و ايتاليا 114

تونس.... 114

مراكش و كنفرانس الجزاير (الجزيره) 116

ب- اروپا از اتحاد مثلث تا سقوط بیسمارک.... 117

‌3- روابط سلطه‏آمیز اروپا با سایر مناطق جهان. 122

4- ظهور قدرت‏های جدید در صحنه‏ی روابط بین‌الملل.. 123

الف- ژاپن و مسایل شرق دور. 124

ب-‏ آمریکا 125

قسمت چهارم: تحولات روابط بین‌الملل در آغاز قرن بیستم. 126

1-‏ سیستم دلکسه و ابتکار عمل فرانسه. 128

الف-‏ نزدیکی هر چه بیشتر با روسیه و توافق 1899. 128

ب-‏ سست‏نمودن پیوند ایتالیا و اتحاد مثلث... 129

پ-‏ عقد قرارداد دوستی با انگلستان (آنتانت کردیال) 129

2-‏ واکنش آلمان در مقابله با سیستم دلکسه. 130

3- توافق روسیه و انگلستان و تشکیل اتفاق مثلث... 131

4- از اتفاق مثلث تا جنگ‏جهانی اول. 132

الف- بحران بوسنی (9- 1908) 132

مراکش: شاخصه‏هاي موثر در روابط الجزاير- مراكش.... 134

1- تاريخي و ايدئولوژيكي.. 134

2- اختلافات مرزي.. 135

عوامل بين‏المللي.. 137

اختلاف صحراي باختري و روابط الجزاير – مراكش.... 138

ب- بحران دوم مراکش.... 142

پ- جنگ‏های بالکان (1913-1912) 145

شروع جنگ اول بالكان: 146

جنگ دوم بالکان (بیست و نهم ژوئن سال ۱۹۱۳ ميلادی) 147

ت- مقدمات جنگ‏جهانی اول. 149

1- تقویت اتحاد‏ها 149

2- مسابقه تسلیحاتی.. 150

3- جنگ‏جهانی‏ اول قتل ولیعهد اتریش در سارایوو جرقه‏ی بروز جنگ اول. 152

امضا قرارداد آتش‏بس.... 154

کتاب دوم/ روابط بین‌الملل از جنگ‌جهانی اول تا امروز. 155

روابط بین‌الملل از (1914 تا 1945) 155

جنگ‏جهانی اول و پیامدهای آن. 155

دلایل وقوع جنگ‏جهانی اول. 155

جنگ در سال 1915. 157

جنگ در سال 1916. 158

جنگ در سال 1917. 159

جنگ در سال 1918. 160

صلح ورساي.. 161

پیامدهای بعدی جنگ‏جهانی اول. 161

1- ریشه‏های جنگ‏جهانی اول. 162

الف- عامل اقتصادی‏‏: 162

ب- مشکلات داخلی کشورها: 163

پ- عوامل خارجی: 164

ث- مسایل بین‌المللی: 164

2- وضعیت نیروهای درگیر در جنگ و اهداف آن‏ها 165

3- تحولات جنگ.... 167

الف- ورود کشورهای بی‏طرف در جنگ.... 167

ب- موج صلح‏طلبی و خروج روسیه از جنگ.... 168

جنگ در جبهه‏ی شرق.. 168

انقلاب روسیه. 168

رویدادهای سال (1918-1917) 169

ایالات‏متحده و بهانه‏ی جنگ.... 170

پ- ورود آمریکا به جنگ.... 171

دلایل ورود آمریکا به جنگ.... 171

دلایل اقتصادی: 172

برد مداخله‏ی آمریکا و نتایج آن. 174

ت- پایان جنگ.... 176

4- معاهدات صلح.. 177

مصوبات صلح ورسای.. 178

واکنش آلمان به‏معاهده‏ی صلح ورسای و جنگ‏جهانی دوم. 179

پیمان صلح با متحدان آلمان. 181

مفاد اصول چهارده‏گانه‏ی ویلسون. 184

آثار جنگ بر زندگی سیاسی اروپا 188

1) تغییر نقشه‏ی سیاسی اروپا: 188

2) تغییر رژیم‏های سیاسی: 189

3) مشکلات سیاسی - اجتماعی: 190

4) ضعف کلی اروپا: 192

5) نظام جدید بین‌المللی.. 193

قسمت دوم/ مسایل مهم بین‌المللی در دهه‌ی 1920. 196

دوره‏ی اول 1925-1920. 196

1-‏ تاثیر سیاست انزواگرایی آمریکا بر روابط بین کشورهای اروپایی. 196

2 -‏ مساله‏ی آلمان و اختلاف انگلیس و فرانسه. 197

3-‏ مساله‌ی شوروی.. 198

دوره‏ی دوم (دوره‏ی آرامش) (1929-1925) 199

معاهدات بریان-کلوگ (‏1928) 200

قسمت سوم/ روابط بین‌الملل از (1929 تا 1945( 202

1-‏ بحران اقتصادی و آثار آن. 202

الف) عدم مداخله‏ی دولت در امور اقتصادى‏: 204

ب) بازى در‏ بورس: 204

پ) سياست اقتصادى قدرت‏هاى بزرگ‏: 205

الف) آثار بحران بر سیاست داخلی کشورها: 205

ب) شیوع توتالیتاریسم: 206

پ) آثار بحران بر روابط بین‌الملل: 210

پيامدها و نتايج بحران. 211

1- در سياست بين‏المللى‏: 211

2- در روابط بین‌الملل‏: 212

1-‏ تغییرات مهم در سیاست‏های خارجی.. 213

الف-‏ آلمان. 213

ب-_‏ ايتاليا و سياست‏هاى دولت موسولينى.. 215

پ- آغاز جنگ داخلى اسپانیا و زورآزمایی جبهه‏های سه‏گانه: 219

سياست دولت‏هاى ايتاليا و آلمان در قبال جنگ داخلى اسپانيا: 220

هيتلر و سياست‏هاى توسعه‏طلبانه‏ی آلمان. 222

خروج از كنفرانس خلع سلاح و جامعه‏ی ملل.. 223

پيمان ده ساله‏ی عدم تجاوز با لهستان. 223

الحاق ناحيه‏ی سار به آلمان. 223

اعلام نظام خدمت اجبارى.. 224

اشغال ناحيه‏ی راين‌لند (رنانى) 224

قسمت چهارم/1- مقدمات جنگ و آغاز تهاجمات وسیع هیتلر. 226

تاریخچه‏ی جنگ‏جهانی دوم: 226

1- دلایل آغاز جنگ.... 226

پیش‏زمینه‏ی جنگ در آلمان. 227

رهبران جنگ/ متحدین / آدولف هیتلر. 228

حمله به لهستان و آغاز جنگ‏جهانی دوم. 232

نتیجه‏ی نبرد. 234

2- جنگ و تحولات آن. 234

الف-‏ درباره‏ی علل جنگ.... 234

ب-‏ جنگ در دوران دوستی آلمان و شوروی 1941- 1939. 237

وضعیت جنگ پس از حمله‏ی.. 241

آلمان‏ها به شوروی و ورود آمریکا به جنگ.... 241

دوره‏ی تقابل و تجاوز. 242

اقدامات ژاپن.. 242

اشغال منچورى در سال 1931. 244

جنگ چين و ژاپن در 1937. 245

پ-‏ تشکیل جبهه‌ی ضد هیتلری.. 246

قرارداد 1942. 247

ت - دگرگونی در آرایش نیروها 248

شرح نبرد. 250

3- توافق متفقین در مورد دنیای پس از جنگ.... 251

کنفرانس تهران. 253

کنفرانس یالتا 256

4-کارنامه‏ی جنگ‏جهانی دوم. 257

پایان جنگ.... 258

تلفات و خسارات جنگ.... 258

پیامد جنگ.... 259

فصل دوم/ تحولات مهم بین‌المللی از جنگ‌جهانی دوم تا امروز. 260

دوره‏ی جنگ سرد نخست:‏ (1945 تا 1963) 260

جنگ سرد. 260

اصطلاح "‏جنگ سرد‏". 260

قسمت اول: دوره‏ی جنگ سرد نخست (1945- 1963) 262

1- جنگ سرد و ریشه‏های آن. 262

الف- مساله‏ی ایران: 262

ب- جنگ داخلی یونان و رودر‏رویی غیرمستقیم شرق و غرب: 263

پ- فشار شوروی بر ترکیه: 263

ت- اختلاف بر سر چگونگی اداره‏ی آلمان: 263

2- جنگ سرد و شکل‏گیری دو بلوک.... 264

الف) دکترین ترومن.. 264

ب) طرح مارشال و تقسیم جهان به دو اردوگاه 265

3- تحکیم دو بلوک.... 267

الف-‏ اروپای غربی زیر حمایت نظامی آمریکا قرار می‏گیرد. 267

جنگ کره و تاثیر آن در اروپا: 269

ب- شوروی و اروپای شرقی.. 270

4- دوره‏ی کوتاه تشنج‏زدایی در روابط شرق و غرب: 56 – 1955. 271

5-‏ شروع مجدد بحران. 272

الف) بحران برلین: 273

ب- بحران موشکی کوبا 274

مراحل آماده‏باش موشك SS-4Sandal 282

آماده‏باش سطح چهارم‏: (‏دایمي‏) 282

آماده‏باش سطح اول‏: (‏آماده‏باش كامل‏) 282

بحران كوبا 284

كوبا، متحدي قابل اعتماد براي شوروي.. 284

بحران موشكي كوبا 285

عملیات آنادیر. 289

عملیات کاما 290

پرواز هواپيماهاي جاسوسي آمريكا 292

موشک‏های بالستیک شوروی در جنگل‏های کوبا 292

به‏چالش‏كشيده‏شدن محاصره 294

پيامدهاي بحران كوبا 295

از بحران موشكی كوبا تا جمهوری چك و لهستان موشك‏های بحران آفرین.. 295

قسمت دوم/ تحولات روابط بين‌الملل در دهه‌هاي 1960 و1970. 298

ساير تحولات مهم دوره‏ي تنش‏زدايي.. 298

1- متغیر‏های جدید در تجزیه و تحلیل روابط بین‌الملل.. 299

الف) ظهور قدرت جهان‏سوم در قالب جنبش عدم‏تعهد: 299

تاريخچه‏ی جنبش عدم‏‏تعهد. 300

گردهمايي رهبران آسيايي.. 300

كنفرانس باندونگ.... 301

انديشه‏ی عدم‏تعهد. 302

ب) اروپاي باختري به‏عنوان يك قدرت نو ظهور. 303

پ) بيداري حس ملي در اروپاي شرقي.. 306

ت) ظهور قدرت‏هاي ميانه در آسيا 306

بحران در اقمار شوروي‏: 308

2-‏ تحول در روابط آمریکا و شوروی.. 308

قسمت سوم/ جنگ سرد جديد و مقدمات فروپاشي شوروي (1990-1979) 311

1-‏ ریشه‏های جنگ سرد جدید. 311

الف) رقابت برای کسب نفوذ بیشتر در جهان: 311

ب) رقابت‏های تسلیحاتی: 313

2- مسایل مهم دوره‏ی جنگ سرد جدید. 314

3- دوره‌ي تنش‏زدايي جديد. 316

الف) تحولات محیط نظام بین‌المللی در دهه‏ی 1970. 317

ب) مسایل داخلی آمریکا و شوروی و تاثیر آن در پیدایش دوره‏ی تشنج‏زدایی جدید. 318

1- آمریکا: 318

2- شوروی: 319

پ- کیفیات دوره‏ی تشنج‏زدایی جدید. 320

قسمت چهارم: روابط بين‌الملل در دهه‏ی 1990. 322

1- فروپاشي شوروي و پيامد‏هاي آن: 322

وحدت دو آلمان و آثار حقوقي آن. 323

پرچم سرخ بر فراز برلين.. 323

جنگ در پشت ديوار. 324

فرار از شرق به غرب... 325

فراز و فرود ارتباط.. 325

باز شدن ديوار. 326

2-‏ چشم‏انداز مسایل جهان در آستانه‏ی قرن 21. 328

فهرست منابع. 331