فهرست مطالب
عنوان صفحه
پيشگفتار 9
فصل اول: روان‌شناسى و سياست 11
1- روان‌شناسى چيست؟ 14
2- سياست چيست؟ 17
3- شكل‌گيرى رفتار سياسى 20
3-1- نظريه‌هاى سياسى 20
3-2- فرهنگ سياسى 21
3-3- انواع فرهنگ سياسى 22
3-4- مشاركت سياسى 25
4- رفتار سياسى بهينه 27
4-1- عوامل مؤثر در رفتار سياسى بهينه 29
فصل دوم: شخصيت و سياست 33
1- تعريف شخصيت 35
2- كاربردهاى گوناگون واژه شخصيت 38
3- روشهاى بررسى شخصيت 39
3-1- زندگينامه خود نوشته و ديگر نوشته 39
3-2- پرسشنامه‌ها 40
3-3- موقعيت‌هاى آزمايشى 40
3-4- تست‌هاى فرافكن 41
3-5- قيافه، خط؛ بيان 41
4- شخصيت و جامعه‌پذيرى سياسى 42
4-1- عوامل جامعه‌پذيرى سياسى 44
الف - خانواده 44
ب - مدرسه 48
ج - همسالان و دوستان 50
د - رسانه‌هاى گروهى 52
هـ - فرهنگ 53
و - طبقات اجتماعى 54
ز - نقش جنس 57
فصل سوم: برخى از ديدگاههاى نظرى در باره شخصيت و سياست 61
1- ديدگاه روان‌تحليل‌گرى 63
1-1- پديدآيى سازمان روانى 63
الف - جنبه ساختارى 63
ب - جنبه پويشى 65
ج - جنبه اقتصادى 66
1-2- پايه‌هاى روان‌شناختى تضادهاى سياسى از ديدگاه روان‌تحليل‌گرى 67
1-3- رهبران و پيروان از ديدگاه روان‌تحليل‌گرى 69
1-4- شخصيت اقتدارطلب 71
2- ديدگاه كل‌نگرى 75
2-1- سياست پيشگيرانه 77
2-2- رهبران سياسى 78
الف- ريخت آشوبگر 78
ب - ريخت اصلاح‌گر 80
ج - ريخت مدير 80
3- ديدگاه روانى - اجتماعى 81
3-1- مراحل تحول روانى - اجتماعى 82
3-2- چرا زندگى سياسى گاهى شخصى مى‌شود؟ 84
فصل چهارم: ريخت‌ها و رگه‌هاى شخصيت و سياست 87
1- درون‌گرايى و برون‌گرايى يونگ 90
1-1- ويژگيهاى ريخت درون‌گرا 90
1-2- ويژگيهاى ريخت برون‌گرا 90
2- شخصيت از نظر آيسنك 92
2-1- ابعاد شخصيت 95
2-2- سرشتهاى سياسى 97
3- طبقه‌بندى منش شناختى هيمانس و ويروسما 99
3-1- ريخت‌هاى شخصيتى و سياسى 100
4- تعامل بين فردى هورناى 101
4-1- نيازهاى روان آزرده 102
4-2- فهرست نيازها 103
5- شخصيت ماكياولى 104
فصل پنجم: سياست و هويت 107
1- همسانسازى و احراز هويت 109
2- همسانسازى و ملّى‌گرايى 111
3- هويت‌يابى در جهان سوم 112
4- بحران هويت و خودشيفتگى جمعى 113
فصل ششم: افكار عمومى 117
1- تعريف افكار عمومى 119
2- پيشينه تاريخى افكار عمومى 120
3- عوامل مؤثر در ايجاد افكار عمومى 122
4- افكار عمومى و انسان ارتباطى 123
5- شخصيت و افكار عمومى 124
5-1- نيازهاى شخصيتى مؤثر بر افكار 125
فصل هفتم: تبليغات (ابزار تأثيرگذارى بر افكار عمومى) 127
1- تعريف تبليغات 130
2- عوامل مؤثر در تبليغ 131
3- بازخورد چه كسانى قابل تغيير است 133
4- روشهاى تبليغ 135
4-1- روش شرطى 135
4-2- روش تكرار 137
4-3- روش تظاهر به يكپارچگى 137
4-4- روش پنهان و آشكار هدف تبليغ 138
4-5- روش ضد تبليغ 139
4-6- روش بحث و گفتگو 140
5- نقش رسانه‌ها و تبليغات در نظام نوين جهانى 141
فصل هشتم: شايعه ( يك حربه سياسى) 145
1- تعريف شايعه 147
2- علل پديدآيى شايعه 148
3- روشهاى ايجاد شايعه 150
4- انگيزه بيان شايعه 152
5- زمينه پذيرش و سرعت انتشار شايعه
6- كنتر شايعه 154
فصل نهم: روان‌شناسى مكاتب سياسى 157
1- توتاليتارينيسم 159
2- فاشيسم و كمونيسم 160
3- ريشه‌هاى روان‌شناختى توتاليتارينيسم 162
4- كاپيتاليسم 165
5- دموكراسى 165
6- ويژگيهاى دموكراسى 166
7- ريشه‌هاى روان‌شناختى دموكراسى 167
فصل دهم :شخصيت و سياست خارجى (مطالعه بالينى رهبران سياسى) 171
1- مطالعات بالينى در رابطه با وودروويلسن 174
2- الگوى رفتار سياست خارجى ويلسن 175
2-1- تفسير فرويد و بوليت 176
2-2- تفسير جورج 177
2-3- تفسير وينشتاين 178
3-4- خلاصه 179
3- تحول مقياسهاى عينى متغيرهاى شخصيت 180
3-1- انگيزه‌هاى پيشرفت، ارتباط و قدرت 180
3-2- شناخت‌ها و باورها 182
3-3- رگه‌ها و خلق و خو 185
3-4- خلاصه 186
4- جهت‌يابيهاى شخصيت و راهبردهاى چند متغيره 187
4-1- به سوى يك الگوى يكپارچه در تبيين شخصيت و سياست خارجى 187
منابع :
1- فارسى 191
2- انگليسى 195
واژه‌نامه :
به ترتيب الفباى انگليسى 211
به ترتيب الفباى فارسى 201
بسم اللّه الرّحمن الرّحيم
پيشگفتار
اثر حاضر نخستين كتاب درسى در زمينه روان‌شناسى سياسى است و حاصل تلاش نگارنده در تدريس اين درس است. اختصاص واحدهاى درسى در مقاطع كارشناسى و كارشناسى ارشد در رشته‌هاى علوم سياسى، روابط سياسى (ديپلماتيك)، حقوقى كنسولى، مديريت سياسى، ارتباطات سياسى، ديپلماسى و سازمان‌هاى بين‌المللى و ... و عدم وجود كتابى به زبان فارسى در اين زمينه و نياز مبرم دانشجويان به اثرى كه بتواند پاسخگوى برخى از نيازهاى آنان باشد، انگيزه تدوين اين كتاب را فراهم آورده است و نگارنده را برآن داشته تا يادداشت‌هاى خود را به صورت اثرى تحت عنوان مقدمه‌اى بر روان‌شناسى سياسى تقديم دانشجويان عزيز و علاقه‌مندان گرامى نمايد.
اين اثر در 10 فصل تنظيم يافته است و سعى شده است در هر فصل، يكى از مباحث روان‌شناسى سياسى مطرح گردد. بااين همه با توجه به گستردگى مطالب در اين حوزه از علم، بايد آن را مقدمه‌اى بر مطالعات بعدى به حساب آورد و دانشجو بايد همواره مطالب آن را با مطالعه كتب ديگر، به ويژه مقالات مجلات معتبر تكميل نمايد، به اميد آنكه اين اثر راهگشاى فعاليت‌هاى گسترده‌تر دانشجويان عزيز باشد و آنان را در دسترسى به افق‌هاى بالاتر يارى دهد.
بى‌ترديد تهيه كتابى با توجه به وسعت و پيچيدگى موضوع، خالى از اشكال نيست، بااين وجود نگارنده در حد امكان تلاش كرده است تا ضمن رعايت يكنواختى مطالب و دقت در جوانب علمى موضوع، به طرح پاره‌اى از مباحث بپردازد و طرح پاره‌اى ديگر را به فرصت ديگرى محول سازد.
در اينجا از عموم خوانندگان گرامى، به ويژه از اساتيد محترم تقاضا دارم، منت نهاده، نارسائي‌ها و كاستى‌هاى اين اثر را يادآورى نمايند و نظرات ارزشمند و سازنده خويش را براى رفع نواقص و بهبود كيفيت مطالب در چاپ‌هاى بعدى در اختيار نگارنده قرار دهند.
در پايان وظيفه خود مى‌دانم از همه كسانى كه در انجام اين اثر از يارى‌هاى بى‌دريغ آنان برخوردار بوده‌ام تشكر كنم. از استاد ارجمند سركار خانم دكتر پريرخ دادستان كه دستنوشته كتاب را مورد مطالعه قرار دادند و مرا از نظرات بسيار ارزشمند خود بهره‌مند نمودند، از جناب آقاى دكتر جواد اژه‌اى، مدير گروه روان‌شناسى دانشگاه تربيت مدرس كه امكان آشنايى مرا بااين حوزه از روان‌شناسى فراهم نمودند و از كليه دست‌اندركاران انتشارات بعثت كه در چاپ و انتشار اين اثر، مساعدت نمودند، به‌ويژه آقاى مهندس عباس ميقانى مدير عامل و آقاى محسن ميقانى كه نظارت بر چاپ و امور فنى كتاب را انجام دادند صميمانه و خاضعانه تشكر و سپاسگزارى مى‌نمايم و توفيق بيش از پيش اين عزيزان را از خداوند متعال مسألت دارم.
على فتحى آشتيانى
