مانور شناورها اثر سجاد حاجی زاده - محمدرضا فتحی - محمد سعید سیف
ارزیابی مانورپذیري شناورها از اواسط قرن بیستم به دنبال بحران نفتی دهه 1970 و افزایش یکباره ابعاد شناورها به صورت جدي مورد توجه پژوهشگران و کارشناسان هیدرودینامیک و دینامیک کشتی قرار گرفته است. به نحوي که در سه دهه پایانی قرن گذشته تلاشهاي فراوانی جهت مدلسازي و شناخت رفتار شناور طی مانور صورت گرفته است. عمده توجه در این بازه بر خصوصیات مانوردهی در محدوده بنادر و آبهاي کم عمق بوده است. لیکن از اوایل قرن حاضر با جدي شدن موضوع کشتیرانی به صورت هوشمند، شناخت دینامیک حاکم بر مانور شناورها مجدداً به صورت جدي مورد توجه محققین قرار گرفته است. امروزه مفاهیم جدید مرتبط با هوشمندسازي اعم از کنترل پسخور، سیستمهاي مبتنی بر فناوري اطلاعات و استفاده از دادههاي هواشناسی پیشرفته به سرعت وارد حوزه مانور کشتی میشود. لذا ضروري است که تحقیقات در خصوص هیدرودینامیک مانور شناورها نیز به موازات تکمیل گردد. با توجه به این موضوع به نظر میرسد شناخت مفاهیم و روشهاي مدلسازي مانور شناورها براي مهندسین و پژوهشگران امروزي امري حیاتی است.
کتاب حاضر بر اساس منابع علمی معتبر در حوزه مانور و دینامیک شناورها و ده سال تجربه مرتبط مولفین در دانشگاه خلیج فارس و دانشگاه صنعتی شریف تالیف شده است. ارائه مطالب در این کتاب به نحوي بوده است که دانشجویان کارشناسی مهندسی دریا بتوانند با اصو ل کلی آشن ا شد ه و ا ز طر ف دیگ ر دانشجویا ن تحصیلا ت تکمیل ی که ب ه مفاهیم هیدرودینامیک، دینامیک کشتی و کنترل علاقهمند هستند با روشها و دیدگاههاي مختلف مدلسازي آشنا شوند. کتاب حاضر در شش فصل اصلی تهیه شده است. در فصل اول ضمن معرفی موضوع، الزاماتی که سازمانهاي بینالمللی مرتبط با کشتیرانی و ساخت کشتی در خصوص مانور کشتی دارند بررسی شده است. در فصل دوم فرمولبنديهاي مختلفی از مانور کشتی ارائه شده است که هر کدام در حوزه به خصوصی کاربرد دارد. فصل سوم به روشهاي مدلسازي پرداخته شده است، روش مدلسازي تجربی در مانور شناورها از دیرباز استفاده میشده است. لیکن مدلسازي دینامیک سیالات محاسباتی با این که آینده امیدبخشی در این حوزه ترسیم میکند همچنان در مراحل اولیه تکامل است. فصل چهارم به طور کامل به معرفی سطوح کنترل به خصوص سکان و نقش آن در مانور کشتی اختصاص یافته است، مانور شناورها تا حد زیادي متاثر از سیستمهاي فرمان موجود روي شناور است. پیشبینی مانور کشتی بدون در نظر گرفتن شرایط آبراهه به هیچ وجه میسر نیست. علاوه بر این شناورها معمولاً در شرایط آب کم عمق و در مجاورت سواحل و بنادر مانور میدهند، لذا فصل پنجم این کتاب به بررسی تاثیرات آب کم عمق و محدودیتهاي جانبی و عرضی کانالهاي دسترسی بر مانور کشتی اختصاص یافته است. در نهایت افزایش سرعت شناورها منجر به پدیدههاي پیچیده هیدرودینامیکی حول بدنه و سکان میشود. به همین دلیل از تئوريهاي ارائه شده در فصل دوم کتاب در خصوص شناورهاي تندرو باید با احتیاط استفاده کرد. در فصل ششم سعی شده است این تفاوتها با جزئیات بیشتر آشکار گردد. پیشاپیش از نواقص احتمالی عذر خواسته و امیدواریم با تذکر صاحب نظران و متخصصان گرامی بتوان آنها را رفع نمود. بر خود واجب میدانیم زحمات کلیه دانشجویان و همکارانی که ما را در تهیه این کتاب یاري نمودهاند قدر بدانیم. در نهایت از همه عزیزان تشکر نموده و همه نتایج را مرهون صبر و پشتیبانی خانوادههاي خود میدانیم.
سجاد حاجیزاده
محمدرضا فتحی کازرونی
محمد سعید سیف
