کتاب "قوانین و مقررات مشارکت عمومی خصوصی" جلد اول اثر علیرضا پوراسد، به بررسی جامع و دقیق قوانین مرتبط با مشارکتهای عمومی و خصوصی میپردازد. در این کتاب، شما با قوانین تأمین مالی تولید و زیرساختها در سال ۱۴۰۳، آییننامههای صدور مجوز تأسیس صندوقهای تضمین غیردولتی، و قوانین بودجه ۱۴۰۳ آشنا خواهید شد. همچنین، نظام فنی و اجرایی یکپارچه کشور و آییننامه تضمین معاملات مشارکت عمومی-خصوصی در سال ۱۴۰۰ به طور کامل تحلیل میشوند. این اثر منبعی ارزشمند برای پژوهشگران، کارشناسان و فعالان حوزه مشارکتهای عمومی و خصوصی است که به دنبال درک عمیقتری از قوانین و مقررات جاری هستند. با مطالعه این کتاب، نگاهی نو به ساختارهای قانونی و اجرایی کشور در زمینه سرمایهگذاری و همکاریهای بینالمللی خواهید داشت.
قانون تأمین مالی تولید و زیرساختها ۱۴۰۳
آییننامه صدور مجوز تأسیس و فعالیت صندوقهای تضمین غیردولتی ۱۴۰۳
قانون برنامه پنجساله هفتم پیشرفت ۱۴۰۷ - ۱۴۰۳
قانون بودجه ۱۴۰۳
نظام فنی و اجرایی یکپارچه کشور ۱۴۰۰
آییننامه تضمین معاملات مشارکت عمومی-خصوصی ۱۴۰۰
و...
مقدمه مؤلف
در یک دهه اخیر، با توجه به تحولات عظیم و گسترده در مکانیزمهای توسعه زیرساخت کشورها، کشور ما هم با تحولات ساختاری مواجه شد. کاهش چشمگیر منابع مالی جهت تأمین مالی پروژههای ملی و استانی، دولتمردان و سیاستمداران را به بازنگری و تحول اساسی در مدل حکمرانی و تصمیمسازی جهت مشارکت با بخش غیر دولتی و خصوصی متمایل نمود.
مشارکت عمومی و خصوصی، ساز و کاری است که در آن، طرف عمومی به منظور تأمین کالاها و یا خدماتی که در شرح وظایفش میباشد یا مولدسازی داراییهای متعلق به وی، از ظرفیتهای طرف خصوصی استفاده مینماید. در این ساز و کار، طرف خصوصی مسئولیت سرمایهگذاری یا ارائه کالا یا خدمت و یا هر دو این وظایف را به عهده دارد و حسب مورد، تمام یا بخشی از وظایف و مسئولیتهای تأمین این کالاها و خدمات، مانند پدیدآوری، طراحی، ساخت، تأمین مالی، تجهیز، نوسازی، بهرهبرداری، تعمیر و نگهداری، و پیادهسازی نظام فناوری اطلاعات را نیز میتواند به عهده بگیرد. در مقابل، طرف عمومی، علاوه بر نظارت بر کمیت، کیفیت و زمان ارائه کالاها و خدمات، از طرف خصوصی حمایتهای لازم را به عمل میآورد.
در این راستا، دولت با استفاده از ظرفیتهای قانونی جدید و اجرای دستورالعمل ماده ۲۷ قانون الحاق ۲ و مصوبات شورای اقتصاد، اقدام به واگذاری بخشی از پروژههای ملی و استانی نمود که بنا بر تعبیری، میتوان سالهای ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵ را به عنوان نقطه عطفی در کشور در جهت تغییر پارادایم و تحول در نظام فنی و اجرایی کشور دانست.
گرچه در سنوات گذشته، ظرفیتهای قانونی جهت مشارکت و سرمایهگذاری بخش خصوصی و غیر دولتی، همانند قانون سرمایهگذاری در ساخت آزادراهها مصوب سال ۱۳۶۶ و همچنین ابلاغ نشریه ۴۶۹ سازمان برنامه و بودجه کشور، موافقتنامه ساخت- بهرهبرداری- واگذاری (B.O.T) در سال ۱۳۷۸ را برشمرد، ولی به طور گسترده و فراگیر نبود.
با عنایت به آمادهسازی لایحه مشارکت عمومی و خصوصی کشور در سال ۱۳۹۷ و همچنین تعیین تکلیف بیش از ۸۰ هزار پروژه نیمهتمام و در حال واگذاری در کشور، ضرورت یک برنامه منسجم آموزشی که کلیه کنشگران توسعه کشور، اعم از توسعهگران، تسهیلگران، پیمانکاران، مهندسان مشاور، دستگاههای اجرایی و دستگاههای نظارتی در کلیه ردههای سازمانی، اعم از مدیران پایه، عملیاتی و ارشد را شامل شود، مطابق استانداردهای بینالمللی ضروری به نظر میرسد.
چرا که به دلیل جدید و مترقی بودن مفاهیم مشارکت عمومی و خصوصی و تعدد نظام فنی و اجرایی حاکم بر طرحها (اعم از نظام فنی و اجرایی صنعت نفت، نظام فنی و اجرایی شهرداری تهران و نظام فنی و اجرایی مناطق آزاد کشور) و ... ضرورت توانمندسازی و آموزش نیروی انسانی لازم و ضروری به نظر میرسد.
با توجه به ابلاغ نظام فنی و اجرایی یکپارچه کشور در سال ۱۴۰۰ و با عنایت به اینکه بخش اعظمی از طرحها و پروژههای زیرساخت کشور در تمامی حوزهها، اعم از انرژی، حمل و نقل، سلامت و بهداشت، آب، میراث فرهنگی و گردشگری و ... با رویکرد، الگوها و مدلهای متنوع مشارکت عمومی و خصوصی انجام میشود و با توجه به گستردگی و پراکندگی قوانین، مقررات، بخشنامهها و دستورالعملهای فوق، در این راستا جهت دسترسی سریع و آسان مدیران و کارشناسان دستگاههای اجرایی، نظارتی و نهادهای عمومی غیر دولتی به قوانین فوق، این کتاب تدوین شده است، به امید تأسیس اولین مدرسه مشارکت کشور.
علیرضا پوراسد
مقدمه ناشر
با توجه به تغییر و تحولات نظام فنی و اجرایی کشور و گذر از وضع موجود به مکانیزم مشارکت عمومی-خصوصی و استفاده از سرمایه و تخصص بخش غیر دولتی در توسعه زیرساخت کشور و با عنایت به اینکه بخش عظیمی از طرحها و پروژههای کشور در بخشهای آب، انرژی، حمل و نقل، سلامت، کشاورزی و ... به روش مشارکت انجام میشود، در این راستا انتشارات دانش بنیاد با طراحی و هدایت صاحبنظر برجسته مشارکت عمومی-خصوصی (P.P.P) مهندس علیرضا پوراسد، که سابقه مشاوره و تدریس مشارکت عمومی-خصوصی در دستگاههای اجرایی، نظارتی و اتاق بازرگانی سراسر کشور را دارد، اقدام به طراحی برند علمی دانشنامه مشارکت نمود.
یکی از مهمترین اهداف برند علمی دانشنامه مشارکت، نگاه جامع و چند بعدی فنی، مالی و حقوقی به علم مشارکت است.
کتاب «قوانین و مقررات مشارکت عمومی-خصوصی» اولین جلد از دوره ۱۰ جلدی دانشنامه مشارکت است که با هدف صرفهجویی در وقت و زمان کنشگران توسعه منتشر گردید.
مخاطبان این کتاب کارشناسان و مدیران دستگاههای اجرایی، دستگاههای نظارتی، نهادهای عمومی غیر دولتی و مرتبط با امر سرمایهگذاری و واگذاری طرحهای عمرانی کشور هستند. همچنین سرمایهگذاران بخش غیر دولتی و خصوصی فعال در طرح زیرساخت کشور از این کتاب بهرهمند میشوند.
امید است که با این حرکت علمی در عصر مشارکت، گامی در جهت توسعه کشور عزیزمان برداریم.
مجیدرضا زرویی
فهرست مطالب
فصل 1: قوانین و مقررات بالادستی
1.1 قانون تشویق و حمایت سرمایهگذاری خارجی 2
1.2 از قانون احکام دایمی برنامههای توسعه کشور 9
1.3 از قانون برنامه پنجساله ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران 10
1.4 از قانون الحاق موادی به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (1) 11
1.5 آییننامه اجرایی ماده (6) قانون الحاق موادی به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت 12
1.6 از قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (2) 15
1.7 از آییننامه تضمین معاملات دولتی 16
1.8 دستورالعمل شرایط واگذاری طرحهای تملک داراییهای سرمایهای جدید، نیمهتمام، تکمیلشده و آماده بهرهبرداری به بخش غیر دولتی (موضوع ماده (27) قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (2)) 17
1.9 راهنمای تدوین گزارش تصمیم به واگذاری پروژههای تملک داراییهای سرمایهای به بخش غیر دولتی به استناد دستورالعمل ماده (27) قانون الحاق (2) 33
1.10 از قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه (1394 - 1390) 58
1.11 دستورالعمل درخواست صدور مجوز استفاده از تسهیلات مالی خارجی (فاینانس) 60
1.12 تصویبنامه در خصوص صدور ضمانتنامههای کلی و یا اختصاصی توسط وزیر امور اقتصادی و دارایی به نمایندگی از طرف دولت جهت استفاده از تسهیلات مالی خارجی با مجوز قانونی 63
1.13 نظامنامه ضوابط و شرایط اعطای تسهیلات ریالی 64
1.14 از قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار 71
1.15 از قانون ارتقاء سلامت نظام اداری و مقابله با فساد 72
1.16 از قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت 73
1.17 از قانون احکام دایمی برنامههای توسعه کشور 74
1.18 از قانون برنامه ششم توسعه 75
1.19 قانون اجرای سیاستهای کلی اصل ۴۴ قانون اساسی با اعمال اصلاحات تا 22/3/1397 76
1.20 لایحه مشارکت عمومی-خصوصی 131
1.21 آییننامه تضمین معاملات مشارکت عمومی-خصوصی 144
1.22 آییننامه اجرایی ماده (34) قانون احکام دائمی برنامههای توسعه کشور (نظام فنی و اجرایی یکپارچه کشور) مصوب 05/02/1400 167
فصل 2: مقررات اختصاصی صنعت آب و برق
2.1 از قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت 174
2.2 از قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (2) 175
2.3 دستورالعمل ماده 20 قانون الحاق برخی از مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (2) 176
2.4 قانون تشویق سرمایهگذاری در طرحهای آب کشور 182
2.5 ابلاغ نرخ خرید تضمینی برق از نیروگاههای برق آبی کوچک 184
2.6 آییننامه اجرایی بند (م) ماده (۱۹۴) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران 189
2.7 دستورالعمل اجرایی بند الف ماده (۱۴۲) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه 192
2.8 آییننامه اجرایی بند (7) ماده واحده قانون تشویق سرمایهگذاری در طرحهای آب کشور 196
2.9 قوانین، مقررات، دستورالعملها، بخشنامهها و نشریات در خصوص تأمین مالی، سرمایهگذاری و مشارکت عمومی-خصوصی (غیردولتی) در صنعت آب و برق 204
2.10 دستورالعمل شرکت در مناقصه قراردادهای سرمایهگذاری با مشارکت بخش غیردولتی به روش BOO/BOT/ROT 209
2.11 راهنمای استفاده از مشاور سرمایهپذیر در پروژههای مشارکت عمومی و خصوصی بخش آب و آبفا (ROT، BOO، BOT و بیع متقابل) 262
فصل 3: مقررات اختصاصی صنعت حمل و نقل
3.1 از قانون برنامه ششم توسعه 382
3.2 از قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (2) 383
3.3 از قانون احکام دایمی برنامههای توسعه کشور 384
3.4 قانون احداث پروژههای عمرانی بخش راه و ترابری از طریق مشارکت بانکها و سایر منابع مالی و پولی کشور 386
3.5 آییننامه اجرایی قانون احداث پروژههای عمرانی بخش راه و ترابری از طریق مشارکت بانکها و سایر منابع مالی و پولی کشور 388
فصل 4: مقررات اختصاصی مناطق آزاد و ویژه
4.1 دستورالعمل اجرایی صدور مجوز فعالیت در مناطق ویژه اقتصادی بندری 402
4.2 دستورالعمل اجرایی نحوه پذیرش سرمایه خارجی و ثبت شرکت/ شعب نمایندگی در مناطق ویژه اقتصادی بنادر 408
فصل 5: مقررات اختصاصی حوزه روستایی
5.1 قانون حمایت از توسعه و ایجاد اشتغال پایدار در مناطق روستایی و عشایری با استفاده از منابع صندوق توسعه ملی 420
5.2 آییننامه اجرایی قانون حمایت از توسعه و ایجاد اشتغال پایدار در مناطق روستایی و عشایری با استفاده از منابع صندوق توسعه ملی 422
فصل 6: مقررات اختصاصی حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات
6.1 از قانون برنامه ششم توسعه کشور 432
فصل 7: مقررات اختصاصی مسکن و ساختمان
7.1 شیوهنامه امور سرمایهگذاری و مشارکت شهرداریها 436
7.2 قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن 447
7.3 آییننامه اجرایی قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن 455
7.4 سازمان ملی زمین و مسکن 472
7.5 سند ملی راهبردی احیاء، بهسازی و نوسازی و توانمندسازی بافتهای فرسوده و ناکارآمد شهری 490
7.6 قانون حمایت از احیاء، بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده و ناکارآمد شهری 502
7.7 آییننامه اجرایی تبصره (2) ماده (7) قانون حمایت از احیاء، بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده و ناکارآمد شهری 507
7.8 دستورالعمل احراز صلاحیت موضوع ماده 4 قانون حمایت از احیاء، بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده و ناکارآمد شهری 513
7.9 آییننامه اجرایی برنامه ملی بازآفرینی شهری پایدار 528
فصل 8: مقررات اختصاصی گردشگری
8.1 مشوقها و حمایتهای قانونی از سرمایهگذاری در بخش گردشگری 536
8.2 سند راهبردی توسعه گردشگری 541
فصل 9: بورس (2)
9.1 دستورالعمل نحوه صدور مجوز عرضة عمومی شرکت پروژه (سهامی عام) در شرف تأسیس 560
فصل 10:
PPP 565
فصل 11: قانون تأمین مالی تولید و زیرساختها
11.1 قانون تأمین مالی تولید و زیرساختها - مصوب (22/12/1402) 622
11.2 آییننامه صدور مجوز تأسیس و فعالیت صندوقهای تضمین غیردولتی مصوب 28/05/1403 653
پیوستها 661
پ.1 نظام فنی و اجرایی 662
پ.2 قانون برنامه پنج ساله هفتم پیشرفت جمهوری اسلامی ایران (1403-1407) 663
پ.3 مشارکت عمومی-خصوصی 668
