مقدمه مؤلف
ورود به بازار کار برای معماران و طراحان داخلی، به ویژه در زمینه حقوق مالکیت فکری و کپیرایت با چالشهای متعددی همراه است. عدم آگاهی از حقوق مالکیت فکری: بسیاری از معماران و طراحان داخلی، به ویژه افراد تازهکار آگاهی کافی از حقوق مالکیت فکری خود ندارند. این امر باعث میشود که به راحتی از طرحها و ایدههای آنها سوءاستفاده شود. کپیبرداری و سرقت طرحها: متأسفانه کپیبرداری و سرقت طرحها در حوزه معماری و طراحی داخلی رواج دارد. این امر نه تنها به ضرر طراحان است بلکه به کیفیت کلی آثار نیز آسیب میزند. عدم وجود قراردادهای شفاف و جامع: بسیاری از قراردادهای بین معماران طراحان و کارفرمایان به ویژه در پروژههای کوچک به صورت شفاهی یا با قراردادهای ناقص منعقد میشوند. این امر در صورت بروز اختلاف، مشکلات زیادی را ایجاد میکند. مشکلات مربوط به اثبات مالکیت: در صورت بروز اختلاف، اثبات مالکیت طرحها میتواند دشوار باشد. این امر به ویژه در مورد طرحهای دیجیتال و آثار سهبعدی پیچیدهتر است. عدم وجود سازوکارهای مناسب برای حل اختلاف: در حال حاضر سازوکارهای مناسبی برای حل اختلافات مربوط به حقوق مالکیت فکری در حوزه معماری و طراحی داخلی وجود ندارد. این امر باعث میشود که پیگیری حقوقی این اختلافات زمان بر و پرهزینه باشد. مشکلات مربوط به ثبت طرحها: ثبت طرحهای معماری و طراحی داخلی، به ویژه طرحهای داخلی، میتواند پیچیده و زمانبر باشد. این امر باعث میشود که بسیاری از طراحان از ثبت طرحهای خود صرف نظر کنند. عدم وجود استانداردهای مشخص برای ارزیابی اصالت طرحها: در حال حاضر، استانداردهای مشخصی برای ارزیابی اصالت طرحهای معماری و طراحی داخلی وجود ندارد. این امر باعث میشود که تشخیص کپیبرداری و سرقت طرحها دشوار باشد. مشکلات مربوط به استفاده از نرمافزارهای طراحی: استفاده از نرمافزارهای طراحی، به ویژه نرمافزارهای غیرقانونی، میتواند مشکلات حقوقی را برای معماران و طراحان داخلی ایجاد کند. عدم وجود حمایتهای قانونی کافی: برخی از معماران و طراحان داخلی معتقدند که قوانین موجود حمایت کافی از حقوق مالکیت فکری آنها را فراهم نمیکند. مشکلات مربوط به قراردادهای بینالمللی: در پروژههای بینالمللی، مشکلات مربوط به حقوق مالکیت فکری و کپیرایت میتواند پیچیدهتر باشد. عدم وجود فرهنگ احترام به حقوق مالکیت فکری: متاسفانه فرهنگ احترام به حقوق مالکیت فکری در جامعه ما به اندازه کافی قوی نیست. این امر باعث میشود که کپیبرداری و سرقت طرحها به راحتی صورت گیرد. مشکلات مربوط به فضای مجازی: با گسترش فضای مجازی، کپیبرداری و انتشار غیرمجاز طرحها به راحتی امکانپذیر شده است. برای مقابله با این چالشها معماران و طراحان داخلی باید آگاهی خود را از حقوق مالکیت فکری افزایش دهند، از قراردادهای شفاف و جامع استفاده کنند، طرحهای خود را ثبت کنند و در صورت بروز اختلاف، از طریق مراجع قانونی اقدام کنند. در این راستا دانشنامه حقوق معماران و طراحان در جهت آگاهسازی و ارتقا دانش و مهارتهای حقوقی لازم و ضروری جامعه طراحان و معماران تدوین گردید.
علیرضا پوراسد
فهرست مطالب
فصل 1 : کپی رایت 1
فصل 2 : قانون ثبت اختراعات، طرحهای صنعتی و علائم تجاری 15
2.1 فصل اول - اختراعات 16
2.2 فصل دوم – طرحهای صنعتی 25
2.3 فصل سوم - علائم، علائم جمعی و نامهای تجاری 28
2.4 فصل چهارم - مقررات عمومی 32
فصل 3 : قانون حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرمافزارهای رایانهای 37
فصل 4 : مسابقات معماری 41
4.1 فصل اول ـ كليات 42
4.2 فصل دوم: اركان 44
4.3 فصل سوم: ساير مقررات 47
4.4 مصوبه شوراي عالي شهرسازي و معماري ايران پيرامون تهيه و تدوين دستورالعمل تشخيص بناهاي شاخص و گردش كار تصويب آنها 48
4.5 مصوبه شوراي عالي شهرسازي و معماري ايران در خصوص ارزيابي مسابقات معماري 55
4.6 آییننامة جامع برگزاری مسابقات طراحی معماری و شهرسازی 57
4.7 مصوبه شوراي عالي شهرسازي و معماري ايران درخصوص دستورالعمل اجرايي تشكيل دبيرخانه دائمي مسابقات معماري و شهرسازي 73
4.8 تصويب آیيننامه مسابقات معماري و مرحله اول طرح جامع شـهر جديـد واقـع در منطقـه بنـدر شاهپور (مصوب 15/3/1352) 81
4.9 قانون تأسيس شورايعالي شهرسازي و معماري ايران 82
فصل 5 : قانون تجارت الکترونیکی مصوب 17/10/1382 87
5.1 باب اول - مقررات عمومی 88
5.2 باب دوم - دفاتر خدمات صدور گواهی الکترونیکی (Certification Service Provider) 95
5.3 باب سوم - در قواعد مختلف 96
5.4 باب چهارم - جرایم و مجازاتها 102
5.5 باب پنجم - جبران خسارت 105
5.6 باب ششم - متفرقه 106
فصل 6 : قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان 107
6.1 فصل اول - کلیات، اهداف و خطمشی 108
6.2 فصل دوم - تشکیلات، ارکان، وظایف و اختیارات سازمان 110
6.3 فصل سوم - امور کاردانها و صنوف ساختمانی 119
6.4 فصل چهارم - مقررات فنی و کنترل ساختمان 120
6.5 فصل پنجم - آموزش و ترویج 122
6.6 فصل ششم - متفرقه 123
فصل 7 : آئيننامه خريد خدمات مشاوره 125
7.1 فصل اول ـ كليات 126
7.2 فصل دوم - اصول و ضوابط خريد خدمات مشاوره 133
7.3 فصل سوم - ارزيابي كيفي مشاوران 141
7.4 فصل چهارم - ارزيابي پيشنهادها و انتخاب مشاور 144
فصل 8 : آییننامه تشخیص صلاحیت مشاوران 157
8.1 فصل اول ـ كليات 158
8.2 فصل دوم - انواع مشاوران 162
8.3 فصل سوم - تشخیص صلاحیت مشاوران 163
8.4 فصل چهارم- مقررات عمومی 169
فصل 9 : شیوهنامه تشخیص صلاحیت اشخاص حقوقی طراح و ناظر 221
9.1 فصل اول - کلیات 222
9.2 فصل دوم- تشخیص صلاحیت اشخاص حقوقی 225
9.3 فصل سوم: مقررات عمومی 231
فصل 10 : حقوق شهروندی 237
10.1 منشور حقوق شهروندی 238
10.2 مصادیق حقوق شهروندی در نظام اداری 239
فصل 11 : حقوق مناقصهگران 241
فصل 12 : حقالزحمه و تعرفه خدمات مهندسی 245
12.1 واحد حقالزحمه و تمدید قرارداد نظارت سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران 247
فصل 13 : مقررات ایمنی نظام مهندسی 251
13.1 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان مصوب 22/۱۲/1374 مجلس شورای اسلامی 252
فصل 14 : ضمانتنامهها 287
14.1 انواع ضمانتنامهها 288
فصل 15 : شرح خدمات مطالعات و طراحی کارهای ساختمانی 293
15.1 مقدمه 294
15.2 دستورالعمل کاربرد 296
15.3 تعاریف 298
15.4 مرحله اول- طراحی مفهومی 303
15.5 مرحله دوم- طراحی پایه 307
15.6 مرحله سوم- طراحی تفصیلی 308
15.7 پیوستها 310
فصل 16 : شرح خدمات مهندسان مشاور در پروژههای ppp 327
16.1 راهنماي استفاده از مشاور سرمایهپذیر در پروژههاي مشارکت عمومی و خصوصی بخش آب و آبفا ROT، BOO، BOT و بیع متقابل) 328
فصل 17 : توسعهگران و تسهیلگران 449
17.1 دستورالعمل احراز صلاحیت موضوع ماده 4 قانون حمایت از احیاء، بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده و ناکارآمد شهری 450
17.2 آییننامه اجرایی برنامه ملی بازآفرینی شهری پایدار 465
فصل 18 : تکالیف مدیران در قانون تجارت 473
18.1 تکالیف مدیران در قانون تجارت مصوب 1311 474
فصل 19 : انواع قراردادهای همسان خدمات مشاوره 475
19.1 خدمات مشاور 476
19.2 قرارداد مشاوره 478
19.3 مدیریت طرح 479
19.4 قرارداد همسان نظام مهندسی 480
19.5 مهندسان طراح و ناظر 481
19.6 مهندسی ارزش 482
19.7 کپی رایت 483
19.8 قراردادهای خدمات مشاور 484
فصل 20 : قرارداد همسان خدمات مشاور 1401 485
20.1 موافقتنامه 488
20.2 مرحله اول- طراحی مفهومی 489
20.3 مرحله دوم- طراحی پایه 493
20.4 مرحله سوم- طراحی تفصیلی 494
20.5 پیوستها 496
20.6 شرايط عمومي 505
فصل 21 : قرارداد نظارت دولتی 529
21.1 دستورالعمل تعیین حقالزحمه خدمات نظارت 533
21.2 فصل اول- کلیات 535
21.3 فصل دوم- نظارت خدمات در دوره قبل از اجرا 548
21.4 فصل سوم- خدمات نظارت حین اجرا 554
21.5 فصل چهارم- خدمات نظارت در دوره بعد از اجرا 579
21.6 فصل پنجم- هزینههاي پشتیبانی 582
21.7 پیوست 1- جدول نمادها 583
21.8 پیوست 2- فهرست گزارش ماهانه 584
فصل 22 : قرارداد مدیریت طرح 587
22.1 دستورالعمل نحوه تكميل و تنظيم موافقتنامه، شرايط عمومي و پيوستهاي قراردادهاي واحد خدمات مديريت طرح و مقررات مربوط به آنها 588
فصل 23 : دستور العمل رسیدگی به عملکرد حرفهای مشاوران 613
23.1 فصل یک- کلیات و تعاریف 614
23.2 فصل دوم - عملکرد مشاور 617
23.3 فصل سوم- میزان جرائم تخلف 620
23.4 فصل چهارم- مراجع رسیدگی به عملکرد مشاور 624
23.5 فصل پنجم- فرآیند رسیدگی به عملکرد مشاور در مرجع تشخیص صلاحیت و هیأت بدوی 626
23.6 فصل ششم – تجدید نظر بر آراء 628
23.7 فصل هفتم- مقررات عمومی 629
فصل 24 : آیین رسیدگی شوراهای انتظامی نظام مهندسی ساختمان 631
24.1 فصل اول - کلیات 632
24.2 فصل دوم: اصول حاکم بر رسیدگی انتظامی 634
24.3 فصل سوم- تشکیلات شورا 636
24.4 فصل چهارم- رسیدگی 639
24.5 فصل پنجم- اقدامات شورا پس از ختم رسیدگی 648
24.6 فصل ششم- واخواهی 651
24.7 فصل هفتم- تجدیدنظرخواهی 653
24.8 فصل هشتم- اعاده رسیدگی 656
24.9 فصل نهم- اجرای حکم قطعی انتظامی 658
24.10 فصل دهم- سایر مقررات 660
فصل 25 : تخلفات اداری 663
فصل 26 : مسئولیت کیفری 667
26.1 مسئولیت کیفری 668
26.2 عناوین مجرمانه 670
26.3 کالا 672
26.4 سامانه اطلاعرسانی قیمت کالا و خدمات 673
فصل 27 : قانون کار جمهوری اسلامی ایران 675
27.1 فصل اول- تعاریف و اصول کلی 676
27.2 فصل دوم- قرارداد کار 678
27.3 فصل سوم- شرایط کار 685
27.4 فصل چهارم- حفاظت فنی و بهداشت کار 694
27.5 فصل پنجم- آموزش و اشتغال 700
27.6 فصل ششم- تشکلهای کارگری و کارفرمایی 706
27.7 فصل هفتم- مذاکرات و پیمانهای دسته جمعی کار 709
27.8 فصل هشتم- خدمات رفاهی کارگران 711
27.9 فصل نهم- مراجع حل اختلاف 713
27.10 فصل دهم- شورای عالی کار 715
27.11 فصل یازدهم- جرایم و مجازاتها 716
27.12 فصل دوازدهم- مقررات متفرقه 720
فصل 28 : تکالیف مدیران در قانون کار 723
فصل 29 : قانون تأمین اجتماعی مصوب 3/4/1354 727
29.1 فصل یک: تعاریف - کلیات 728
29.2 فصل دوم - ارکان و تشکیلات 733
29.3 فصل سوم - منابع درآمد - مأخذ احتساب حق بیمه و نحوه وصول آن 737
29.4 فصل چهارم- مقررات مالی 743
29.5 فصل پنجم - حوادث و بیماریها و بارداری 744
29.6 فصل ششم - از کار افتادگی 749
29.7 فصل هفتم - بازنشستگی 751
29.8 فصل هشتم - مرگ 753
29.9 فصل نهم - ازدواج و عائلهمندی 755
29.10 فصل دهم - مقررات کلی راجع به کمکها 756
29.11 فصل یازدهم - تخلفات - مقررات کیفری 758
29.12 فصل دوازدهم - مقررات مختلف 761
فصل 30 : ضوابط تامین اجتماعی 763
فصل 31 : تکالیف کارفرمایان در قانون تأمین اجتماعی 767
فصل 32 : تکالیف مدیران در پرداخت مالیات شرکتها 769
32.1 تکالیف مدیران در پرداخت مالیات شرکتها (قانون مالیاتهای مستقیم) 770
32.2 تکالیف مدیران شرکتها تجاری در خصوص مالیاتهای مستقیم 771
فصل 33 : تکالیف مدیران شرکتهای تجاری در قبال مالیات برارزش افزوده 773
33.1 تکالیف مودیان 774
33.2 مشمولین مالیات بر ارزش افزوده 775
واژهنامه 777