معرفی کتاب 
«این کتاب، ترکیب بی‌نقصی از نظریه‌های پیشرو، داستان‌های جذاب/گیرا، و ابزارهای کاربردی و عملی را در خود جای داده است. تضمین می‌کنم که به خوانندگان، ظرفیتی افزایش‌یافته برای برقراری ارتباط، پاسخ‌دهی و عشق‌ورزی بهتر خواهد بخشید!»
-جورج فَلر، LMFT، مربی ای‌اف‌تی، رئیس مرکز درمان هیجان‌مدار نیویورک (NYCEFT) و هم‌نویسندۀ کتاب خانواده‌درمانی هیجان‌مدار
«با توجه به همکاری‌ام با جنین، روی ده‌ها مقاله برای برخی از بزرگ‌ترین مجلات آمریکا و بریتانیا در طول پانزده سال گذشته، مستقیماً شاهد بوده‌ام که چگونه دانش بی‌نظیر، همدلی و شفقت او می‌تواند قلب‌ها را التیام بخشد، پیوندها را ترمیم کند و روابط را از نو بسازد. کتاب کمک به زوج‌های پُرتعارض، بی‌شک نتیجۀ آشکار دهه‌ها پژوهش و تلاش خستگی‌ناپذیر است و قطعاً زندگی‌های بسیاری را دگرگون خواهد کرد.»
-برندا دلا کاسا، نویسنده، روزنامه‌نگار و مربی عزت نفس و توانمندسازی
«این کتاب، منبعی عالی برای زوج‌های درگیر تعارضات شدید است. این اثر که توسط دو زوج‌درمانگر هیجان‌مدار بسیار لایق و باتجربه به نگارش درآمده، با بیانی ساده اما قدرتمند، تشریح می‌کند که چگونه می‌توان با بهره‌گیری از اصول ای‌اف‌تی به تعارض شدید پایان داد و پیوندی محبت‌آمیز و ایمن را جایگزین آن ساخت. این کتاب تا سال‌های متمادی، منبعی گران‌سنگ خواهد بود.»
-اسکات آر. وولی، PhD، استاد ممتاز دانشگاه بین‌المللی آلیانت، مربی رسمی ای‌اف‌تی و مدیر مؤسس مرکز ای‌اف‌تی سَن‌دیگو و TRIEFT آلیانت
«گنجینه‌ای از ابزارها برای افزایش ایمنی هیجانی، تنش‌زدایی از تعارض، و متوقف ساختن چرخه‌های مخرب رابطه؛ «کتاب خودیاری برای زوج‌های پُرتعارض» به‌روشنی نشان می‌دهد که چگونه زوج‌ها می‌توانند با پرداختن به ریشه‌های هیجانی هسته‌ای مسائلشان، به سوی دلبستگی ایمن گام بردارند. نویسندگان با لحنی مشفقانه و ملموس، خوانندگان را به‌آرامی ترغیب می‌کنند تا از دریچۀ ای‌اف‌تی، کاوشی عمیق‌تر در روابط و درون خود داشته باشند.»
-لیزا بروکس کیفت، MFT، مؤسس www.loveandlifetoolbox.com
«تخصص/مهارت و لحن محاوره‌ای استس پاول و ویلیک، مسیری دسترس‌پذیر برای التیام از طریق ای‌اف‌تی فراهم می‌آورد. شفقت و تجربۀ ژرف آنها، همچون راهنمایی امن، از میان سطرهای کتاب به سوی نتایج مطلوب، پرتو می‌افکند.»
-جُردن براون، منتقد کتاب در @getlitbookclub
«این صرفاً یک کتاب دیگر دربارۀ روابط نیست؛ بلکه یک راهنمای کاربردی سرشار از ابزارها و تمرین‌های سودمند است برای تبدیل تعارض به پیوند و بازگرداندن ارتباطاتتان به مسیر صحیح.»
-مایکل فالویلر، مؤسس رسانۀ فالویلر، نویسندۀ Therapy Marketer، و مدیر ارشد بازاریابی سابق مؤسسۀ گاتمن
جنین استس پاول، LMFT، مؤسس «استس تراپی» است؛ یک مرکز درمانی گروهی در سَن‌دیگو، کالیفرنیا که بر مشاورۀ روابط تمرکز دارد. او به عنوان یک درمانگر ازدواج و خانوادۀ دارای مجوز (LMFT) که در درمان هیجان‌مدار (ای‌اف‌تی) گواهی‌نامه دارد بیش از بیست سال به زوج‌های بی‌شماری یاری رسانده تا شکاف‌های رابطه‌شان را ترمیم کرده و پیوندشان را احیا کنند. او همچنین به دیگر درمانگران آموزش می‌دهد و در نقش مربی/راهنما برای همکارانش فعالیت می‌کند. هدف او، به‌کارگیری راهبردی تکنیک‌های مبتنی بر شواهد تجربی/تجربی‌بنیاد برای ایجاد تغییراتی مثبت و بلندمدت است. در www.estestherapy.com اطلاعات بیشتری کسب کنید.
ژاکلین ویلیک، LMFT، یک درمانگر ازدواج و خانوادۀ دارای مجوز و صاحب مطب خصوصی خود با نام «تراپی بای جکی» است. او دارای مدرک کارشناسی ارشد علوم در رشتۀ درمان ازدواج و خانواده، و همچنین مدارک دانشگاهی در هر دو رشتۀ روانشناسی و جامعه‌شناسی است. با تمرکز بر حوزه‌های زوج‌ها، روابط، دلبستگی، تروما و هیجانات، شور/اشتیاق اصلی جَکی کمک به افراد است تا با بهره‌گیری از آموزش‌های پیشرفته‌اش در نظریه‌های پژوهش‌بنیاد، مانند ای‌اف‌تی و زوج‌درمانی به روش گاتمن، به شادی عمیق در درون خود و در روابطشان دست یابند. جَکی پیش از این، به مدت پنج سال در مؤسسۀ گاتمن، یکی از مراکز پژوهشی پیشروی جهان در زمینۀ زوج‌ها و روابط، فعالیت می‌کرد و در آنجا با پژوهش‌های انقلابی/تحول‌آفرین آنها در باب عشق و روابط، آشنا شد/در معرض آن قرار گرفت. در www.jackiewielick.com اطلاعات بیشتری کسب کنید.
پیشگفتار
وقتی در دهۀ ۱۹۸۰ زوج‌درمانی هیجان‌مدار (EFT) را ابداع کردم، نمی‌دانستم آیا همکارانم در حوزه درمان از آن استقبال خواهند کرد یا نه - همکارانی که هدفشان کمک به زوج‌های پریشان از طریق تقویت رابطه‌شان بود. حتی تصور نمی‌کردم که روزی EFT بتواند فراتر از مطب من کاربرد داشته باشد.
این روش درمانی به‌ویژه برای زوج‌هایی که درگیر تعارضات شدید هستند، نتایج خوبی نشان داده است. وقتی مسیر درست را بشناسیم و بتوانیم از پس تعارض‌ها، درد ناشی از گسستگی رابطه را ببینیم، می‌توانیم دوباره پیوند عاشقانه را زنده کنیم. این کتاب ابزارها و تمرین‌های عملی به زوج‌ها ارائه می‌دهد تا بتوانند نقش خود در تعارض‌ها را بررسی کنند و به سمت رابطه‌ای امن‌تر و ماندگارتر پیش بروند. علاوه بر این، کتاب حاضر نظریۀ دلبستگی را با EFT ترکیب می‌کند - دو رویکردی که در زوج‌درمانی بسیار موفق عمل کرده‌اند.
نویسندگان با همدلی و بینشی عمیق، به‌خوبی چالش‌های زوج‌هایی را که درگیر روابط پرتعارض هستند، درک می‌کنند. یکی از نقاط قوت چشمگیر این کتاب، استفاده از نمونه‌ها و داستان‌های واقعی است که باعث می‌شود خوانندگان حس کنند کسی مشکلاتشان را می‌بیند و می‌فهمد. همچنین، این کتاب با تمرکز بر مسیری که زوج‌ها برای بهبود رابطه‌شان طی می‌کنند، به کسانی که به فکر درمان هستند، هم امید می‌دهد و هم تصویری روشن از آینده نشان می‌دهد.
من مطالعه این کتاب را به دو گروه پیشنهاد می‌کنم: هم زوج‌هایی که در رابطه‌شان مشکل دارند و هم درمانگرانی که متعهدانه به راهنمایی زوج‌ها در مسیر حل مشکلاتشان می‌پردازند. هر دو گروه در این کتاب گنجینه‌ای خواهند یافت: نکته‌های آموزنده فراوان، تمرین‌های کاربردی بسیار، و مهم‌تر از همه، امید کافی برای اینکه باور کنند هر زوجی، حتی در پرتنش‌ترین رابطه‌ها، می‌تواند اختلافاتش را حل کند.
-دکتر سوزان ام. جانسون، EdD، توسعه دهندۀ زوج‌درمانی هیجان‌مدار
مقدمه
سلام خواننده عزیز! ما شما را می‌بینیم. احتمالاً در رابطه‌تان از پا افتاده و فرسوده شده‌اید، از تلاش کردن خسته شده‌اید، دیگر عقلتان به جایی قد نمی‌دهد که با همسرتان چه کنید، و شاید حتی به پایان دادن رابطه فکر می‌کنید. تحمل اینکه وسط صحبت کردن سرزنشتان کنند، مقصر بدانند یا تنهایتان بگذارند، دیگر دارد طاقت‌فرسا می‌شود. یا شاید کنترل تلویزیون آنقدر پرت شده و داد و فریاد و فحش و ناسزا آنقدر تکرار شده که دیگر از همه‌چیز خسته شده‌اید. ما کاملاً درکتان می‌کنیم.
ما که دو درمانگر مجاز ازدواج و خانواده هستیم، هر روز شاهد هستیم که زوج‌ها وقتی به ما مراجعه می‌کنند - که معمولاً تا خرخره در مشکلات غرق شده‌اند و ما آخرین امیدشان هستیم - چه رنجی می‌کشند. وقتی اوضاع بد است، واقعاً بد است. و قسمت سختش اینجا است که وقتی اوضاع خوب است، واقعاً خوب است. شکایت‌هایتان کاملاً به‌حق است و نیاز به رسیدگی فوری دارد. وقتی زوج‌ها اینقدر آشفته‌اند، هر حرکتی مهم است. ما به عنوان درمانگر، روی پیدا کردن ریشۀ مشکلات و درمان علت اصلی قطع ارتباط کار می‌کنیم، و دقیقاً همین کار را می‌خواهیم در این کتاب انجام دهیم.
ما درد و رنج شما را می‌بینیم، و دقیقاً به همین دلیل این کتاب راهنما را نوشتیم: تا با ارائۀ چند گام مشخص، کمک کنیم اوضاع بهتر شود. از اعتمادتان سپاسگزاریم و به شما تبریک می‌گوییم که مسئولیت زندگی‌تان را به دست گرفته‌اید و برای ایجاد تغییر در خودتان و رابطه‌تان تلاش می‌کنید. این کار شجاعت، دلیری و قدرت می‌خواهد.
یکی از دردناک‌ترین چیزها برای زوج‌های درگیر تعارض‌های شدید، از دست دادن امید است. شاید شما هم همین حس را داشته باشید. خیلی از زوج‌ها همه کار کرده‌اند - از برخورد متفاوت با مشکلات گرفته تا تلاش‌های پی در پی برای ترمیم رابطه، از خواندن کتاب‌های مختلف تا مشورت با دوست و آشنا، و حتی مراجعه به چند درمانگر - اما هیچ کدام جواب نداده است. این ناامیدی می‌تواند دل آدم را بشکند و حس یأس به وجود بیاورد. تحقیقات دلبستگی به ما می‌گوید روابط، مهم‌ترین بخش زندگی ما انسان‌ها است؛ هم برای سلامتی و هم برای بقایمان. وقتی هر روز می‌بینید رابطه‌تان با همسرتان مثل آب از لای انگشتانتان می‌رود، کاملاً طبیعی و عادی است که از فکر از دست دادنشان احساس ویرانی کنید - مهم نیست اوضاع چقدر خراب شده باشد.
اما این را بدانید: هر روز آدم‌های زخم‌خورده شفا پیدا می‌کنند. هر روز روابط آسیب‌دیده التیام می‌یابند. این اتفاق دائماً در حال رخ دادن است. ما با چشمان خودمان شاهد این بهبودی هستیم و می‌دانیم که شدنی است. به قول یکی از همکاران ارزشمندمان، «با اینکه نمی‌دانید آیا برای شما هم جواب می‌دهد یا نه، باید طوری تلاش کنید که انگار حتماً نتیجه خواهد داد» (وولی ۲۰۲۲). این همان نگرشی است که در سراسر کتاب می‌خواهیم نسبت به درمان داشته باشید. اطلاعات، پیشنهادها و تمرین‌هایی که در اینجا با شما در میان می‌گذاریم را طوری در زندگی‌تان پیاده کنید که گویی این روش درمانی قطعاً اثربخش خواهد بود. فعلاً هر تصمیمی دربارۀ رابطه‌تان را کنار بگذارید. مهم نیست در نهایت چه تصمیمی می‌گیرید - چه ماندن و چه رفتن - فعلاً طوری رفتار کنید که انگار همین حالا، درست در همین لحظه، پیدا کردن راه چاره و بهبودی ممکن است - چون واقعاً هم ممکن است.
زوج «پرتعارض» به چه کسی می‌گویند؟
زوج‌های پرتعارض تفاوت چندانی با زوج‌های «معمولی» ندارند، فقط انگار صدای اختلافاتشان بلندتر است. این تعارض بالا ممکن است خودش را به شکل‌های مختلفی نشان دهد: از کوره در رفتن‌های غیرقابل کنترل، قطع ارتباط یا سکوت‌های مکرر، قهر کردن و ناپدید شدن، یا عصبانیت‌های ناگهانی همراه با داد و فریاد. به گفتۀ لیزا پالمر اولسن و اسکات وولی، دو متخصص زوج‌درمانی هیجان‌مدار برای زوج‌های پرتعارض، دعواها در این روابط نسبت به زوج‌های کم‌تعارض، سه ویژگی دارد: (۱) سریع‌تر اوج می‌گیرد، (۲) دفعات بیشتری تکرار می‌شود، و (۳) شدت بیشتری دارد (پالمر اولسن ۲۰۲۲؛ وولی ۲۰۲۲).
زوج‌های پرتنش معمولاً در رفتارهای خود انعطاف‌ناپذیر هستند؛ یعنی الگوهای واکنش و تبادل هیجانی‌شان با یکدیگر خشک و غیرقابل تغییر است. به زبان ساده‌تر، وقتی اوضاع داغ می‌شود، واکنش‌هایشان معمولاً تند و قابل‌پیش‌بینی است و حتی وقتی می‌بینند این رفتارشان چه تأثیری روی همسرشان می‌گذارد، باز هم نمی‌توانند به راحتی آن را تغییر دهند.
بعضی‌ها اصلاً به تأثیری که روی همسرشان می‌گذارند توجه نمی‌کنند و حالا هر کاری هم که طرف مقابل بکند نمی‌توانند حرف‌ها و تجربیات او را بشنوند. حتی اگر بفهمند که دارند همسرشان را آزار می‌دهند، در آن لحظه برایشان مهم نیست چون زخم خودشان آنقدر عمیق است که نمی‌توانند ورای درد خودشان را ببینند و درد طرف مقابل را درک کنند. در این شرایط، تغییر دادن واکنش‌هایشان در لحظات سخت رابطه خیلی دشوار می‌شود. انگار هر کاری که خودشان یا طرف مقابل انجام دهند، باز هم الگوی تعاملشان همان است که هست. انگار در رفتارهای خشک خود گیر کرده‌اند. نه تنها نمی‌توانند با مهربانی به سمت همسرشان «دست دراز کنند»، بلکه حتی نمی‌توانند نحوۀ واکنش خود را موقع دعوا عوض کنند. این خیلی مهم است، چون انعطاف‌پذیری روانی - یعنی توانایی ایجاد تغییر در واکنش‌ها، برداشت‌ها و درک از همسر و در نتیجه تغییر در پویایی رابطه - کلید اصلی داشتن یک رابطه سالم است.
همانطور که گفتیم، می‌توانیم رفتارهایمان با همسرمان را مثل«دست دراز کردن» به سمت او تصور کنیم - تلاش می‌کنیم به او برسیم، امیدواریم این دست دراز کردن تأثیری داشته باشد، ارتباطی معنادار برقرار کند یا تغییری در رابطه‌مان ایجاد کند. اما در زوج‌های پرتنش، هر کاری هم که بکنند، این دست دراز کردن آنقدر تأثیرگذار نیست که بتواند چیزی را عوض کند.
شاید شما هم چنین تجربه‌ای داشته‌اید. اول سعی می‌کنید منطقی با همسرتان صحبت کنید، برایش توضیح می‌دهید، اما وقتی نتیجه نمی‌گیرید، کم‌کم کارتان به داد و فریاد می‌کشد، گریه می‌کنید، تهدید می‌کنید که می‌روید، هل می‌دهید، در را محکم می‌کوبید، بشقاب به دیوار می‌زنید، یا قهر می‌کنید و حرف نمی‌زنید. با این حال، انگار هیچ کدام از این کارها پاسخ دلخواه از همسرتان را فراخوانی نمی‌کند یا نمی‌تواند الگوی رفتاری بین شما را عوض کند. این درست همان چیزی است که به آن وضعیت خشک و غیرقابل تغییر می‌گوییم.
در این نوع روابط، گشودگی عاطفی که یکی از مهم‌ترین عناصر سلامت رابطه است، خیلی خطرناک به نظر می‌رسد، انگار با گشودگی عاطفی، دارید دروازه را برای حمله و آسیب باز می‌کنید، و همین باعث می‌شود فکر کنید اصلاً ارزش ریسک کردن را ندارد. این حس کاملاً طبیعی است - زوج‌های پرتنش آنقدر از نظر عاطفی زخم خورده‌اند که هیچ کدامشان هنوز آمادگی ندارند خودشان را کاملاً به روی دیگری باز کنند.
ناامیدی که قبلاً درباره‌اش صحبت کردیم هم بین این زوج‌ها خیلی شایع است. یک دلیلش این است که الگوی رفتاری خشکی که بینشان شکل گرفته، با وجود سال‌ها تلاش برای تغییر، همچنان تغییر نکرده است. دلیل دیگر ناامیدی‌شان این است که خیلی از روش‌های درمانی که برای زوج‌ها وجود دارد، اصلاً نمی‌دانند چطور باید به ریشهۀ این مشکلات برسند و واقعاً کمکی بکنند.
اینجاست که ما وارد ماجرا می‌شویم.
بعضی درمانگران به جای اینکه ببینند در رابطه چه خبر است، فقط یک برچسب تشخیصی روی پیشانی یکی یا هر دوی زوج می‌چسبانند و خلاص. درست است که این تشخیص‌ها شاید بتوانند علائم و واکنش‌های آدم را توضیح بدهند، اما اصل ماجرا را از دست می‌دهند - اینکه چه چیزی باعث می‌شود یک نفر اینطوری رفتار کند، چرا بدنش در برابر محرک‌های خاص اینطور واکنش نشان می‌دهد، و برای تغییر اساسی و همیشگی به چه چیزی نیاز دارد. وقتی به کسی یک برچسب تشخیصی می‌زنیم، از مطب که بیرون می‌رود احساس می‌کند کسی واقعاً او را نفهمیده و ندیده. حالا او فقط یک «اختلال» یا یک «مشکل» است، و به جای اینکه به کل داستان رابطه نگاه کنیم، فقط می‌خواهیم رفتارها و افکار مشکل‌دارش را درست کنیم.
شاید شما یا همسرتان از یک متخصص، تشخیصی گرفته باشید، یا شاید خودتان به هم انگ خودشیفتگی یا اختلال شخصیت مرزی زده باشید - باور کنید، ما هر هفته این تشخیص‌ها را در مطب می‌شنویم! البته یک تشخیص درست می‌تواند به فهم علائم کمک کند (نه فقط برای مراجعان، بلکه برای خود درمانگرها هم)، ولی وقتی پای رابطه بین دو نفر وسط است، این تشخیص‌ها به هدف نمی‌زنند.
ما جور دیگری به تعارضات نگاه می‌کنیم - نه فقط به عنوان نشانه‌های یک تشخیص روانشناختی. البته اشتباه نشود: تشخیص مشکلات سلامت روان خیلی مهم است و می‌تواند به درمان کمک زیادی بکند، اما وقتی پای رابطه وسط است، ما تصویر بزرگ‌تری می‌بینیم. دعوا و تنش‌های شدید همیشه دلیلی دارند، و این دلیل فقط این نیست که همسرتان «دیوانه» است! با این نگاه، می‌توانیم آدم‌ها را فراتر از رفتارها و دعواهایشان ببینیم. می‌توانیم بفهمیم برای هر کدام از طرفین چه اتفاقی می‌افتد که باعث می‌شود این الگوی بزرگ‌تر شکل بگیرد. وقتی فقط روی تشخیص تمرکز می‌کنیم، به جای اینکه زوج را در کنار هم ببینیم، فقط افراد را جداگانه می‌بینیم.
به همین خاطر در این کتاب، ما از یک زاویۀ بازتر نگاه می‌کنیم: به جای اینکه فقط دو نفری که درگیر ماجرا هستند را ببینیم، به کل فرایند نگاه می‌کنیم. شما و همسرتان فقط یک تشخیص یا مُشتی اصطلاح روانشناسی نیستید. ما می‌خواهیم کمک کنیم خودتان و همسرتان را به عنوان انسان‌هایی ببینید که قلب‌هایشان درد می‌کند و هر کدام برای کنار آمدن با دنیا، راه‌های خاص خودشان را یاد گرفته‌اند.
چطور می‌خواهیم کمکتان کنیم
در این کتاب، می‌خواهیم عمیق‌تر به رابطه‌تان نگاه کنیم و بفهمیم چرا به اینجا رسیده: اینکه شما و همسرتان چه کسانی هستید و چرا گاهی اینقدر تند واکنش نشان می‌دهید. بعد، با استفاده از یک روش درمانی علمی به نام زوج‌درمانی هیجان‌مدار، قدم به قدم کمکتان می‌کنیم از این چرخه دعواهای شدید بیرون بیایید. ما از سه زاویه به رابطه‌تان نگاه می‌کنیم: علم دلبستگی، علوم مغز و اعصاب، و دانش هیجان‌ها. با ترکیب این‌ها با EFT، می‌خواهیم راهی نشانتان بدهیم که از این الگوهای تکراری و ناخوشایند خلاص شوید. ما سال‌ها روش‌های مختلف را امتحان کردیم، اما هیچ کدام مثل EFT جواب نداد. وقتی این روش را به کار گرفتیم، تازه دیدیم زوج‌ها واقعاً دارند به هدف‌هایشان می‌رسند و تغییرات پایدار در رابطه‌شان ایجاد می‌شود. همین شد که تصمیم گرفتیم این کتاب را بنویسیم.
اول از همه، کمک می‌کنیم دعواهای داغتان را سریع خاموش کنید. در چند فصل اول، ابزارهایی به شما می‌دهیم برای بهتر کردن ارتباطتان، آرام کردن سیستم عصبی‌تان، کنترل خودتان و آرام‌تر کردن فضای بینتان. بعد می‌رویم سراغ ریشه‌های عمیق‌تر مشکلات. نگاه می‌کنیم به تجربه‌های زندگی‌تان، روابط گذشته و حال‌تان، و اینکه چطور این‌ها روی توانایی شما و همسرتان در برقراری ارتباط تأثیر گذاشته‌اند. هدف این است که بتوانید یک ارتباط امن‌تر بسازید، دوباره به هم اعتماد کنید و مشکلات قدیم و جدیدتان را حل کنید.
در سراسر کتاب، می‌خواهیم کمک کنیم رابطه‌تان با همسرتان را از نو بسازید. نه فقط چند تغییر پراکنده، بلکه یک دگرگونی کامل. می‌خواهیم چرخۀ تعاملی کاملاً جدیدی بین شما دو نفر بسازیم که خیلی فراتر از تغییرات رفتاری ساده است.
شاید با خودتان فکر کنید با این همه مشکل و درگیری که الان دارید، چطور می‌شود چنین کار بزرگی را انجام داد. بگذارید مثل ساختن خانه به آن نگاه کنیم: به جای اینکه بخواهیم یک خانه کلنگی و متروکه را که دارد فرو می‌ریزد تعمیر کنیم، می‌خواهیم از پایه یک خانۀ رویایی جدید بسازیم. نقشۀ دقیق خانه را با همه جزئیات و روش‌های اجرا می‌کشیم. کمکتان می‌کنیم مصالح را فراهم کنید، پی‌ریزی کنید، دیوارها را بالا ببرید، مطمئن شوید سازه محکم است، و آخر سر هم خانه را طوری دکور می‌کنیم که سال‌های سال زیبا بماند!
اما در این مثال خانه‌سازی، یادتان باشد که شما مجری و پیمانکار اصلی هستید - یعنی در هر مرحله، این شما و همسرتان هستید که باید کار را انجام دهید. ما فقط نقشه و دستورالعمل‌ها را می‌دهیم و در طول راه کنارتان هستیم تا راهنمایی‌تان کنیم و از نظر عاطفی حمایتتان کنیم (که از این نظر خیالتان راحت باشد!)، اما این شما هستید که باید آستین‌ها را بالا بزنید و دست به کار شوید.
در طول کتاب، نمونه‌های واقعی زیادی از تجربه درمانی‌مان با مراجعان برایتان ارائه می‌کنیم. البته که همۀ اسم‌ها و بعضی جزئیات را عوض کرده‌ایم تا رازداری که برایمان خیلی مهم است حفظ شود، ولی موضوعات، درونمایه‌ها، روند رابطه و تجربه‌هایی که در این داستان‌های واقعی می‌خوانید، دقیقاً همان چیزهایی است که زوج‌های پرتعارض با آن درگیرند. آوردن این نمونه‌های واقعی در کتاب خیلی مهم است چون کمک می‌کند بتوانید این مطالب را بهتر با شرایط خودتان تطبیق دهید.
در طول کتاب با تمرین‌ها و فعالیت‌های زیادی روبرو می‌شوید که هدفشان این است که رابطه‌تان را جور دیگری تجربه کنید. از شما می‌خواهیم تغییر ایجاد کردن را در خودتان (و در حالت ایده‌آل، در رابطه‌تان) تمرین کنید تا مطمئن شویم این تغییرات ماندگار خواهند بود.
پژوهش‌های نوروپلاستیسیتی نشان می‌دهد که تغییر رفتار انسان فقط از راه تجربه‌های تازه ممکن است (لامانیا ۲۰۲۲). این کار دو مرحله دارد: اول، از طریق متن کتاب با اطلاعات جدید آشنا می‌شوید، و بعد با انجام تمرین‌ها، این اطلاعات را در عمل تجربه می‌کنید. این روش هر دو نیمکرۀ مغز را فعال می‌کند و باعث می‌شود ارتباط‌های عصبی جدیدی در مغز شکل بگیرد، و همین ارتباط‌های جدید هستند که الگوی رابطه شما را تغییر می‌دهند.
بهترین حالت این است که شما و همسرتان هر دو این تمرین‌ها را با هم انجام دهید. برای همین پیشنهاد می‌کنیم قبل از شروع تمرین‌ها، همسرتان هم کتاب را بخواند. وقتی هر دو با ابزارها و مهارتهای این کتاب آشنا باشید، یاد می‌گیرید چطور آرام بمانید و در کنار هم باشید تا تمرین‌ها نتیجه بهتری بدهد. هدف این تمرین‌ها پیدا کردن راه‌های تازه‌ای برای گفتگوست که شما را به هم نزدیک‌تر می‌کند و طبیعتاً وقتی هر دو با هم در این مسیر باشید، بهتر است.
البته می‌دانیم که شاید دارید این کتاب را تنهایی می‌خوانید و اصلاً نمی‌توانید همسرتان را راضی کنید که او هم آن را بخواند. اشکالی ندارد! ما در سال‌های طولانی کار با روش EFT دیده‌ایم که گاهی تغییر یک نفر در الگوی رابطه کافی است تا کل رابطه تغییر کند. پس اگر تنهایی دارید این مسیر را پیش می‌روید، درست است که بیشتر خودتان رشد می‌کنید و آگاه‌تر می‌شوید، ولی همین هم می‌تواند تأثیر شگفت‌انگیزی روی رابطه‌تان بگذارد و واقعاً ارزشش را دارد.
در هر صورت چه تنهایی این راه را طی می‌کنید و بعداً آموخته‌هایتان را به رابطه می‌آورید، چه با همسرتان این مسیر را طی می‌کنید، مهم این است که تمرین‌ها را جدی بگیرید و از آنها نگذرید! این تمرین‌ها بخش مهمی از کار هستند که کمک می‌کنند در مسیر ایجاد تغییرات پایدار در رابطه‌تان، خودتان و همسرتان را جور دیگری تجربه کنید.
برای انجام تمرین‌ها به یک دفترچه نیاز دارید. کتاب کار جداگانه‌ای در کار نیست، پس خودتان می‌توانید از هر چیزی که راحت‌تر هستید استفاده کنید - یک دفتر ساده، دفترچه یادداشت، کاغذ، فایل کامپیوتری، یا حتی برنامه یادداشت گوشی‌تان. فقط یادتان باشد موقع خواندن فصل‌ها این دفترچه را دم دست داشته باشید چون در طول مسیر مدام باید چیزهایی را یادداشت کنید.
چطور کارتان به اینجا کشید؟
سه دلیل اصلی باعث می‌شود یک زوج به «زوج پرتعارض» تبدیل شود:
۱) زخم‌های قدیمی که هنوز التیام پیدا نکرده‌اند، 2) خیانت‌هایی که در رابطه رخ داده (که ما درمانگرها به آنها می‌گوییم «زخم‌های دلبستگی»)، 3) افتادن در یک «چرخۀ منفی» یا همان الگوی رفتاری منفی که در رابطه شکل گرفته است. در این چرخۀ منفی، نحوۀ حرف زدن و رفتار هر کدام از همسران باعث تعارض می‌شود و در نتیجه نیازهای هیچ‌کدام برآورده نمی‌شود.
گاهی فقط یکی از این دلایل کافی است تا زوج‌ها دچار تعارض شدید شوند، و گاهی هم چند تا از این‌ها با هم دست به دست هم می‌دهند. ما در این کتاب با استفاده از روش EFT، همۀ این موارد را بررسی می‌کنیم و راهکارهای عملی و علمی برای حل این مشکلات را به سه روش به شما نشان می‌دهیم:
• به تو کمک می‌کنم بهتر بفهمی در درونت - از نظر هیجانی، جسمی و روانی - چه می‌گذرد.
• به تو کمک می‌کنم بهتر بفهمی همسرت - از نظر هیجانی، جسمی و روانی - چه حالی دارد.
• یاد می‌گیری چطور با هیجانات خودت و واکنش‌های همسرت طوری برخورد کنی که دعواها کمتر شود و به جایش صمیمیت و آرامش بیشتری را تجربه کنید.
به کلمۀ «تو» در این فهرست دقت کنید: چقدر خوب می‌شد اگر می‌توانستید انگشت اشاره را به سمت همسرتان بگیرید و بگویید «همه‌اش تقصیر توست!»؟ که همۀ مشکلات را گردن او بیندازید ؟ مثل خیلی‌ها، احتمالاً شما هم گاهی این کار را کرده‌اید. گاهی حتی به نظر می‌رسد که حق با شماست - انگار واقعاً همه‌چیز تقصیر اوست. ما هم در رابطه هستیم و می‌دانیم چقدر وسوسه‌انگیز است که خودمان را کامل و بی‌نقص ببینیم و همسرمان را مقصر. اما می‌دانیم که واقعیت این نیست. برای حل مشکلات باید از این فکر که «فقط درد من مهم است» بیرون بیاییم و به جایی برسیم که بتوانیم هر دو طرف قضیه را ببینیم: هم درد و واقعیت خودمان را، هم درد و واقعیت همسرمان را. یعنی باید از این موضع سفت و سخت دست برداریم.
یکی از چیزهایی که در زوج‌های پرتعارض زیاد می‌بینیم این است که هیچ‌کدام از طرفین نمی‌دانند چقدر روی دیگری تأثیر می‌گذارند. پیش از اینکه حتی یک کلمۀ دیگر در این کتاب جلو برویم، می‌خواهیم این را خوب بدانید: شما خیلی بیشتر از آنچه فکر می‌کنید روی همسرتان تأثیر می‌گذارید. همین که بفهمید و باور کنید که رفتارهای شما - چه خوب و چه بد - روی همسرتان اثر می‌گذارد، اولین قدم برای ایجاد تغییری است که می‌خواهید. وقتی این آگاهی را پیدا کنید، کم‌کم متوجه می‌شوید که هیجانات و واکنش‌هایتان نسبت به همسرتان چطور روی او اثر می‌گذارد و چطور به این چرخه مشکلات دامن می‌زند. در یک رابطه، هیچ‌وقت فقط یک نفر مقصر نیست.
آیا این کتاب به درد شما می‌خورد؟
سه مشکل اساسی وجود دارد که باعث می‌شود مشاورۀ زوجی نتیجه نداشته باشد: سوء استفادۀ فعال، خیانت فعال و اعتیاد فعال. منظور از «فعال» یعنی این مشکلات هنوز ادامه دارند - خیانت هنوز تمام نشده، اعتیاد هنوز کنترل نشده، یا سوءاستفاده هنوز ادامه دارد. در این موارد، شما به کمک بیشتری از آنچه این کتاب می‌تواند ارائه دهد نیاز دارید.
اما اگر این مشکلات - اعتیاد، سوء استفاده یا خیانت - مربوط به گذشته است یا به تازگی تمام شده، این کتاب می‌تواند کمکتان کند. این زخم‌های رابطه‌ای می‌توانند باعث درگیری‌های شدید بین شما شوند و اتفاقاً خیلی هم رایج هستند. پس بدانید که تنها نیستید و ما راهکارهایی داریم که می‌تواند کمکتان کند. هر کدام از این مشکلات باید طوری حل شود که هر دوی شما احساس موفقیت و بهبودی کنید.
اما اگر هنوز درگیر این مشکلات هستید، قضیه فرق می‌کند. اجازه بدهید توضیح دهیم چرا روش‌های این کتاب برای آزار، خیانت یا اعتیاد فعال مناسب نیست.
سوءاستفاده
سوءاستفاده به اشکال مختلفی رخ می‌دهد. فرد می‌تواند از نظر جسمی، جنسی، عاطفی یا مالی مورد سوء استفاده قرار بگیرد. از میان زوج‌هایی که وارد درمان می‌شوند، ۵۰ تا ۶۵ درصد آنها نوعی از خشونت بین فردی را گزارش می‌کنند، از جمله هل دادن، محدود کردن و زدن (اسلوتماکرز و میگرود ۲۰۱۹). گاهی اوقات، این رویدادها ناشی از تعاملات تشدید شوندۀ متقابل است که هر شریک بر دیگری تأثیر می‌گذارد و از الگوهای ارتباطی منفی ناشی می‌شود. اگر نیاز سادۀ شما به امنیت تهدید می‌شود، امکان پرداختن به نیازهای عاطفی در رابطه‌تان با این کتاب وجود ندارد. در عوض، به دنبال مشاوره باشید. در صورت لزوم، با یک خط تلفن خشونت خانگی تماس بگیرید (در کشور ایران می‌توانید با شمارۀ 123 و یا وبسایت https://irancrisisline.org/ سامانۀ طعم گیلاس تماس بگیرید) تا به منابع و حمایت مورد نیاز دسترسی پیدا کنید، یک برنامۀ ایمنی ایجاد کنید و تا حد امکان افراد بیشتری را در تیم خود قرار دهید. تنها پس از توقف سوءاستفاده می‌توانید با ابزاری مانند این کتاب برای ترمیم رابطه‌تان پیش بروید.
خیانت فعال
ما به خیانتی که هنوز ادامه دارد «دلبستگی رقیب» می‌گوییم، چون برای گرفتن توجه و محبت همسرتان با شما رقابت می‌کند. فردی که خیانت می‌بیند، تا وقتی شخص دیگری هست که نفوذ قوی یا قوی‌تری روی رابطه دارد، هرگز احساس امنیت نمی‌کند. در جریان یک خیانت فعال، فریب، دروغ و خیانت‌های مداوم هرگز نمی‌تواند تعارض را کم کند - فقط بی‌ثباتی را بیشتر می‌کند. پس اگر هنوز نفر سومی در میان است، اول باید این مسئله حل شود تا بتوانید از این کتاب استفاده کنید. البته اگر خیانت مربوط به گذشته است - چه نزدیک و چه دور - این کتاب می‌تواند به شما و همسرتان کمک کند تا از آن عبور کنید و به سمت بهبود و رشد حرکت کنید.
اعتیاد
و در نهایت، اعتیاد. صرف نظر از اینکه یک زوج‌درمانگر چقدر ماهر باشد، اعتیاد هر بار پیروز خواهد شد - این نوع دیگری از دلبستگی است که برای جلب توجه و محبت همسرتان با شما رقابت می‌کند. در افراد درگیر اعتیاد، افکار، احساسات و رفتارهای ناگهانی و وسواسی برای جستجوی موضوع اعتیاد (چه الکل باشد، چه مواد مخدر، پورنوگرافی یا رابطه جنسی) باعث بی‌وفایی می‌شود و توانایی حضور کامل و در دسترس بودن برای همسر را مسدود می‌کند - آنها به زبان ساده نمی‌توانند به درستی تنظیم هیجان کنند و با همسر خود هماهنگ شوند. اگر شما یا همسرتان اعتیاد فعالی دارید که شما را در چرخۀ «این آخرین باره» (هرچند هرگز نیست) گرفتار کرده است، قبل از اینکه حتی به کار بستن مفاهیمی که ما در اینجا ارائه می‌دهیم را در نظر بگیرید، درمان اعتیاد یک پیش‌نیاز اجباری است. با این حال، اگر هر یک از شما در حال حاضر تحت درمان اعتیاد هستید و اعتیاد در حال حاضر تحت کنترل است، این کتاب می‌تواند منبع ارزشمندی برای هر دوی شما در بهبودی از آسیب‌های ناشی از اعتیاد باشد.
جمع‌بندی
در پایان هر فصل، مفاهیم مورد بحث را جمع‌بندی می‌کنیم تا ایده‌های بزرگ را به بخش‌های قابل هضم تبدیل کنیم. در حال حاضر، اینگونه می‌توانید به ما کمک کنید تا به شما کمک کنیم: به خودتان سه ماه فرصت دهید تا این مطالب را مرور کنید و فعالانه برای ایجاد پویایی متفاوتی با همسرتان تلاش کنید. در طول این مدت، وظیفۀ شما این است که فقط بر نقش خودتان تمرکز کنید. اگر پس از سه ماه، نوسانات در رابطه‌تان تغییر نکرد، ممکن است لازم باشد ارزیابی کنید که آیا ماندن در این رابطه تصمیم درستی برای شماست یا خیر.
اما هنوز به آن نقطه نرسیده‌ایم، درست است؟ ما تازه شروع کرده‌ایم. پس فعلاً، فقط بدانید که ما چقدر خوشحالیم که شما اینجا با ما هستید و متعهد به کار بر روی بهبود رابطه‌تان با همسرتان هستید. بیایید شروع کنیم.
فهرست مطالب
پیشگفتار 7
مقدمه 9
فصل 1 :جایگاه عشق 21
فصل 2 :چرا درمان هیجان‌مدار؟ 53
فصل 3: آرام‌سازی 71
فصل 4 : گرفتار شدن در چرخه: شناسایی الگو 103
فصل 5 : اثر تروما بر رابطه 121
فصل ۶ : التیام زخم‌های گذشته 151
فصل 7 :بیاید دربارۀ رابطه جنسی صحبت کنیم 177
فصل ۸ :جشن بگیرید، پیوند برقرار کنید، پیش بروید 205
پی‌نوشت 219
منابع 221
