پیشگفتار
چهل سال پیش در دوره ی کارشناسی روانشناسی بالینی با مطالعه ی کتاب «ارزشیابی «شخصیت» تألیف دکتر ولی الله اخوت و دکتر لقمان دانشمند با تعبیر «مصاحبه بالینی» به عنوان یکی از سه روش تشخیص یعنی مشاهده مصاحبه و آزمون ها آشنا شدم ده سال بعد از آن زمانی که در انستیتو روان پزشکی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی ایران - دوره ی کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی را می گذراندم، دکتر حبیب الله قاسم زاده استاد و پژوهشگر توانا و فرهیخته ی روان شناسی، با دلایل روشن و ،استواری مزیت ،مصاحبه ی بالینی را به دو روش دیگر بیان کرد و با یادآوری شعار معروف افلاطون که بر سر در آکادمی خود نوشته بود: کسی که هندسه نمی داند وارد نشود قاطعانه :گفتند کسی که مصاحبه بالینی را به خوبی نمیشناسد و نمی تواند با صبر و شکیبایی آن را اجرا کند نباید درمانگر بالینی شود.» اینک پس از سالیان طولانی دانشجویی و برخورداری از آموزش ها و تجربه های زیاد روان شناسان فرزانه و گرانقدر و ره سپردن در مسیر دشوار و پیچیده ی تشخیص و ،درمان همچنان خود را نیازمند بهره گیری از منابع معتبر و به روز علمی در حوزه های تشخیص و درمان میبینم بدون شک یکی از این آثار ارزشمند، کتاب حاضر یعنی مصاحبه ی بالینی نوشته ی جان سامرز - فلنگن و ریتا سامرز - فلنگن است. نویسندگان دانشمند کتاب در پانزده فصل و ۹۰۸ صفحه اساسی ترین و جدیدترین مطالب را برای شروع ادامه و به انجام رساندن مصاحبه ای راه گشا و مبتنی بر شواهد علمی فرارویمان قرار میدهند. در پایان گزیده ای از این بوستان خرم و باطراوت دانش و پژوهش را به روان شناسان جوانی که قدم در راه پر فراز و نشیب و جذاب روانشناسی بالینی گذاشته اند تقدیم می کنیم متخصصان سلامت روان برای آن که درمانگران کارآمدی باشند باید بیاموزند خود را آرام کنند؛ باید بتوانند بر میل طبیعی کمک کردن نیازهای شخصی و اضطراب هایشان تسلط پیدا کنند این کار هم برای درمانگران تازه وارد و هم مجرب سخت است. متخصصان حرفه ای و اخلاقی به این موضوع توجه دارند که حتی در مواردی کـه مراجعان مبالغ کمتری میپردازند خدمات مناسب و با کیفیت بالا عرضه کنند هرچند رابطه ی حرفه ای دارای جنبه های اجتماعی و دوستانه است مصاحبه گر حرفه ای این گونه دوستی های خود را کنترل و محدود میکند یادگیری مهربان بودن گفت و گو و صریح بودن با مراجعان و در عین حال حفظ مرزهای روابط حرفه ای مناسب بخشی از مصاحبه گری رشد یافته است در انتخاب اتاق مصاحبه نیز نظیر بسیاری از متغیرهای ،دیگر باید بین فضای پرابهت حرفه ای و فضای آرام موازنه برقرار باشد اتاق مصاحبه را باید همچون قسمتی از وجود مصاحبه گر به حساب آورد. در نخستین مصاحبه هدف اصلی ایجاد اعتماد و امید، و تفاهم، و کمک به مراجع برای صحبت کردن راحت است بنابراین انتخاب اتاق باید بازتاب این اهداف باشد. همچنین لازم است همواره به خودمان یادآوری کنیم که از نصیحت کردن یا مطرح کردن یک تشخیص خودداری کنیم به جای آن باید بر گوش کردن به مراجع و فرونشاندن تمایل خودمان به زیاد صحبت کردن و سوگیریهایمان متمرکز شویم آرام کردن خویش مستلزم حضور کامل در مقابل مراجع و پرت نشدن حواسمان با افکار یا نگرانیهایمان است برای برخی از دانشجویان و تخصصان، زود رسیدن برای داشتن فرصت کافی و نشستن به مدت چند دقیقه پاک کردن ذهن و تمرکز بر تنفس خود و حضور در همان لحظه مفید واقع میشود هدف از آرام سازی خودتان و گوش دادن بی رهنمود این است که مراجع بتواند با حس و حال خودش ماجرایش را بگوید متأسفانه ساکت ماندن و به دقت گوش کردن کار سختی است زیرا خیلی از درمانگران وقتی در نقش متخصص حاضر میشوند مهار کردن فعالیت ذهنیشان را دشوار می یابند از آنجا که درمانگر در صدد کمک به مراجعان برای حل هر چه سریعتر مشکلات آنان و اثبات شایستگی خویش است، معمولاً احساس تحت فشار بودن می کند بدین ترتیب ممکن است با مراجعان جدید بی آنکه مقصودی در کار باشد به شیوه ی رهنمودی مفرط یا آمرانه رفتار کند و در نتیجه بـه جای کمک به گشودگی آنان موجب بستگی شان شود همچنین اعتقاد داریم محترم شماردن مراجع به عنوان بهترین متخصص تجربیات زندگی خودش مبنای استواری برای بنا نهادن مهارتهای بالینی پیشرفته تر و شاید رهنمودی تر است متخصصان حرفه ای و اخلاقی به این موضوع توجه دارند که حتی در مواردی که مراجعان مبالغ کمتری میپردازند خدمات مناسب و با کیفیت بالا عرضه کنند هرچند رابطه ی حرفه ای دارای جنبه های اجتماعی و دوستانه ،است، مصاحبه گر حرفه ای این نوع دوستی های خود را کنترل و محدود می کند یادگیری مهربان بودن گفت و گو و صریح بودن با مراجعان و در عین حال حفظ مرزهای روابط حرفه ای مناسب، بخشی از مصاحبه گری رشد کرده است در انتخاب اتاق مصاحبه نیز همانندبسیاری از متغیرهای دیگر باید بین فضای پـر ابهت حرفه ای و فضای آرام موازنه برقرار باشد. اتاق مصاحبه را باید همچون بخشی از وجود مصاحبه گر به شمار آورد در نخستین مصاحبه هدف اصلی ایجاد اعتماد و امید و تفاهم و کمک به مراجع برای صحبت کردن راحت است بنابراین انتخاب اتاق باید بازتاب این هدف باشد دفتر کار نشان دهنده ی شخصیت و ارزش های مصاحبه گر است مصاحبه گر می تواند آگاهانه دفتر کارش را کم یا بیش ،رسمی ،شیک یا خود آشکار کننده تزیین کند. داشتن دفتر کاری که در آن تعداد بیشتر و متنوع تری از ارباب رجوع احساس راحتی بکنند، ایده آل است هرچند توجه به آثار هنری فرهنگهای مختلف نمیتواند جانشین آگاهی مطالعه کارآموزی تجربه و نظارت مناسب چندفرهنگی شود. بی توجهی مصاحبه گر زن به پوشش خود ممکن است نه تنها کمکی به نتایج درمانی مثبت نکند بلکه ممکن است خیال پردازی های جنسی را برانگیزد که خلاف اهداف درمانی است مصاحبه های بالینی باید بموقع پایان یابند متخصصان بالینی اغلب توجيهات متعددی برای طولانی تر کردن آگاهانه جلسات میآورند اما این دستاویزها برای برهم زدن توافق زمان بندیهای مقرر قابل توجیه نیست اگر نگاه صدا و رفتار مصاحبه گر حاکی از توجه نباشد ،تعداد مراجعانش زیاد نخواهد شد. غالب مراجعان وقتی احساس کنند مصاحبه گر به آنها گوش نمی دهد، مشاوره را رها میکنند اهمیت رفتارهای توجه آمیز مثبت برای درمان موفقیت آمیز در همه ی جهت گیری های عملی و نظری اذعان شده است و درباره ی آن هیچ اختلاف نظری وجود ندارد سه ویژگی مهم مشاور عبارت است از مهارت ،جذابیت و قابل اعتماد بودن مهارت یا خبرگی در حوزه ی مصاحبه و مشاوره را پذیرفتاری یا شایستگی نامیده اند. در کتاب به شیوه ای که طبق آنها درمانگران میتوانند معتبر یا شایسته به نظر میرسند اشاره شده است منظور از جذابیت نه فقط ظاهر فیزیکی بلکه ،رفتارها نگرش ها و صفات شخصیت نیز هست اعتماد همان اتکاء به ،صداقت توانمندی پایداری و اطمینان خاطر شخص است. ایجاد اعتماد در مراجع برای مؤثر واقع شدن مصاحبه بسیار مهم است اطمینان خاطر مراجع از قابل اعتماد بودن درمانگر بسیار اهمیت دارد زیرا در نتیجه ی آن مراجع به آنچه درمانگر بگوید اعتماد میکند و توصیه ها و پیشنهادهایش را به کار میبندد.
فهرست مطالب
پیشگفتار : دکتر محمود گلزاری
پیشگفتار مترجمان : آوادیس یانس
پیشگفتار : آوادیس یانس
درباره ی نویسندگان : آوادیس یانس
بخش اول : متخصص شدن در زمینه ی سلامت روان
فصل اول: مقدمه آوادیس یانس
سفر مصاحبه
جهت گیریهای نظری
هدفهای این کتاب
خلاصه
منابعی برای بیشتر دانستن
فصل دوم : بنیادها و زمینه سازی آوادیس یانس
تعريف مصاحبهی بالینی
خودآگاهی
خلاصه
منابعی برای بیشتر .دانستن
بخش دوم : گوش دادن و برقراری ارتباط
فصل سوم : مهارتهای اولیهی ،توجه گوش دادن و اقدام آوادیس) یانس
رفتارهای توجه آمیز
فراتر از رفتار توجه آمیز
خلاصه
منابعی برای بیشتر دانستن
فصل چهارم : رهنموددهی پرسشگری و مهارتهای عملی آوادیس یانس
اهداف
بخش اول : کاربرد پرسشهای عمومی و درمانی
بخش دوم : فنون مصاحبهی رهنمودی
خلاصه
منابعی برای بیشتر دانستن
فصل پنجم : روابط مبتنی بر شواهد آوادیس) یانس
اهداف
شرایط زیربنایی از دیدگاه کارل راجرز
مفاهیم ارتباط از دیدگاه روان کاوانه و میان فردی مبتنی بر شواهد.
ائتلاف درمانی یا اتئلاف .کاری
سایر مفاهیم نظری و مبتنی بر شواهد در رابطه ی درمانی
نتیجه گیری
خلاصه
منابعی برای بیشتر دانستن
بخش سوم : سازماندهی و سنجش
فصل ششم : مروری اجمالی بر فرایند مصاحبه آوادیس یانس
اهداف
مرحله ی آشنایی نخستین تماس
مرحله ی آغاز مصاحبه
بخش اصلی مصاحبه
مرحله ی رو به پایان
خلاصه
منابعی برای بیشتر دانستن
فصل هفتم : مصاحبه ی پذیرشی و گزارش نویسی آوادیس یانس
اهداف
مصاحبه ی پذیرشی چیست؟
عوامل مؤثر بر روند اجرای مصاحبهی .پذیرشی
مصاحبه ی پذیرشی کوتاه
گزارش پذیرش
خلاصه
منابعی برای بیشتر دانستن.
فصل هشتم : بررسی وضعیت روانی آوادیس یانس
اهداف
عینیت
بررسی وضعیت روانی چیست؟
رفتار یا فعالیت روانی - حرکتی؟
موارد استفاده از بررسی وضعیت روانی
خلاصه
منابعی برای بیشتر دانستن
فصل نهم : سنجش خودکشی آوادیس یانس
اهداف
آمارهای خودکشی
مداخله در خودکشی
مسائل حرفه ای
نتیجه گیری
خلاصه
منابعی برای بیشتر دانستن
فصل دهم : تشخیص و طرح ریزی درمان (عرب)
اهداف
اصول تشخیص در حوزه ی روان پزشکی سنجش تشخیصی روشها و فرایندها
رویکرد متعادل در مصاحبههای بالینی تشخیصی
طرح ریزی درمان
خلاصه
منابعی برای بیشتر .دانستن
بخش چهارم : مصاحبه با مراجعان خاص
فصل یازدهم : مصاحبه در محیطهای متنوع و چندفرهنگی آوادیس). یانس
اهداف
چهار جهان بینی گسترده
سایر مراجعان متفاوت
پیچیدگی های فرهنگی و هویتها
سنجش و نشانگانهای وابسته به .فرهنگ
ملاحظات حرفه ای
خلاصه
منابعی برای بیشتر دانستن
فصل دوازدهم : مراجعان دردسرساز و موقعیتهای دشوار (عرب)
اهداف
مراجعان در دساز
موقعیت های پیچیده بحران و آسیب دیدگی
خلاصه
منابعی برای بیشتر دانستن
فصل سیزدهم : مصاحبه و کار کردن با مراجعان کودک و نوجوان آوادیس یانس
اهداف
ملاحظات ویژه در کار با کودکان
مرحله ی آشنایی
مرحله ی آغاز مصاحبه
بخش اصلی مصاحبه
مرحله ی رو به پایان
خلاصه
منابعی برای بیشتر دانستن
فصل چهاردهم : اصول و نکات مصاحبه با زوجها و خانوادهها (عرب)
اهداف
بعضی از ویژگیهای مصاحبه با زوجها و خانوادهها
مراحل مصاحبه و تکالیف آن
مرحله ی آغاز مصاحبه.
ملاحظات ویژه
خلاصه
منابعی برای بیشتر دانستن
فصل پانزدهم : مصاحبه به شیوهی آنلاین یا دیگر شیوههای غیر رودررو (Non-FF) (عرب)
اهداف
فناوری به عنوان شکل گسترش یافته ای از خویشتن افراد
پژوهش در زمینه ارزیابی و مداخلهی غیر رودررو
مباحث اخلاقی و عملی مشکلات و راه حلها
مصاحبه های آنلاین یا غیر رو در رو
خلاصه
معاینه ی وضعیت روانی توسعه یافته - پروتکل مصاحبه (عرب)
آماده سازی
نامنامه آوادیس یانس
نمایه موضوعی ( آوادیس یانس )
منابع و مأخذ
