رواندرمانیهای معاصر
ویراست یازدهم
مؤلفین
دنی ودینگ
ریموند کورسینی
مترجمین
دکتر علی محرابی
متخصص روانشناسی بالینی
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان
کاندیدای دکتری روانشناسی دانشگاه اصفهان
با مقدمه
دکتر لادن فتی
استاد تمام روانشناسی بالینی
سرشناسه |
: |
ودینگ، دنی Wedding, Danny |
: |
رواندرمانیهای معاصر/مولفین دنی ودینگ، ریموند کورسینی؛ مترجمین علی محرابی، سیدعلی قائممقامی؛ با مقدمه لادن فتی. |
|
مشخصات نشر |
: |
تهران: انتشارات ابنسینا، ۱۴۰۴. |
مشخصات ظاهری |
: |
۱۰۳۴ ص. |
شابک |
: |
4-94-8254-622-978 |
وضعیت فهرست نویسی |
: |
فیپا |
يادداشت |
: |
عنوان اصلی: Current psychotherapies, 11th. ed., [2019]. |
يادداشت |
: |
در ویراست قبلی ریموند کورسینی مولف اول بوده است. |
موضوع |
: |
رواندرمانی Psychotherapy |
شناسه افزوده |
: |
کورسینی، ریموند، ۱۹۱۴ - .م |
شناسه افزوده |
: |
Corsini, Raymond J. |
شناسه افزوده |
: |
محرابی، علی، ۱۳۵۹-، مترجم |
شناسه افزوده |
: |
قایممقامی، سیدعلی، ۱۳۷۷-، مترجم |
شناسه افزوده |
: |
فتی، لادن، ۱۳۴۳ -، مقدمهنویس |
رده بندی کنگره |
: |
480 RC |
رده بندی دیویی |
: |
616/8914 |
شماره کتابشناسی ملی |
: |
۱۰۱۸۱۹۷۲ |
اطلاعات رکورد کتابشناسی |
: |
فیپا |
نام کتاب |
|
مولفین |
دنی ودینگ - ریموند کرسینی |
مترجمین |
دکتر علی محرابی - سید علی قائممقامی |
با مقدمه |
دکتر لادن فتی |
ناشر |
انتشارات ابن سینا |
شمارگان |
300 جلد |
نوبت چاپ |
اول، مهر 1404 |
شابک |
4-94-8254-622-978 |
QR کد استعلام قيمت |
ebnesinapub
|
مرکز پخش: دفتر مرکزی و فروشگاه: تهران: خيابان انقلاب، خيابان منيري جاويد (ارديبهشت)، خيابان وحيد نظري غربي، کوچه بختياري، پلاک 2، مجتمع کارن، طبقه 2، واحد 3، تلفن: 66418319 - فکس: 66418309 press.ebnesina@gmail.com
نمایندگیهای فروش:
اصفهان: کتابفروشی کیا |
|
36699112-031 |
مشهد: انتشارات مجددانش |
|
38441016-051 |
تبریز: کتابفروشی بابک |
|
33340983-041 |
کرمانشاه: جهان کتاب |
|
8-37284837-083 |
ساری: کتب پزشکی ارجمند |
|
8020090-0911 |
بابل: کتابفروشی ارجمند |
|
8020090-0911 |
شیراز: بازار کتاب شیراز |
|
32333646-071 |
همدان: کتابسرای بوعلی |
|
09187061192 |
قزوین: کتابسرای حکیم |
|
32224899-028 |
ارومیه: شهر کتابفروشی پزشکی |
|
32252879-044 |
تبریز: کتابفروشی شبرنگ |
|
33341908-041 |
مشهد: فرا انگیزش |
|
32240768-051 |
کرمانشاه: زکریا |
|
09392902803 |
قم: کتابسرای روانشناسی |
|
37733434-025 |
مقدمه ترجمه فارسی (به قلم دکتر لادن فتی)
رواندرمانی به نظر من یکی از برجستهترین دستاوردهای قرن بیستم در حوزه سلامت روان و ارتقای انسان است. رواندرمانی اتصال هنرمندانهی مفاهیم و سازههای حوزههای روانشناسی، فلسفه، پزشکی، زیستشناسی، عصب ـ شناسی، هنر، فرگشت و جامعهشناسی است. و البته در این میان، تلفیق وحدت بخش مهارتهای الهام گرفته از حوزههای ذکر شده و نشاندن آن در بستر یک ارتباط بینفردی بینظیر و کاملاً متفاوت و خاص در اتاق رواندرمانی است. این حوزه با نگاهی چندبعدی به فلسفهی زیست روانشناختی، بالندگی ذهن، ماهیت رنج انسانی و امکان تغییر، مسیری طولانی را از نظریههای کلاسیک مثل روانکاوی فروید تا درمانهای مبتنی بر شواهد امروزی و تداوم مسیر در عصر هوش مصنوعی پیموده است. تاریخ رواندرمانی در واقع تاریخ گفتمانهای عمیق درباره ماهیت انسان، منشأ رنج و چگونگی شفای روان است؛ گفتمانی که نهتنها به رشد علوم رفتاری کمک کرده، بلکه ابعادی تازه به فهم معنای زندگی و روابط انسانی افزوده است. و در سایر علوم از جمله علوم ارتباطات، اقتصاد، هنر، و حتی سیاست و بسیاری حوزههای دیگر نیز بسیار تأثیرگذار بوده است.
درک رویکردهای مختلف رواندرمانی برای هر روانشناس، روانپزشک یا مشاور نه صرفاً یک ضرورت آموزشی، بلکه شرط لازم پرورش نگاه حرفهای و چندسویه به رواندرمانی و مسئله سلامت روان انسان است. اکنون پس از طیِ بیش از صد سال مسیر علمی ـ تحولی، میدانیم که هیچ رویکرد درمانی را نمیتوان بهتنهایی پاسخگوی تمام مسائل انسان دانست. هر مکتبی با فلسفه، پیشفرضها، مفاهیم و تکنیکهای خاص خود، بخشی از حقیقت را روشن میسازد و نگاه درمانگر را نسبت به ماهیت رشد و تغییر روانشناختی انسان کاملتر میکند. ازاینرو، توانایی مقایسه تطبیقی میان رویکردها، کشف نقاط قوت و محدودیت هر کدام و شناخت نحوهی تلفیق آنها، برای هر دانشجو یا درمانگری که قصد دارد هویت حرفهای مستحکم و منعطفی بسازد، ضرورتی انکارناپذیر است.
کتاب »رواندرمانیهای معاصر«(Current Psychotherapies) نوشته دَنی وِدینگ و رِیموند کورسینی، یکی از مهمترین منابع بینالمللی در حوزه آموزش رواندرمانی است که سالهاست در دانشگاههای معتبر جهان بهعنوان کتاب مرجع تدریس میشود. خود من از ابتدای ورود به دوره کارشناسی در ابتدای دهه شصت تا پایان دوران تحصیلم در مقطع دکترا در ابتدای دهه هشتاد، ویراستهای مختلف این کتاب را بارها به عنوان منبع اصلی درسی تحت نظر اساتید مختلف خوانده و امتحان دادهام! این اثر، با ساختاری نظاممند و منحصربهفرد، مهمترین رویکردهای درمانی از روانکاوی، رفتاردرمانی و شناختدرمانی گرفته تا رویکردهای انسانگرایانه، وجودی، سیستمی و موج سوم را معرفی میکند. ویژگی ممتاز این کتاب، تألیف هر فصل توسط متخصص برجسته در همان رویکرد است؛ بنابراین خواننده با صدایی اصیل و بیواسطه از دل هر مکتب مواجه میشود و میتواند آن نظریه را باصدای تجربه زیستهی دانشمندی از درون همان رویکرد بشنود و نه اینکه صرفاً با برداشتی توصیفی ـ توضیحی از بیرون از آن نظریه با آن آشنا شود.
دنی ودینگ، استاد برجستهی روانشناسی بالینی، سالها در حوزهی ارزیابی و درمان اختلالهای روانی پژوهش کرده و بهعنوان یک نظریهپرداز و مدرس بینالمللی شناخته میشود. زمانی، جامعه روانشناسی ایران نیز میزبان این استاد برجسته در کنگرهای بینالمللی بوده است. ریموند کورسینی نیز که از پیشگامان گردآوری و معرفی رویکردهای مختلف رواندرمانی بود، با نگاهی جامع و فلسفی، همواره بر اهمیت تحلیل مقایسهای مکتبهای رواندرمانی تأکید داشت. حاصل تلاش این دو نویسنده و همکاری دهها صاحبنظر برجسته در این کتاب، مجموعهای کمنظیر از رویکردهای درمانی متنوع و کاربردی است که هر کدام بهطور مستقل معرفی، نقد و مقایسه میشوند.
برای دانشجویان روانشناسی، مشاوره و روانپزشکی، آشنایی با این طیف گسترده از رویکردها فرصتی است تا بتوانند پرسشهای مهمی را از خود بپرسند: «انسان را چگونه میبینم؟» «چه عواملی موجب رنج روانی میشوند؟» «تغییر چگونه رخ میدهد؟» و «کدام مکتب درمانی با باورها، ارزشهای من و نیازهای مراجعین من همخوانی بیشتری دارد؟» پاسخ به این پرسشها بدون دانشی تطبیقی ممکن نیست. مطالعه این کتاب به دانشجویان کمک میکند که با دیدگاهی علمی و انتقادی، نقاط قوت و محدودیتهای هر رویکرد را بشناسند و در نهایت انتخابی علمی، آگاهانه و مسئولانه در مسیر حرفهای خود داشته باشند.
از سوی دیگر، این کتاب درکی عمیق از چندصدایی بودن رواندرمانی ارائه میدهد. هیچ رویکردی در خلأ شکل نگرفته؛ بلکه اغلبِ مکاتب در گفتوگو یا حتی در واکنش به یکدیگر متولد شدهاند. مطالعه این کتاب نشان میدهد که چگونه درمانهای شناختی در پاسخ به محدودیتهای رفتاردرمانی پدید آمدند، چگونه موج سوم CBT به نیازهای درمانی پیچیدهتر پاسخ گفت، یا چگونه رویکردهای انسانگرایانه به ابعاد وجودی و معنوی انسان توجه کردند. این نگاه تاریخی و تطبیقی، دانشجو را از تعصب کورکورانه به یک مکتب رها میسازد و در عوض، انعطاف فکری و عملی را در او پرورش میدهد.
اهمیت این کتاب تنها در معرفی مکاتب نیست؛ بلکه در آن است که هر فصل با ساختاری منسجم شامل معرفی بنیانهای نظری، مدل شخصیت، آسیبشناسی روانی، تکنیکها و ابزارهای درمان، و شواهد پژوهشی حمایتکننده از آن رویکرد ارائه میشود. این ساختار نهتنها مطالعه و مقایسه
مکاتب را آسان میکند، بلکه به دانشجو میآموزد که هر درمانی باید همزمان بر فلسفهی انسانشناختی، مهارتهای عملی و شواهد علمی درحوزه مدل نظری و کارآمدی مدل درمانی برآمده از آن
استوار باشد.
به نظر من به عنوان کسی که سالها کتاب «رواندرمانیهای معاصر» را در دانشگاه خوانده و در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری تدریس کرده است، مطالعهی این کتاب برای هر دانشجوی روانشناسی یا درمانگری که در آستانه انتخاب رویکرد حرفهای خود قرار دارد، همانند نقشهای جامع است که راه را در دل جنگلی از نظریهها و تکنیکها روشن میسازد. این اثر، چراغی است برای یافتن پاسخ این پرسش که: «من بهعنوان یک درمانگر، چه تصویری از انسان، دردمندی او، سلامت روانش و تغییر دارم و این تصویر در کدام مکتب ریشه دارد؟»
امید است که این ترجمه، با زبانی روان و علمی، به جامعه دانشگاهی و حرفهای فارسیزبان کمک کند تا با نگاهی ژرفتر به ماهیت رواندرمانی بنگرند، قدرت مقایسه و انتخابی آگاهانهتر بیابند و در نهایت، نسلی از رواندرمانگران آگاه، نقاد، انسانمحور، علمی، اخلاقی و مجهز به دانش و ابزار روزآمد برای ورود به عرصهی کار رواندرمانی پرورش یابد.
از همکاران خوبم آقایان دکتر علی محرابی و سیدعلی قائممقامی که ترجمه دقیق و وفادارانه و در عین حال روان این اثر ماندگار را انجام دادند بسیار سپاسگزارم. همیشه فکر میکردم جای این اثر در میان ترجمههای فارسی آثار مهم روانشناسی خالی است. و در پایان، از مدیر محترم انتشارات ابنسینا، جناب آقای حسین افشار که با چاپ این اثر ارزشمند، خدمت شایستهای به جامعهی علمی روانشناسی ایران نمودند نیز تشکر و قدردانی مینمایم.
دکتر لادن فتی
روانشناس بالینی
تابستان 1404
فهرست مطالب
پیشگفتار................................................................................................................................................ 13
فصل 1. مقدمهای بر رواندرمانیهای قرن بیست و یک........................................................................ 19
تکامل این علم و حرفه.......................................................................................................................................................................................... 20
علم رواندرمانی در قرن نوزدهم........................................................................................................................................................................ 24
تأثیر علوم زیستی بر رواندرمانی....................................................................................................................................................................... 29
عوامل فرهنگی و رواندرمانی............................................................................................................................................................................. 34
مذاکره در مرزهای روشهای درمان مبتنی بر شواهد.................................................................................................................................. 37
پروتکل محور کردن درمان.................................................................................................................................................................................. 41
موانع دستیابی به یک علم دقیق در رواندرمانی........................................................................................................................................... 42
عوامل برانگیزانندۀ امید.......................................................................................................................................................................................... 43
چه کسانی میتوانند رواندرمانگر شوند؟.......................................................................................................................................................... 45
جمعبندی................................................................................................................................................................................................................... 46
منابع............................................................................................................................................................................................................................. 49
فصل 2. رویکردهای روانپویشی.......................................................................................................... 53
نمای کلی.................................................................................................................................................................................................................... 54
نظامهای دیگر........................................................................................................................................................................................................... 60
تاریخچه..................................................................................................................................................................................................................... 62
شخصیت.................................................................................................................................................................................................................... 76
رواندرمانی................................................................................................................................................................................................................ 82
کاربردها...................................................................................................................................................................................................................... 97
نمونه بالینی............................................................................................................................................................................................................. 103
جمعبندی................................................................................................................................................................................................................ 107
منابع.......................................................................................................................................................................................................................... 110
فصل 3. رواندرمانی آدلری................................................................................................................ 115
نمای کلی................................................................................................................................................................................................................. 116
تاریخچه.................................................................................................................................................................................................................. 129
شخصیت................................................................................................................................................................................................................. 135
رواندرمانی............................................................................................................................................................................................................. 144
کاربردها................................................................................................................................................................................................................... 158
نمونهی بالینی......................................................................................................................................................................................................... 169
جمعبندی................................................................................................................................................................................................................ 178
منابع.......................................................................................................................................................................................................................... 180
فصل 4. درمان مراجعمحور................................................................................................................. 187
نمای کلی................................................................................................................................................................................................................. 188
تاریخچه.................................................................................................................................................................................................................. 205
شخصیت................................................................................................................................................................................................................. 211
رواندرمانی............................................................................................................................................................................................................. 221
کاربردها................................................................................................................................................................................................................... 233
نمونه بالینی............................................................................................................................................................................................................. 256
جمعبندی................................................................................................................................................................................................................ 266
منابع.......................................................................................................................................................................................................................... 268
فصل 5. رفتاردرمانی عقلانی-هیجانی................................................................................................ 279
نمای کلی................................................................................................................................................................................................................. 280
تاریخچه.................................................................................................................................................................................................................. 291
شخصیت................................................................................................................................................................................................................. 297
رواندرمانی............................................................................................................................................................................................................. 307
کاربردها................................................................................................................................................................................................................... 327
نمونهی بالینی......................................................................................................................................................................................................... 343
جمعبندی................................................................................................................................................................................................................ 346
منابع.......................................................................................................................................................................................................................... 350
فصل 6. رفتار درمانی......................................................................................................................... 355
نمای کلی................................................................................................................................................................................................................. 356
تاریخچه.................................................................................................................................................................................................................. 360
شخصیت................................................................................................................................................................................................................. 366
فرایند رواندرمانی................................................................................................................................................................................................ 372
کاربردها................................................................................................................................................................................................................... 376
نمونه بالینی............................................................................................................................................................................................................. 401
جمعبندی................................................................................................................................................................................................................ 409
منابع.......................................................................................................................................................................................................................... 410
فصل 7. درمان شناختی....................................................................................................................... 417
نمای کلی................................................................................................................................................................................................................. 418
پیشینه تاریخی درمان شناختی......................................................................................................................................................................... 425
شخصیت................................................................................................................................................................................................................. 431
رواندرمانی............................................................................................................................................................................................................. 442
کاربرد....................................................................................................................................................................................................................... 453
نمونه بالینی............................................................................................................................................................................................................. 465
جمعبندی................................................................................................................................................................................................................ 471
منابع.......................................................................................................................................................................................................................... 473
فصل 8. رواندرمانی وجودی............................................................................................................. 479
نمای کلی................................................................................................................................................................................................................. 480
تاریخچه.................................................................................................................................................................................................................. 487
شخصیت................................................................................................................................................................................................................. 492
رواندرمانی............................................................................................................................................................................................................. 501
کاربردها................................................................................................................................................................................................................... 520
نمونهی بالینی......................................................................................................................................................................................................... 527
جمعبندی................................................................................................................................................................................................................ 531
منابع.......................................................................................................................................................................................................................... 533
فصل 9. گشتالتدرمانی...................................................................................................................... 535
مروری بر گشتالتدرمانی.................................................................................................................................................................................. 536
تاریخچه.................................................................................................................................................................................................................. 545
شخصیت................................................................................................................................................................................................................. 551
رواندرمانی............................................................................................................................................................................................................. 564
کاربردهای گشتالتدرمانی................................................................................................................................................................................. 578
نمونه بالینی............................................................................................................................................................................................................. 589
جمعبندی................................................................................................................................................................................................................ 593
منابع.......................................................................................................................................................................................................................... 595
فصل 10. رواندرمانی بینفردی.......................................................................................................... 599
نمای کلی................................................................................................................................................................................................................. 600
تاریخچه.................................................................................................................................................................................................................. 607
شخصیت................................................................................................................................................................................................................. 615
رواندرمانی............................................................................................................................................................................................................. 619
کاربردها................................................................................................................................................................................................................... 633
نمونهی بالینی......................................................................................................................................................................................................... 653
جمعبندی................................................................................................................................................................................................................ 656
منابع.......................................................................................................................................................................................................................... 658
فصل 11. خانواده درمانی................................................................................................................... 667
نمای کلی................................................................................................................................................................................................................. 668
تاریخچه.................................................................................................................................................................................................................. 679
شخصیت................................................................................................................................................................................................................. 690
رواندرمانی............................................................................................................................................................................................................. 696
کاربردها................................................................................................................................................................................................................... 709
نمونهی بالینی......................................................................................................................................................................................................... 719
جمعبندی................................................................................................................................................................................................................ 723
منابع.......................................................................................................................................................................................................................... 725
فصل 12. ذهنآگاهی و سایر درمانهای تأملمحور............................................................................ 731
نمای کلی................................................................................................................................................................................................................. 732
تاریخچه.................................................................................................................................................................................................................. 744
شخصیت................................................................................................................................................................................................................. 751
رواندرمانی............................................................................................................................................................................................................. 765
کاربردها................................................................................................................................................................................................................... 779
نمونه بالینی............................................................................................................................................................................................................. 808
جمعبندی................................................................................................................................................................................................................ 809
منابع.......................................................................................................................................................................................................................... 813
فصل 13. رواندرمانی مثبت................................................................................................................ 819
نمای کلی................................................................................................................................................................................................................. 820
تاریخچه.................................................................................................................................................................................................................. 826
شخصیت................................................................................................................................................................................................................. 828
رواندرمانی............................................................................................................................................................................................................. 831
کاربردها................................................................................................................................................................................................................... 870
نمونهی بالینی......................................................................................................................................................................................................... 881
جمعبندی................................................................................................................................................................................................................ 885
منابع.......................................................................................................................................................................................................................... 886
فصل 14. رواندرمانیهای یکپارچهنگر.............................................................................................. 897
نمای کلی................................................................................................................................................................................................................. 898
تاریخچه.................................................................................................................................................................................................................. 905
شخصیت................................................................................................................................................................................................................. 911
رواندرمانی............................................................................................................................................................................................................. 912
کاربردها................................................................................................................................................................................................................... 925
نمونهی بالینی......................................................................................................................................................................................................... 934
جمعبندی................................................................................................................................................................................................................ 944
منابع.......................................................................................................................................................................................................................... 946
فصل 15. نظریههای چندفرهنگی در رواندرمانی............................................................................... 951
نمای کلی................................................................................................................................................................................................................. 952
تاریخچه.................................................................................................................................................................................................................. 965
شخصیت................................................................................................................................................................................................................. 973
رواندرمانی............................................................................................................................................................................................................. 977
کاربردها................................................................................................................................................................................................................... 989
نمونهی بالینی......................................................................................................................................................................................................... 997
جمعبندی............................................................................................................................................................................................................. 1002
منابع....................................................................................................................................................................................................................... 1003
فصل 16. چالشها و مناقشات معاصر............................................................................................... 1011
نیروی کار حوزه سلامت روان...................................................................................................................................................................... 1012
پزشکان، داروها و رواندرمانی...................................................................................................................................................................... 1016
راهنمای تشخیصی و آماری اختلالهای روانی (DSM-5)، طبقهبندی بینالمللی بیماریها (ICD-11)، و معیارهای حوزهی پژوهش (RDoC) 1018
درمانهای دارای پشتوانه تجربی.................................................................................................................................................................. 1020
تلفنها، رایانهها و اینترنت.............................................................................................................................................................................. 1024
درگیرشدن جنسی درمانگران با مراجعان، تماس فیزیکی غیرجنسی و احساسات جنسی.......................................................... 1030
روابط غیرجنسی چندگانه و مسائل مربوط به مرزهای حرفهای.......................................................................................................... 1035
دسترسپذیری و افراد دارای معلولیت....................................................................................................................................................... 1039
انجمن روانشناسی آمریکا، قانون، و مسئولیت اخلاقی فردی............................................................................................................. 1041
بازجویی از بازداشتشدگان........................................................................................................................................................................... 1042
قانون گلدواتر...................................................................................................................................................................................................... 1044
فرهنگها............................................................................................................................................................................................................... 1046
منابع....................................................................................................................................................................................................................... 1052
نمایه................................................................................................................................................. 1055
ویرایش جدید کتاب رواندرمانیهای معاصر[1] گواهی بر پایبندی ما به بهروز بودن محتوای علمی است-اصلی که در خود عنوان کتاب نیز بازتاب یافته است. این نسخه، نمایی گسترده و دقیق از چشمانداز رواندرمانی در سال ۲۰۱۸ ارائه میکند. تاکنون بیش از یک میلیون دانشجو از ویرایشهای پیشین استفاده کردهاند و این کتاب به بیش از دوازده زبان ترجمه شده است. یکی از منتقدان آن را «اثری قابل احترام و کارآزموده» توصیف کرده بود-توصیفی که برای من موجب افتخار است.
در سال ۱۹۷۶، زمانی که دانشجوی تحصیلات تکمیلی در دانشگاه هاوایی بودم، ری کرسینی نخستینبار من را متقاعد کرد که با او همکاری کنم. از آن زمان، جذب بهترین نویسندگان ممکن و حفظ کیفیت این کتاب، به یکی از دغدغههای اصلی من در چهار دههی گذشته تبدیل شده است. باور دارم که هر نسخهی جدید، از نسخهی پیشین بهتر و پختهتر شده است.
برای فصل مربوط به رواندرمانیهای روانپویشی، نویسندهای جدید به تیم مؤلفان پیوسته است که فصل را بهروزرسانی کرده و توصیفهای متعددی از پژوهشهای نوین روانپویشی به آن افزوده است-از جمله مطالعهای در سال ۲۰۱۷ که اثربخشی برابر درمانهای روانپویشی و شناختی-رفتاری را مستند میکند. مایکل پی. منیاچی[2] و لوری ساکت-منیاچی[3]، زوج آدلری، فصل مربوط به رواندرمانی آدلری را بازنویسی کردهاند تا نقش بنیادین جان کارلسون[4] را-که هنگام نگارش این فصل درگذشت-برجسته سازند.
مارج ویتی نیز فصل مربوط به رواندرمانی مراجعمحور را بهطور گسترده بهروزرسانی کرده است. او در این فصل به نقد پدرسالارانهی درمان شناختی-رفتاری بر اساس تحلیل پراکتر (۲۰۱۷) و نظریهی خودتعیینگری رایان و دسی (۲۰۱۷) پرداخته است. دبی جافی الیس، همسر آلبرت الیس، فصل مربوط به رفتاردرمانی عقلانی-هیجانی[5] را بهروزرسانی کرده، بحثی گستردهتر دربارهی اهمیت قدردانی ارائه داده، و اطلاعاتی در مورد دسترسی به نوارهای ویدیویی رفتاردرمانی عقلانی-هیجانی که برای انجمن روانشناسی آمریکا تهیه کرده، افزوده است.
دوست من، مارتین آنتونی[6] (مارتی)، پژوهشگری برجسته و ریزبین است و فصل مربوط او شامل بهروزرسانیهای فراوانی دربارهی یافتههای اخیر در ادبیات رفتاردرمانی است-از جمله شواهدی که اهمیت رابطهی درمانی در درمان شناختی-رفتاری را مستند میسازد (کازانتزیس، دیتیلیو و دابسون[7]، ۲۰۱۷). مارتی همچنین اشاره میکند که در فهرست سال ۲۰۱۷ انجمن روانشناسی بالینی آمریکا از درمانهای روانشناختی دارای پشتوانهی تجربی، ۸۰ درمان برای اختلالات خاص گنجانده شدهاند که بیش از سهچهارم آنها درمانهای رفتاری یا شناختی-رفتاری هستند.
در فصل مربوط به درمان شناختی، اکنون بحثی دربارهی نقش آموزش ذهنآگاهی در درمان اضطراب و افسردگی در چارچوب شناختدرمانی نیز گنجانده شده است. مارجوری وایشار و آرون (تیم) بک همچنین به فراتحلیلهای اخیر اشاره دارند که از اثربخشی درمان شناختی-رفتاری پشتیبانی میکنند. آشنایی و همکاری با مارجوری و تیم بک، از پربارترین جنبههای تجربهی من بهعنوان ویراستار کتاب رواندرمانیهای معاصر بوده است.
روتالن یوسلسن و اروین یالوم فصل خود را بهروزرسانی کردهاند و در آن به حرکت روبهرشد بهسوی ادغام رویکردهای رواندرمانی پرداختهاند. آنها همچنین خوانندگان را با دو اثر جدید و مهم در حوزهی رواندرمانی وجودی آشنا میکنند: کتاب مشاوره و رواندرمانی وجودی عملگرایانه: صمیمیت، شهود و جستوجوی معنا اثر جری شاپیرو (۲۰۱۶) و کتاب ضروریات نظارت برای درمان وجودی-انسانگرایانه نوشتهی اورا کروگ و کرک اشنایدر (۲۰۱۶).
نویسندهی جدیدی به نام چارلز بومن به فصل مربوط به گشتالتدرمانی افزوده شده است. دکتر بومن تغییرات گستردهای در فصل قبلی ایجاد کرده و آن را بهروز و منطبق با دیدگاههای معاصر کرده است. من قدردان نگاه علمی دقیق او هستم، بهویژه توضیح سنجیدهاش دربارهی محدودیتهای شواهد در سنت گشتالت. او تأکید میکند که «آزمایشهای تصادفی کنترلشده، که پژوهشگران آنها را شواهد قوی تلقی میکنند، بیمار را از بستر خود جدا میکنند و هیچ شباهتی به موقعیت بالینی واقعی ندارند.»
هلن وردلی و میرنا وایزمن نیز فصل مربوط به رواندرمانی بینفردی[8] را بهروزرسانی کردهاند و در آن به فراتحلیل اخیر، مانند پژوهش پالپاسر و همکارانش (۲۰۱۷) اشاره کردهاند. این مطالعه نشان میدهد که رواندرمانی بینفردی از میان انواع مداخلات رواندرمانی، بیشترین اثربخشی را در مقایسه با شرایط فهرست انتظار داشته است. آنها همچنین خوانندگان را با کتاب مهمی با عنوان رواندرمانی بینفردی برای اختلال استرس پس از سانحه اثر مارکویتز (۲۰۱۷) آشنا میکنند.
فصل مربوط به رواندرمانی خانواده اکنون نویسندهی همکار جدیدی دارد: مارک استنتون، معاون دانشگاه آزوسا پاسیفیک. او پیشتر نیز نسخهی نهم از کتاب کلاسیک خانوادهدرمانی اثر گلدنبرگ را بهطور مشترک تألیف کرده بود. استنتون فصل مربوط به خانوادهدرمانی در کتاب رواندرمانیهای معاصر را بهروزرسانی کرده و در آن مطالعات متعددی از سالهای ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ را گنجانده است، از جمله بحثی دربارهی چگونگی مواجههی درمانگران خانواده با «چالشهای منحصربهفرد خانوادههای امروزی که با الگوی تاریخی خانوادهی بهظاهر کامل و بدون نقصان سازگار نیستند.»
همچنین از دوست عزیزم راجر والش، که فردی چندساحتی با دیدگاهی آیندهنگر است، بهویژه سپاسگزارم. او فصل خود را که پیشتر دربارهی رواندرمانیهای تأملی بود، بازنویسی و بازعنوان کرده و تمرکز آن را بر ذهنآگاهی و ارتباط آن با همهی اشکال رواندرمانی قرار داده است. فصل جدید او که اکنون با عنوان «ذهنآگاهی و دیگر رواندرمانیهای تأملی» شناخته میشود، مرور استادانهای بر حجم انبوه و روبهگسترش ادبیات این حوزه است. برای من، بحث جدید او با عنوان «سایهی موفقیت» بسیار تأثیرگذار بود؛ بخشی که در آن به مشکلات ناشی از شتابزدگی و شور بیشازحد در پذیرش ذهنآگاهی در رواندرمانی اشاره میکند. اطمینان دارم که در جهان کسی شایستهتر از راجر برای نگارش این فصل وجود ندارد.
روانشناسی مثبت یکی از تازهترین و در عین حال هیجانانگیزترین پیشرفتها در حوزهی رواندرمانی معاصر است. در این نسخهی جدید از کتاب رواندرمانیهای معاصر، دو متخصص برجسته در این زمینه-طیب رشید و مارتین سلیگمن-فصل مربوط به رواندرمانی مثبت[9] را بهروزرسانی کردهاند. بخش «خلاصهای از مطالعات پیامد رواندرمانی مثبت« در این فصل، مروری استادانه بر پژوهشهای اخیر در این حوزه ارائه میدهد، از جمله هفت مطالعهای که پس از سال ۲۰۱۶ منتشر شدهاند.
یکی از لذتهای تدوین چنین کتابی، همکاری نزدیک با دوستان است. جان نورکراس و لری بیوتلر را از بهترین دوستانم میدانم. هر دو نویسندگانی پرکار، باهوش و توانمند هستند که نثر فوقالعادهای دارند. هر سهی ما در زمانهای مختلف ریاست «انجمن روانشناسی بالینی» را بر عهده داشتهایم، و من قدردان دانش عمیق و دقتی هستم که این دو در بهروزرسانی فصلشان به خرج دادهاند.
لیلین کوماس-دیاز، از دوستان عزیز دیگرم و یکی از زنانی است که بیش از هر فرد دیگری به او احترام میگذارم. او دوفرهنگی و دوزبانه است و از نظر من بیش از هر کس دیگری با رواندرمانی چندفرهنگی آشناست. فصل بهروزرسانیشدهی او بر اهمیت تواضع و فروتنی در رواندرمانی متناسب با فرهنگ تأکید دارد. به سبک همیشگیاش، لیلین در پیشنویس اولیهی فصل جدید، به کتاب تازهاش اشارهای نکرده بود-کتابی با عنوان روانشناسی وومانست و موخریستا: صداهای آتش، کنشهای شجاعت که بهطور مشترک با تِما برایانت-دیویس (۲۰۱۶) تدوین کرده است. این کتاب اثری مهم بهشمار میآید و من اصرار داشتم که در فصل مربوط گنجانده شود.
در نهایت، همکاری دوباره با کن پوپ برای نگارش بخش پایانی کتاب، تجربهای دلپذیر و ارزشمند بود. در این فصل، گزارشی ناامیدکننده از وضعیت سلامت روان در آمریکا در سال ۲۰۱۷ (نگویین و دیویس، ۲۰۱۷) را مرور کردهایم، آمارهای بهروزشدهای از تعداد متخصصان سلامت روان در حوزههای گوناگون ارائه دادهایم، و به بررسی روند کند اما روبهرشدی پرداختهایم که در آن، برخی ایالتها به روانشناسان دارای آموزشهای تخصصی، اجازهی تجویز داروهای اعصاب و روان را میدهند. علاوه بر این، بحث تازهای نیز دربارهی «قانون گلدواتر» گنجانده شده است-قانونی که بسیاری از متخصصان سلامت روان را از تشخیص افرادی که ارزیابی رسمی آنها را انجام ندادهاند، منع میکنـد. این موضوع پیچیده و بحثبرانگیز، بهویژه پس از انتخابات ریاستجمهوری سال ۲۰۱۶، اهمیت و ارتباط بیشتری پیدا کرده است.
در یکی از پیشگفتارهای چاپهای پیشین، ریموند جی. کرسینی به شش ویژگی کلیدی کتاب رواندرمانیهای معاصر اشاره کرده بود که به تداوم کارآمدی و محبوبیت آن کمک کردهاند. این اصول بنیادی، راهنمای تهیه و تدوین هر چاپ جدید کتاب بودهاند:
۱. فصلهای این کتاب به توصیف مهمترین نظامهای رایج در رواندرمانی معاصر میپردازند. از آنجا که رواندرمانی بهطور مداوم در حال تحول است، تصمیمگیری دربارهی اینکه چه مطالبی در چاپهای جدید گنجانده شوند و کدام موارد حذف گردند، نیازمند پژوهش فراوان است. در این فرآیند، نظر اساتید دانشگاهها نقش تعیینکنندهای در شکلگیری تغییرات داشته است.
۲. برای نگارش هر فصل، شایستهترین نویسندگان ممکن انتخاب شدهاند. نظامهای رواندرمانی نوظهور توسط بنیانگذاران آنها معرفی شدهاند؛ در حالیکه نظامهای قدیمیتر، توسط افرادی شرح داده شدهاند که بیشترین صلاحیت را برای توصیف آنها دارند.
۳. این کتاب با انضباطی دقیق تدوین شده است. هر نویسنده موظف بوده از ساختاری مشخـص پیروی کند که در آن طول و شکلبندی بخشهای مختلف محدود و تعریفشده است. هدف از این ویژگی، تسهیل مقایسهی میان نظامهای رواندرمانی مختلف است-چه از طریق مطالعهی افقی (یعنی مقایسهی بخشهای مشابه در فصلهای گوناگون) و چه از طریق مطالعهی عمودی مرسوم (یعنی مطالعهی فصلبهفصل). بخشهای اصلی هر فصل شامل: مروری کلی بر نظام مورد بحث، تاریخچهی آن، نظریهی شخصیت مرتبط با آن، شرح مفصل شیوهی اجرای رواندرمانی در چارچوب آن نظام، و نیز کاربردهای گوناگون آن رویکرد درمانی است. افزون بر این، در کنار هر نظریهی درمانی، یک مطالعهی موردی نیز ارائه شده که تکنیکها و روشهای آن رویکرد را بهخوبی نشان میدهد. دانشجویانی که به دنبال نمونههای موردی دقیقتر هستند، میتوانند به جلد مکمل این کتاب با عنوان مطالعات موردی در رواندرمانی (ودینگ و کرسینی، ۲۰۱۴) مراجعه کنند؛ کتابی که برای هر فصل اصلی از رواندرمانیهای معاصر، یک مثال بالینی ارائه میدهد. دانشجویانی که بهدنبال درک عمیقتری از رواندرمانی هستند، از مطالعهی هر دو کتاب سود خواهند برد.
۴. رواندرمانیهای معاصر با دقتی فراوان ویرایش شده است. هر بخش از کتاب بهدقت بررسی میشود تا از تناسب و وضوح محتوای آن اطمینان حاصل شود. در طول تاریخ طولانی این کتاب، تنها یک فصل بوده که نسخهی اولیهاش بدون تغییر پذیرفته شده است. برخی از فصلها حتی تا چهار بار به نویسندهی اصلی بازگردانده شدهاند تا در نهایت مورد تأیید قرار گیرند.
۵. فصلهای کتاب تا حد امکان مختصر نگاشته شدهاند، بیآنکه از جامعیت در ارائهی نظامهای رواندرمانی کاسته شود. ما همواره بازخوردهایی دریافت کردهایم که بر ضرورت وضوح، اختصار و مستقیمبودن مطالب در رواندرمانیهای معاصر تأکید داشتهاند. این بازخوردها را جدی گرفتهایم و در هر ویرایش جدید، تمام جملات با دقت بازبینی میشوند تا از تکرار و اطلاعات زائد جلوگیری شود.
۶. واژهنامهی هر نسخهی جدید، بهروزرسانی و گسترش یافته است. یکی از روشهای مفید برای آغاز مطالعهی هر فصل، مرور مدخلهای مربوطه در واژهنامه است؛ این کار به دانشجو کمک میکند تا ذهنیت مناسبی برای درک نظامهای درمانی مختلف پیدا کند. نظریهپردازان شخصیت اغلب زمانی که واژهی موجودی برای بیان ایدهی آنها کافی نباشد، واژگان جدیدی ابداع میکنند. این ابتکار به روشنتر شدن مفاهیم آنها کمک میکند، اما در عین حال ممکن است فهم فصل مربوطه را دشوارتر سازد. مطالعهی دقیق واژهنامه برای خواننده پاداشی ارزشمند خواهد داشت.
1
مقدمهای بر رواندرمانیهای قرن بیست و یک
نویسنده: فرانک دومونت Frank Dumont
اهداف یادگیری
1 آشنایی با نحوه تکامل رواندرمانیها از زمان لایبنیتس تا تبدیل شدن به علم و حرفه در قرن بیست و یکم: مطالعات مربوط به ذهن ناخودآگاه، پژوهشهای آزمایشگاهی زیستی، روانشناسان بالینی، تقابل رویکردهای زیستی و مکتبی، و ظهور تجربیگرایان.
|
2 بررسی تأثیر علوم زیستی نوظهور بر رویکردهای ذهنمحور در سلامت روان.
3 یادگیری نحوه تغییرات درمانی ژنوم از طریق کنترل رویدادهای محیطی و کاوش در تأثیر علوم اعصاب بر رواندرمانی در آینده.
4 درک دیدگاههای در حال تغییر درباره جهانیسازی و بومیسازی روانشناسی، و مشاوره بینفرهنگی.
5 بررسی نقاط ضعف در درمانهای مبتنی بر شواهد تجربی: هنر در برابر علم.
6 تحلیل مفهوم «پروتکل محور کردن درمانها» و محدودیتهای آن.
7 کاوش در چگونگی تأثیرگذاری تمایلات تلفیقی و میانرشتهای بر فعالیت حرفهای آینده شما.
8 بررسی اینکه چه کسانی میتوانند رواندرمانگر شوند و چه محدودیتهای فردی و نهادی در این زمینه وجود دارد.
ویرایش جدید کتاب رواندرمانیهای معاصر تصویری جامع و به روز از طیفی گسترده از رویکردهای درمانی مبتنی بر شواهد ارائه میدهد. هر یک از این رویکردها نهتنها نگرشی ویژه به ماهیت انسان مطرح میکنند، بلکه راهبردهایی متمایز برای مداخله در مشکلات هیجانی، رفتاری و شناختی افراد ارائه میدهند. مرور تحولات این کتاب در طول یازده ویرایش گذشـته، بهویـژه از منظـر نظریـههـای شخصیت که بنیان هر رویکرد رواندرمانی را شکل میدهند، نشان میدهد که طول عمر برخی نظریهها کاهش یافته است. برخی مکاتب درمانی دچار دگرگونیهای چشمگیر شدهاند، برخی دیگر تقریباً به حاشیه رانده شدهاند (مانند تحلیل تبادلی)، و در مقابل، رویکردهایی نوظهور و تلفیقی جایگزین آنها شدهاند. این رویکردهای نوین، هرچند از بنیانهای نظری و تاریخی برخوردارند، ممکن است برای درمانگران نسلهای پیشین، بهویژه در دهههای ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰، کاملاً تازه یا حتی ناآشنا جلوه کنند.
در این ویرایش از رواندرمانیهای معاصر، ساختار و کارآمدی تمامی رویکردهای ارائهشده نسبت به نسخهی پیشین بهطور چشمگیری ارتقا یافته است. با این حال، جای خالی برخی از درمانهای اثربخش و شناختهشده، مانند «درمان پذیرش و تعهد»[13] که توسط هِیز، استروسهال و ویلسون بنیانگذاری شده و نیز «رفتار درمانی دیالکتیک»[14] که بهواسطهی تلاشهای مارشا لینهان توسعه یافته، احساس میشود. بهدلیل محدودیت در حجم و منابع، این رویکردها در این نسخه گنجانده نشدهاند، اما مطالعهی آنها برای درمانگران و پژوهشگران بهشدت توصیه میشود. در فصل دوم کتاب، تحت عنوان «رواندرمانیهای روانپویشی»، اشکال نوین و معاصر نظریههای روانتحلیلی کلاسیک، از جمله دیدگاههای فروید و یونگ، معرفی شدهاند؛ دیدگاههایی که همچنان بنیان نظری درمانهای کلاینی و دیگر مکاتب تحلیلی معاصر را تشکیل میدهند. سایر فصلهای کتاب نیز با رویکردی مشابه، بازبینی و بهروز شدهاند. بیتردید، درمانهای مؤثر دیگری نیز وجود دارند که در صورت نبود محدودیت فضایی، میتوانستند در این مجموعه گنجانده شوند.
پیشینهی تاریخی رواندرمانی
برای آنکه درک کنیم رواندرمانی امروز به چه سمت و سویی در حرکت است، ابتدا باید ریشههای تاریخی آن را بشناسیم و دریابیم که این حوزه چگونه در گذر زمان، تحـت تأثیـر تحـولات علمـی و فرهنگی مرتبط با درک رفتار و شناخت انسان، دگرگون شده است. این بخش مروری کوتاه بر این سیر تحول تاریخی دارد.
[1] Current Psychotherapies
[2] Michael P. Maniacci
[3] Laurie Sackett-Maniacci
[4] Jon Carlson
[5] Rational Emotive Behavior Therapy
[6] Martin Antony
[7] Kazantzis, Dttilio, & Dobson
[8] Interpersonal pschotherapy
[9] Positive psychotherapy
[10] Wallace Stevens
[11] Ralph Waldo Emerson
[12] Eric Kandel
[13] Acceptance and Commitment Therapy - ACT
[14] Dialectical Behavior Therapy - DBT
رواندرمانیهای معاصر
ویراست یازدهم
مؤلفین
دنی ودینگ
ریموند کورسینی
مترجمین
دکتر علی محرابی
متخصص روانشناسی بالینی
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان
کاندیدای دکتری روانشناسی دانشگاه اصفهان
با مقدمه
دکتر لادن فتی
استاد تمام روانشناسی بالینی
سرشناسه |
: |
ودینگ، دنی Wedding, Danny |
: |
رواندرمانیهای معاصر/مولفین دنی ودینگ، ریموند کورسینی؛ مترجمین علی محرابی، سیدعلی قائممقامی؛ با مقدمه لادن فتی. |
|
مشخصات نشر |
: |
تهران: انتشارات ابنسینا، ۱۴۰۴. |
مشخصات ظاهری |
: |
۱۰۳۴ ص. |
شابک |
: |
4-94-8254-622-978 |
وضعیت فهرست نویسی |
: |
فیپا |
يادداشت |
: |
عنوان اصلی: Current psychotherapies, 11th. ed., [2019]. |
يادداشت |
: |
در ویراست قبلی ریموند کورسینی مولف اول بوده است. |
موضوع |
: |
رواندرمانی Psychotherapy |
شناسه افزوده |
: |
کورسینی، ریموند، ۱۹۱۴ - .م |
شناسه افزوده |
: |
Corsini, Raymond J. |
شناسه افزوده |
: |
محرابی، علی، ۱۳۵۹-، مترجم |
شناسه افزوده |
: |
قایممقامی، سیدعلی، ۱۳۷۷-، مترجم |
شناسه افزوده |
: |
فتی، لادن، ۱۳۴۳ -، مقدمهنویس |
رده بندی کنگره |
: |
480 RC |
رده بندی دیویی |
: |
616/8914 |
شماره کتابشناسی ملی |
: |
۱۰۱۸۱۹۷۲ |
اطلاعات رکورد کتابشناسی |
: |
فیپا |
نام کتاب |
|
مولفین |
دنی ودینگ - ریموند کرسینی |
مترجمین |
دکتر علی محرابی - سید علی قائممقامی |
با مقدمه |
دکتر لادن فتی |
ناشر |
انتشارات ابن سینا |
شمارگان |
300 جلد |
نوبت چاپ |
اول، مهر 1404 |
شابک |
4-94-8254-622-978 |
|
|
مرکز پخش: دفتر مرکزی و فروشگاه: تهران: خيابان انقلاب، خيابان منيري جاويد (ارديبهشت)، خيابان وحيد نظري غربي، کوچه بختياري، پلاک 2، مجتمع کارن، طبقه 2، واحد 3، تلفن: 66418319 - فکس: 66418309 press.ebnesina@gmail.com
نمایندگیهای فروش:
اصفهان: کتابفروشی کیا |
|
36699112-031 |
مشهد: انتشارات مجددانش |
|
38441016-051 |
تبریز: کتابفروشی بابک |
|
33340983-041 |
کرمانشاه: جهان کتاب |
|
8-37284837-083 |
ساری: کتب پزشکی ارجمند |
|
8020090-0911 |
بابل: کتابفروشی ارجمند |
|
8020090-0911 |
شیراز: بازار کتاب شیراز |
|
32333646-071 |
همدان: کتابسرای بوعلی |
|
09187061192 |
قزوین: کتابسرای حکیم |
|
32224899-028 |
ارومیه: شهر کتابفروشی پزشکی |
|
32252879-044 |
تبریز: کتابفروشی شبرنگ |
|
33341908-041 |
مشهد: فرا انگیزش |
|
32240768-051 |
کرمانشاه: زکریا |
|
09392902803 |
قم: کتابسرای روانشناسی |
|
37733434-025 |
مقدمه ترجمه فارسی (به قلم دکتر لادن فتی)
رواندرمانی به نظر من یکی از برجستهترین دستاوردهای قرن بیستم در حوزه سلامت روان و ارتقای انسان است. رواندرمانی اتصال هنرمندانهی مفاهیم و سازههای حوزههای روانشناسی، فلسفه، پزشکی، زیستشناسی، عصب ـ شناسی، هنر، فرگشت و جامعهشناسی است. و البته در این میان، تلفیق وحدت بخش مهارتهای الهام گرفته از حوزههای ذکر شده و نشاندن آن در بستر یک ارتباط بینفردی بینظیر و کاملاً متفاوت و خاص در اتاق رواندرمانی است. این حوزه با نگاهی چندبعدی به فلسفهی زیست روانشناختی، بالندگی ذهن، ماهیت رنج انسانی و امکان تغییر، مسیری طولانی را از نظریههای کلاسیک مثل روانکاوی فروید تا درمانهای مبتنی بر شواهد امروزی و تداوم مسیر در عصر هوش مصنوعی پیموده است. تاریخ رواندرمانی در واقع تاریخ گفتمانهای عمیق درباره ماهیت انسان، منشأ رنج و چگونگی شفای روان است؛ گفتمانی که نهتنها به رشد علوم رفتاری کمک کرده، بلکه ابعادی تازه به فهم معنای زندگی و روابط انسانی افزوده است. و در سایر علوم از جمله علوم ارتباطات، اقتصاد، هنر، و حتی سیاست و بسیاری حوزههای دیگر نیز بسیار تأثیرگذار بوده است.
درک رویکردهای مختلف رواندرمانی برای هر روانشناس، روانپزشک یا مشاور نه صرفاً یک ضرورت آموزشی، بلکه شرط لازم پرورش نگاه حرفهای و چندسویه به رواندرمانی و مسئله سلامت روان انسان است. اکنون پس از طیِ بیش از صد سال مسیر علمی ـ تحولی، میدانیم که هیچ رویکرد درمانی را نمیتوان بهتنهایی پاسخگوی تمام مسائل انسان دانست. هر مکتبی با فلسفه، پیشفرضها، مفاهیم و تکنیکهای خاص خود، بخشی از حقیقت را روشن میسازد و نگاه درمانگر را نسبت به ماهیت رشد و تغییر روانشناختی انسان کاملتر میکند. ازاینرو، توانایی مقایسه تطبیقی میان رویکردها، کشف نقاط قوت و محدودیت هر کدام و شناخت نحوهی تلفیق آنها، برای هر دانشجو یا درمانگری که قصد دارد هویت حرفهای مستحکم و منعطفی بسازد، ضرورتی انکارناپذیر است.
کتاب »رواندرمانیهای معاصر«(Current Psychotherapies) نوشته دَنی وِدینگ و رِیموند کورسینی، یکی از مهمترین منابع بینالمللی در حوزه آموزش رواندرمانی است که سالهاست در دانشگاههای معتبر جهان بهعنوان کتاب مرجع تدریس میشود. خود من از ابتدای ورود به دوره کارشناسی در ابتدای دهه شصت تا پایان دوران تحصیلم در مقطع دکترا در ابتدای دهه هشتاد، ویراستهای مختلف این کتاب را بارها به عنوان منبع اصلی درسی تحت نظر اساتید مختلف خوانده و امتحان دادهام! این اثر، با ساختاری نظاممند و منحصربهفرد، مهمترین رویکردهای درمانی از روانکاوی، رفتاردرمانی و شناختدرمانی گرفته تا رویکردهای انسانگرایانه، وجودی، سیستمی و موج سوم را معرفی میکند. ویژگی ممتاز این کتاب، تألیف هر فصل توسط متخصص برجسته در همان رویکرد است؛ بنابراین خواننده با صدایی اصیل و بیواسطه از دل هر مکتب مواجه میشود و میتواند آن نظریه را باصدای تجربه زیستهی دانشمندی از درون همان رویکرد بشنود و نه اینکه صرفاً با برداشتی توصیفی ـ توضیحی از بیرون از آن نظریه با آن آشنا شود.
دنی ودینگ، استاد برجستهی روانشناسی بالینی، سالها در حوزهی ارزیابی و درمان اختلالهای روانی پژوهش کرده و بهعنوان یک نظریهپرداز و مدرس بینالمللی شناخته میشود. زمانی، جامعه روانشناسی ایران نیز میزبان این استاد برجسته در کنگرهای بینالمللی بوده است. ریموند کورسینی نیز که از پیشگامان گردآوری و معرفی رویکردهای مختلف رواندرمانی بود، با نگاهی جامع و فلسفی، همواره بر اهمیت تحلیل مقایسهای مکتبهای رواندرمانی تأکید داشت. حاصل تلاش این دو نویسنده و همکاری دهها صاحبنظر برجسته در این کتاب، مجموعهای کمنظیر از رویکردهای درمانی متنوع و کاربردی است که هر کدام بهطور مستقل معرفی، نقد و مقایسه میشوند.
برای دانشجویان روانشناسی، مشاوره و روانپزشکی، آشنایی با این طیف گسترده از رویکردها فرصتی است تا بتوانند پرسشهای مهمی را از خود بپرسند: «انسان را چگونه میبینم؟» «چه عواملی موجب رنج روانی میشوند؟» «تغییر چگونه رخ میدهد؟» و «کدام مکتب درمانی با باورها، ارزشهای من و نیازهای مراجعین من همخوانی بیشتری دارد؟» پاسخ به این پرسشها بدون دانشی تطبیقی ممکن نیست. مطالعه این کتاب به دانشجویان کمک میکند که با دیدگاهی علمی و انتقادی، نقاط قوت و محدودیتهای هر رویکرد را بشناسند و در نهایت انتخابی علمی، آگاهانه و مسئولانه در مسیر حرفهای خود داشته باشند.
از سوی دیگر، این کتاب درکی عمیق از چندصدایی بودن رواندرمانی ارائه میدهد. هیچ رویکردی در خلأ شکل نگرفته؛ بلکه اغلبِ مکاتب در گفتوگو یا حتی در واکنش به یکدیگر متولد شدهاند. مطالعه این کتاب نشان میدهد که چگونه درمانهای شناختی در پاسخ به محدودیتهای رفتاردرمانی پدید آمدند، چگونه موج سوم CBT به نیازهای درمانی پیچیدهتر پاسخ گفت، یا چگونه رویکردهای انسانگرایانه به ابعاد وجودی و معنوی انسان توجه کردند. این نگاه تاریخی و تطبیقی، دانشجو را از تعصب کورکورانه به یک مکتب رها میسازد و در عوض، انعطاف فکری و عملی را در او پرورش میدهد.
اهمیت این کتاب تنها در معرفی مکاتب نیست؛ بلکه در آن است که هر فصل با ساختاری منسجم شامل معرفی بنیانهای نظری، مدل شخصیت، آسیبشناسی روانی، تکنیکها و ابزارهای درمان، و شواهد پژوهشی حمایتکننده از آن رویکرد ارائه میشود. این ساختار نهتنها مطالعه و مقایسه
مکاتب را آسان میکند، بلکه به دانشجو میآموزد که هر درمانی باید همزمان بر فلسفهی انسانشناختی، مهارتهای عملی و شواهد علمی درحوزه مدل نظری و کارآمدی مدل درمانی برآمده از آن
استوار باشد.
به نظر من به عنوان کسی که سالها کتاب «رواندرمانیهای معاصر» را در دانشگاه خوانده و در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری تدریس کرده است، مطالعهی این کتاب برای هر دانشجوی روانشناسی یا درمانگری که در آستانه انتخاب رویکرد حرفهای خود قرار دارد، همانند نقشهای جامع است که راه را در دل جنگلی از نظریهها و تکنیکها روشن میسازد. این اثر، چراغی است برای یافتن پاسخ این پرسش که: «من بهعنوان یک درمانگر، چه تصویری از انسان، دردمندی او، سلامت روانش و تغییر دارم و این تصویر در کدام مکتب ریشه دارد؟»
امید است که این ترجمه، با زبانی روان و علمی، به جامعه دانشگاهی و حرفهای فارسیزبان کمک کند تا با نگاهی ژرفتر به ماهیت رواندرمانی بنگرند، قدرت مقایسه و انتخابی آگاهانهتر بیابند و در نهایت، نسلی از رواندرمانگران آگاه، نقاد، انسانمحور، علمی، اخلاقی و مجهز به دانش و ابزار روزآمد برای ورود به عرصهی کار رواندرمانی پرورش یابد.
از همکاران خوبم آقایان دکتر علی محرابی و سیدعلی قائممقامی که ترجمه دقیق و وفادارانه و در عین حال روان این اثر ماندگار را انجام دادند بسیار سپاسگزارم. همیشه فکر میکردم جای این اثر در میان ترجمههای فارسی آثار مهم روانشناسی خالی است. و در پایان، از مدیر محترم انتشارات ابنسینا، جناب آقای حسین افشار که با چاپ این اثر ارزشمند، خدمت شایستهای به جامعهی علمی روانشناسی ایران نمودند نیز تشکر و قدردانی مینمایم.
دکتر لادن فتی
روانشناس بالینی
تابستان 1404
فهرست مطالب
پیشگفتار................................................................................................................................................ 13
فصل 1. مقدمهای بر رواندرمانیهای قرن بیست و یک........................................................................ 19
تکامل این علم و حرفه.......................................................................................................................................................................................... 20
علم رواندرمانی در قرن نوزدهم........................................................................................................................................................................ 24
تأثیر علوم زیستی بر رواندرمانی....................................................................................................................................................................... 29
عوامل فرهنگی و رواندرمانی............................................................................................................................................................................. 34
مذاکره در مرزهای روشهای درمان مبتنی بر شواهد.................................................................................................................................. 37
پروتکل محور کردن درمان.................................................................................................................................................................................. 41
موانع دستیابی به یک علم دقیق در رواندرمانی........................................................................................................................................... 42
عوامل برانگیزانندۀ امید.......................................................................................................................................................................................... 43
چه کسانی میتوانند رواندرمانگر شوند؟.......................................................................................................................................................... 45
جمعبندی................................................................................................................................................................................................................... 46
منابع............................................................................................................................................................................................................................. 49
فصل 2. رویکردهای روانپویشی.......................................................................................................... 53
نمای کلی.................................................................................................................................................................................................................... 54
نظامهای دیگر........................................................................................................................................................................................................... 60
تاریخچه..................................................................................................................................................................................................................... 62
شخصیت.................................................................................................................................................................................................................... 76
رواندرمانی................................................................................................................................................................................................................ 82
کاربردها...................................................................................................................................................................................................................... 97
نمونه بالینی............................................................................................................................................................................................................. 103
جمعبندی................................................................................................................................................................................................................ 107
منابع.......................................................................................................................................................................................................................... 110
فصل 3. رواندرمانی آدلری................................................................................................................ 115
نمای کلی................................................................................................................................................................................................................. 116
تاریخچه.................................................................................................................................................................................................................. 129
شخصیت................................................................................................................................................................................................................. 135
رواندرمانی............................................................................................................................................................................................................. 144
کاربردها................................................................................................................................................................................................................... 158
نمونهی بالینی......................................................................................................................................................................................................... 169
جمعبندی................................................................................................................................................................................................................ 178
منابع.......................................................................................................................................................................................................................... 180
فصل 4. درمان مراجعمحور................................................................................................................. 187
نمای کلی................................................................................................................................................................................................................. 188
تاریخچه.................................................................................................................................................................................................................. 205
شخصیت................................................................................................................................................................................................................. 211
رواندرمانی............................................................................................................................................................................................................. 221
کاربردها................................................................................................................................................................................................................... 233
نمونه بالینی............................................................................................................................................................................................................. 256
جمعبندی................................................................................................................................................................................................................ 266
منابع.......................................................................................................................................................................................................................... 268
فصل 5. رفتاردرمانی عقلانی-هیجانی................................................................................................ 279
نمای کلی................................................................................................................................................................................................................. 280
تاریخچه.................................................................................................................................................................................................................. 291
شخصیت................................................................................................................................................................................................................. 297
رواندرمانی............................................................................................................................................................................................................. 307
کاربردها................................................................................................................................................................................................................... 327
نمونهی بالینی......................................................................................................................................................................................................... 343
جمعبندی................................................................................................................................................................................................................ 346
منابع.......................................................................................................................................................................................................................... 350
فصل 6. رفتار درمانی......................................................................................................................... 355
نمای کلی................................................................................................................................................................................................................. 356
تاریخچه.................................................................................................................................................................................................................. 360
شخصیت................................................................................................................................................................................................................. 366
فرایند رواندرمانی................................................................................................................................................................................................ 372
کاربردها................................................................................................................................................................................................................... 376
نمونه بالینی............................................................................................................................................................................................................. 401
جمعبندی................................................................................................................................................................................................................ 409
منابع.......................................................................................................................................................................................................................... 410
فصل 7. درمان شناختی....................................................................................................................... 417
نمای کلی................................................................................................................................................................................................................. 418
پیشینه تاریخی درمان شناختی......................................................................................................................................................................... 425
شخصیت................................................................................................................................................................................................................. 431
رواندرمانی............................................................................................................................................................................................................. 442
کاربرد....................................................................................................................................................................................................................... 453
نمونه بالینی............................................................................................................................................................................................................. 465
جمعبندی................................................................................................................................................................................................................ 471
منابع.......................................................................................................................................................................................................................... 473
فصل 8. رواندرمانی وجودی............................................................................................................. 479
نمای کلی................................................................................................................................................................................................................. 480
تاریخچه.................................................................................................................................................................................................................. 487
شخصیت................................................................................................................................................................................................................. 492
رواندرمانی............................................................................................................................................................................................................. 501
کاربردها................................................................................................................................................................................................................... 520
نمونهی بالینی......................................................................................................................................................................................................... 527
جمعبندی................................................................................................................................................................................................................ 531
منابع.......................................................................................................................................................................................................................... 533
فصل 9. گشتالتدرمانی...................................................................................................................... 535
مروری بر گشتالتدرمانی.................................................................................................................................................................................. 536
تاریخچه.................................................................................................................................................................................................................. 545
شخصیت................................................................................................................................................................................................................. 551
رواندرمانی............................................................................................................................................................................................................. 564
کاربردهای گشتالتدرمانی................................................................................................................................................................................. 578
نمونه بالینی............................................................................................................................................................................................................. 589
جمعبندی................................................................................................................................................................................................................ 593
منابع.......................................................................................................................................................................................................................... 595
فصل 10. رواندرمانی بینفردی.......................................................................................................... 599
نمای کلی................................................................................................................................................................................................................. 600
تاریخچه.................................................................................................................................................................................................................. 607
شخصیت................................................................................................................................................................................................................. 615
رواندرمانی............................................................................................................................................................................................................. 619
کاربردها................................................................................................................................................................................................................... 633
نمونهی بالینی......................................................................................................................................................................................................... 653
جمعبندی................................................................................................................................................................................................................ 656
منابع.......................................................................................................................................................................................................................... 658
فصل 11. خانواده درمانی................................................................................................................... 667
نمای کلی................................................................................................................................................................................................................. 668
تاریخچه.................................................................................................................................................................................................................. 679
شخصیت................................................................................................................................................................................................................. 690
رواندرمانی............................................................................................................................................................................................................. 696
کاربردها................................................................................................................................................................................................................... 709
نمونهی بالینی......................................................................................................................................................................................................... 719
جمعبندی................................................................................................................................................................................................................ 723
منابع.......................................................................................................................................................................................................................... 725
فصل 12. ذهنآگاهی و سایر درمانهای تأملمحور............................................................................ 731
نمای کلی................................................................................................................................................................................................................. 732
تاریخچه.................................................................................................................................................................................................................. 744
شخصیت................................................................................................................................................................................................................. 751
رواندرمانی............................................................................................................................................................................................................. 765
کاربردها................................................................................................................................................................................................................... 779
نمونه بالینی............................................................................................................................................................................................................. 808
جمعبندی................................................................................................................................................................................................................ 809
منابع.......................................................................................................................................................................................................................... 813
فصل 13. رواندرمانی مثبت................................................................................................................ 819
نمای کلی................................................................................................................................................................................................................. 820
تاریخچه.................................................................................................................................................................................................................. 826
شخصیت................................................................................................................................................................................................................. 828
رواندرمانی............................................................................................................................................................................................................. 831
کاربردها................................................................................................................................................................................................................... 870
نمونهی بالینی......................................................................................................................................................................................................... 881
جمعبندی................................................................................................................................................................................................................ 885
منابع.......................................................................................................................................................................................................................... 886
فصل 14. رواندرمانیهای یکپارچهنگر.............................................................................................. 897
نمای کلی................................................................................................................................................................................................................. 898
تاریخچه.................................................................................................................................................................................................................. 905
شخصیت................................................................................................................................................................................................................. 911
رواندرمانی............................................................................................................................................................................................................. 912
کاربردها................................................................................................................................................................................................................... 925
نمونهی بالینی......................................................................................................................................................................................................... 934
جمعبندی................................................................................................................................................................................................................ 944
منابع.......................................................................................................................................................................................................................... 946
فصل 15. نظریههای چندفرهنگی در رواندرمانی............................................................................... 951
نمای کلی................................................................................................................................................................................................................. 952
تاریخچه.................................................................................................................................................................................................................. 965
شخصیت................................................................................................................................................................................................................. 973
رواندرمانی............................................................................................................................................................................................................. 977
کاربردها................................................................................................................................................................................................................... 989
نمونهی بالینی......................................................................................................................................................................................................... 997
جمعبندی............................................................................................................................................................................................................. 1002
منابع....................................................................................................................................................................................................................... 1003
فصل 16. چالشها و مناقشات معاصر............................................................................................... 1011
نیروی کار حوزه سلامت روان...................................................................................................................................................................... 1012
پزشکان، داروها و رواندرمانی...................................................................................................................................................................... 1016
راهنمای تشخیصی و آماری اختلالهای روانی (DSM-5)، طبقهبندی بینالمللی بیماریها (ICD-11)، و معیارهای حوزهی پژوهش (RDoC) 1018
درمانهای دارای پشتوانه تجربی.................................................................................................................................................................. 1020
تلفنها، رایانهها و اینترنت.............................................................................................................................................................................. 1024
درگیرشدن جنسی درمانگران با مراجعان، تماس فیزیکی غیرجنسی و احساسات جنسی.......................................................... 1030
روابط غیرجنسی چندگانه و مسائل مربوط به مرزهای حرفهای.......................................................................................................... 1035
دسترسپذیری و افراد دارای معلولیت....................................................................................................................................................... 1039
انجمن روانشناسی آمریکا، قانون، و مسئولیت اخلاقی فردی............................................................................................................. 1041
بازجویی از بازداشتشدگان........................................................................................................................................................................... 1042
قانون گلدواتر...................................................................................................................................................................................................... 1044
فرهنگها............................................................................................................................................................................................................... 1046
منابع....................................................................................................................................................................................................................... 1052
نمایه................................................................................................................................................. 1055
ویرایش جدید کتاب رواندرمانیهای معاصر[1] گواهی بر پایبندی ما به بهروز بودن محتوای علمی است-اصلی که در خود عنوان کتاب نیز بازتاب یافته است. این نسخه، نمایی گسترده و دقیق از چشمانداز رواندرمانی در سال ۲۰۱۸ ارائه میکند. تاکنون بیش از یک میلیون دانشجو از ویرایشهای پیشین استفاده کردهاند و این کتاب به بیش از دوازده زبان ترجمه شده است. یکی از منتقدان آن را «اثری قابل احترام و کارآزموده» توصیف کرده بود-توصیفی که برای من موجب افتخار است.
در سال ۱۹۷۶، زمانی که دانشجوی تحصیلات تکمیلی در دانشگاه هاوایی بودم، ری کرسینی نخستینبار من را متقاعد کرد که با او همکاری کنم. از آن زمان، جذب بهترین نویسندگان ممکن و حفظ کیفیت این کتاب، به یکی از دغدغههای اصلی من در چهار دههی گذشته تبدیل شده است. باور دارم که هر نسخهی جدید، از نسخهی پیشین بهتر و پختهتر شده است.
برای فصل مربوط به رواندرمانیهای روانپویشی، نویسندهای جدید به تیم مؤلفان پیوسته است که فصل را بهروزرسانی کرده و توصیفهای متعددی از پژوهشهای نوین روانپویشی به آن افزوده است-از جمله مطالعهای در سال ۲۰۱۷ که اثربخشی برابر درمانهای روانپویشی و شناختی-رفتاری را مستند میکند. مایکل پی. منیاچی[2] و لوری ساکت-منیاچی[3]، زوج آدلری، فصل مربوط به رواندرمانی آدلری را بازنویسی کردهاند تا نقش بنیادین جان کارلسون[4] را-که هنگام نگارش این فصل درگذشت-برجسته سازند.
مارج ویتی نیز فصل مربوط به رواندرمانی مراجعمحور را بهطور گسترده بهروزرسانی کرده است. او در این فصل به نقد پدرسالارانهی درمان شناختی-رفتاری بر اساس تحلیل پراکتر (۲۰۱۷) و نظریهی خودتعیینگری رایان و دسی (۲۰۱۷) پرداخته است. دبی جافی الیس، همسر آلبرت الیس، فصل مربوط به رفتاردرمانی عقلانی-هیجانی[5] را بهروزرسانی کرده، بحثی گستردهتر دربارهی اهمیت قدردانی ارائه داده، و اطلاعاتی در مورد دسترسی به نوارهای ویدیویی رفتاردرمانی عقلانی-هیجانی که برای انجمن روانشناسی آمریکا تهیه کرده، افزوده است.
دوست من، مارتین آنتونی[6] (مارتی)، پژوهشگری برجسته و ریزبین است و فصل مربوط او شامل بهروزرسانیهای فراوانی دربارهی یافتههای اخیر در ادبیات رفتاردرمانی است-از جمله شواهدی که اهمیت رابطهی درمانی در درمان شناختی-رفتاری را مستند میسازد (کازانتزیس، دیتیلیو و دابسون[7]، ۲۰۱۷). مارتی همچنین اشاره میکند که در فهرست سال ۲۰۱۷ انجمن روانشناسی بالینی آمریکا از درمانهای روانشناختی دارای پشتوانهی تجربی، ۸۰ درمان برای اختلالات خاص گنجانده شدهاند که بیش از سهچهارم آنها درمانهای رفتاری یا شناختی-رفتاری هستند.
در فصل مربوط به درمان شناختی، اکنون بحثی دربارهی نقش آموزش ذهنآگاهی در درمان اضطراب و افسردگی در چارچوب شناختدرمانی نیز گنجانده شده است. مارجوری وایشار و آرون (تیم) بک همچنین به فراتحلیلهای اخیر اشاره دارند که از اثربخشی درمان شناختی-رفتاری پشتیبانی میکنند. آشنایی و همکاری با مارجوری و تیم بک، از پربارترین جنبههای تجربهی من بهعنوان ویراستار کتاب رواندرمانیهای معاصر بوده است.
روتالن یوسلسن و اروین یالوم فصل خود را بهروزرسانی کردهاند و در آن به حرکت روبهرشد بهسوی ادغام رویکردهای رواندرمانی پرداختهاند. آنها همچنین خوانندگان را با دو اثر جدید و مهم در حوزهی رواندرمانی وجودی آشنا میکنند: کتاب مشاوره و رواندرمانی وجودی عملگرایانه: صمیمیت، شهود و جستوجوی معنا اثر جری شاپیرو (۲۰۱۶) و کتاب ضروریات نظارت برای درمان وجودی-انسانگرایانه نوشتهی اورا کروگ و کرک اشنایدر (۲۰۱۶).
نویسندهی جدیدی به نام چارلز بومن به فصل مربوط به گشتالتدرمانی افزوده شده است. دکتر بومن تغییرات گستردهای در فصل قبلی ایجاد کرده و آن را بهروز و منطبق با دیدگاههای معاصر کرده است. من قدردان نگاه علمی دقیق او هستم، بهویژه توضیح سنجیدهاش دربارهی محدودیتهای شواهد در سنت گشتالت. او تأکید میکند که «آزمایشهای تصادفی کنترلشده، که پژوهشگران آنها را شواهد قوی تلقی میکنند، بیمار را از بستر خود جدا میکنند و هیچ شباهتی به موقعیت بالینی واقعی ندارند.»
هلن وردلی و میرنا وایزمن نیز فصل مربوط به رواندرمانی بینفردی[8] را بهروزرسانی کردهاند و در آن به فراتحلیل اخیر، مانند پژوهش پالپاسر و همکارانش (۲۰۱۷) اشاره کردهاند. این مطالعه نشان میدهد که رواندرمانی بینفردی از میان انواع مداخلات رواندرمانی، بیشترین اثربخشی را در مقایسه با شرایط فهرست انتظار داشته است. آنها همچنین خوانندگان را با کتاب مهمی با عنوان رواندرمانی بینفردی برای اختلال استرس پس از سانحه اثر مارکویتز (۲۰۱۷) آشنا میکنند.
فصل مربوط به رواندرمانی خانواده اکنون نویسندهی همکار جدیدی دارد: مارک استنتون، معاون دانشگاه آزوسا پاسیفیک. او پیشتر نیز نسخهی نهم از کتاب کلاسیک خانوادهدرمانی اثر گلدنبرگ را بهطور مشترک تألیف کرده بود. استنتون فصل مربوط به خانوادهدرمانی در کتاب رواندرمانیهای معاصر را بهروزرسانی کرده و در آن مطالعات متعددی از سالهای ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ را گنجانده است، از جمله بحثی دربارهی چگونگی مواجههی درمانگران خانواده با «چالشهای منحصربهفرد خانوادههای امروزی که با الگوی تاریخی خانوادهی بهظاهر کامل و بدون نقصان سازگار نیستند.»
همچنین از دوست عزیزم راجر والش، که فردی چندساحتی با دیدگاهی آیندهنگر است، بهویژه سپاسگزارم. او فصل خود را که پیشتر دربارهی رواندرمانیهای تأملی بود، بازنویسی و بازعنوان کرده و تمرکز آن را بر ذهنآگاهی و ارتباط آن با همهی اشکال رواندرمانی قرار داده است. فصل جدید او که اکنون با عنوان «ذهنآگاهی و دیگر رواندرمانیهای تأملی» شناخته میشود، مرور استادانهای بر حجم انبوه و روبهگسترش ادبیات این حوزه است. برای من، بحث جدید او با عنوان «سایهی موفقیت» بسیار تأثیرگذار بود؛ بخشی که در آن به مشکلات ناشی از شتابزدگی و شور بیشازحد در پذیرش ذهنآگاهی در رواندرمانی اشاره میکند. اطمینان دارم که در جهان کسی شایستهتر از راجر برای نگارش این فصل وجود ندارد.
روانشناسی مثبت یکی از تازهترین و در عین حال هیجانانگیزترین پیشرفتها در حوزهی رواندرمانی معاصر است. در این نسخهی جدید از کتاب رواندرمانیهای معاصر، دو متخصص برجسته در این زمینه-طیب رشید و مارتین سلیگمن-فصل مربوط به رواندرمانی مثبت[9] را بهروزرسانی کردهاند. بخش «خلاصهای از مطالعات پیامد رواندرمانی مثبت« در این فصل، مروری استادانه بر پژوهشهای اخیر در این حوزه ارائه میدهد، از جمله هفت مطالعهای که پس از سال ۲۰۱۶ منتشر شدهاند.
یکی از لذتهای تدوین چنین کتابی، همکاری نزدیک با دوستان است. جان نورکراس و لری بیوتلر را از بهترین دوستانم میدانم. هر دو نویسندگانی پرکار، باهوش و توانمند هستند که نثر فوقالعادهای دارند. هر سهی ما در زمانهای مختلف ریاست «انجمن روانشناسی بالینی» را بر عهده داشتهایم، و من قدردان دانش عمیق و دقتی هستم که این دو در بهروزرسانی فصلشان به خرج دادهاند.
لیلین کوماس-دیاز، از دوستان عزیز دیگرم و یکی از زنانی است که بیش از هر فرد دیگری به او احترام میگذارم. او دوفرهنگی و دوزبانه است و از نظر من بیش از هر کس دیگری با رواندرمانی چندفرهنگی آشناست. فصل بهروزرسانیشدهی او بر اهمیت تواضع و فروتنی در رواندرمانی متناسب با فرهنگ تأکید دارد. به سبک همیشگیاش، لیلین در پیشنویس اولیهی فصل جدید، به کتاب تازهاش اشارهای نکرده بود-کتابی با عنوان روانشناسی وومانست و موخریستا: صداهای آتش، کنشهای شجاعت که بهطور مشترک با تِما برایانت-دیویس (۲۰۱۶) تدوین کرده است. این کتاب اثری مهم بهشمار میآید و من اصرار داشتم که در فصل مربوط گنجانده شود.
در نهایت، همکاری دوباره با کن پوپ برای نگارش بخش پایانی کتاب، تجربهای دلپذیر و ارزشمند بود. در این فصل، گزارشی ناامیدکننده از وضعیت سلامت روان در آمریکا در سال ۲۰۱۷ (نگویین و دیویس، ۲۰۱۷) را مرور کردهایم، آمارهای بهروزشدهای از تعداد متخصصان سلامت روان در حوزههای گوناگون ارائه دادهایم، و به بررسی روند کند اما روبهرشدی پرداختهایم که در آن، برخی ایالتها به روانشناسان دارای آموزشهای تخصصی، اجازهی تجویز داروهای اعصاب و روان را میدهند. علاوه بر این، بحث تازهای نیز دربارهی «قانون گلدواتر» گنجانده شده است-قانونی که بسیاری از متخصصان سلامت روان را از تشخیص افرادی که ارزیابی رسمی آنها را انجام ندادهاند، منع میکنـد. این موضوع پیچیده و بحثبرانگیز، بهویژه پس از انتخابات ریاستجمهوری سال ۲۰۱۶، اهمیت و ارتباط بیشتری پیدا کرده است.
در یکی از پیشگفتارهای چاپهای پیشین، ریموند جی. کرسینی به شش ویژگی کلیدی کتاب رواندرمانیهای معاصر اشاره کرده بود که به تداوم کارآمدی و محبوبیت آن کمک کردهاند. این اصول بنیادی، راهنمای تهیه و تدوین هر چاپ جدید کتاب بودهاند:
۱. فصلهای این کتاب به توصیف مهمترین نظامهای رایج در رواندرمانی معاصر میپردازند. از آنجا که رواندرمانی بهطور مداوم در حال تحول است، تصمیمگیری دربارهی اینکه چه مطالبی در چاپهای جدید گنجانده شوند و کدام موارد حذف گردند، نیازمند پژوهش فراوان است. در این فرآیند، نظر اساتید دانشگاهها نقش تعیینکنندهای در شکلگیری تغییرات داشته است.
۲. برای نگارش هر فصل، شایستهترین نویسندگان ممکن انتخاب شدهاند. نظامهای رواندرمانی نوظهور توسط بنیانگذاران آنها معرفی شدهاند؛ در حالیکه نظامهای قدیمیتر، توسط افرادی شرح داده شدهاند که بیشترین صلاحیت را برای توصیف آنها دارند.
۳. این کتاب با انضباطی دقیق تدوین شده است. هر نویسنده موظف بوده از ساختاری مشخـص پیروی کند که در آن طول و شکلبندی بخشهای مختلف محدود و تعریفشده است. هدف از این ویژگی، تسهیل مقایسهی میان نظامهای رواندرمانی مختلف است-چه از طریق مطالعهی افقی (یعنی مقایسهی بخشهای مشابه در فصلهای گوناگون) و چه از طریق مطالعهی عمودی مرسوم (یعنی مطالعهی فصلبهفصل). بخشهای اصلی هر فصل شامل: مروری کلی بر نظام مورد بحث، تاریخچهی آن، نظریهی شخصیت مرتبط با آن، شرح مفصل شیوهی اجرای رواندرمانی در چارچوب آن نظام، و نیز کاربردهای گوناگون آن رویکرد درمانی است. افزون بر این، در کنار هر نظریهی درمانی، یک مطالعهی موردی نیز ارائه شده که تکنیکها و روشهای آن رویکرد را بهخوبی نشان میدهد. دانشجویانی که به دنبال نمونههای موردی دقیقتر هستند، میتوانند به جلد مکمل این کتاب با عنوان مطالعات موردی در رواندرمانی (ودینگ و کرسینی، ۲۰۱۴) مراجعه کنند؛ کتابی که برای هر فصل اصلی از رواندرمانیهای معاصر، یک مثال بالینی ارائه میدهد. دانشجویانی که بهدنبال درک عمیقتری از رواندرمانی هستند، از مطالعهی هر دو کتاب سود خواهند برد.
۴. رواندرمانیهای معاصر با دقتی فراوان ویرایش شده است. هر بخش از کتاب بهدقت بررسی میشود تا از تناسب و وضوح محتوای آن اطمینان حاصل شود. در طول تاریخ طولانی این کتاب، تنها یک فصل بوده که نسخهی اولیهاش بدون تغییر پذیرفته شده است. برخی از فصلها حتی تا چهار بار به نویسندهی اصلی بازگردانده شدهاند تا در نهایت مورد تأیید قرار گیرند.
۵. فصلهای کتاب تا حد امکان مختصر نگاشته شدهاند، بیآنکه از جامعیت در ارائهی نظامهای رواندرمانی کاسته شود. ما همواره بازخوردهایی دریافت کردهایم که بر ضرورت وضوح، اختصار و مستقیمبودن مطالب در رواندرمانیهای معاصر تأکید داشتهاند. این بازخوردها را جدی گرفتهایم و در هر ویرایش جدید، تمام جملات با دقت بازبینی میشوند تا از تکرار و اطلاعات زائد جلوگیری شود.
۶. واژهنامهی هر نسخهی جدید، بهروزرسانی و گسترش یافته است. یکی از روشهای مفید برای آغاز مطالعهی هر فصل، مرور مدخلهای مربوطه در واژهنامه است؛ این کار به دانشجو کمک میکند تا ذهنیت مناسبی برای درک نظامهای درمانی مختلف پیدا کند. نظریهپردازان شخصیت اغلب زمانی که واژهی موجودی برای بیان ایدهی آنها کافی نباشد، واژگان جدیدی ابداع میکنند. این ابتکار به روشنتر شدن مفاهیم آنها کمک میکند، اما در عین حال ممکن است فهم فصل مربوطه را دشوارتر سازد. مطالعهی دقیق واژهنامه برای خواننده پاداشی ارزشمند خواهد داشت.
1
مقدمهای بر رواندرمانیهای قرن بیست و یک
نویسنده: فرانک دومونت Frank Dumont
اهداف یادگیری
1 آشنایی با نحوه تکامل رواندرمانیها از زمان لایبنیتس تا تبدیل شدن به علم و حرفه در قرن بیست و یکم: مطالعات مربوط به ذهن ناخودآگاه، پژوهشهای آزمایشگاهی زیستی، روانشناسان بالینی، تقابل رویکردهای زیستی و مکتبی، و ظهور تجربیگرایان.
|
2 بررسی تأثیر علوم زیستی نوظهور بر رویکردهای ذهنمحور در سلامت روان.
3 یادگیری نحوه تغییرات درمانی ژنوم از طریق کنترل رویدادهای محیطی و کاوش در تأثیر علوم اعصاب بر رواندرمانی در آینده.
4 درک دیدگاههای در حال تغییر درباره جهانیسازی و بومیسازی روانشناسی، و مشاوره بینفرهنگی.
5 بررسی نقاط ضعف در درمانهای مبتنی بر شواهد تجربی: هنر در برابر علم.
6 تحلیل مفهوم «پروتکل محور کردن درمانها» و محدودیتهای آن.
7 کاوش در چگونگی تأثیرگذاری تمایلات تلفیقی و میانرشتهای بر فعالیت حرفهای آینده شما.
8 بررسی اینکه چه کسانی میتوانند رواندرمانگر شوند و چه محدودیتهای فردی و نهادی در این زمینه وجود دارد.
ویرایش جدید کتاب رواندرمانیهای معاصر تصویری جامع و به روز از طیفی گسترده از رویکردهای درمانی مبتنی بر شواهد ارائه میدهد. هر یک از این رویکردها نهتنها نگرشی ویژه به ماهیت انسان مطرح میکنند، بلکه راهبردهایی متمایز برای مداخله در مشکلات هیجانی، رفتاری و شناختی افراد ارائه میدهند. مرور تحولات این کتاب در طول یازده ویرایش گذشـته، بهویـژه از منظـر نظریـههـای شخصیت که بنیان هر رویکرد رواندرمانی را شکل میدهند، نشان میدهد که طول عمر برخی نظریهها کاهش یافته است. برخی مکاتب درمانی دچار دگرگونیهای چشمگیر شدهاند، برخی دیگر تقریباً به حاشیه رانده شدهاند (مانند تحلیل تبادلی)، و در مقابل، رویکردهایی نوظهور و تلفیقی جایگزین آنها شدهاند. این رویکردهای نوین، هرچند از بنیانهای نظری و تاریخی برخوردارند، ممکن است برای درمانگران نسلهای پیشین، بهویژه در دهههای ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰، کاملاً تازه یا حتی ناآشنا جلوه کنند.
در این ویرایش از رواندرمانیهای معاصر، ساختار و کارآمدی تمامی رویکردهای ارائهشده نسبت به نسخهی پیشین بهطور چشمگیری ارتقا یافته است. با این حال، جای خالی برخی از درمانهای اثربخش و شناختهشده، مانند «درمان پذیرش و تعهد»[13] که توسط هِیز، استروسهال و ویلسون بنیانگذاری شده و نیز «رفتار درمانی دیالکتیک»[14] که بهواسطهی تلاشهای مارشا لینهان توسعه یافته، احساس میشود. بهدلیل محدودیت در حجم و منابع، این رویکردها در این نسخه گنجانده نشدهاند، اما مطالعهی آنها برای درمانگران و پژوهشگران بهشدت توصیه میشود. در فصل دوم کتاب، تحت عنوان «رواندرمانیهای روانپویشی»، اشکال نوین و معاصر نظریههای روانتحلیلی کلاسیک، از جمله دیدگاههای فروید و یونگ، معرفی شدهاند؛ دیدگاههایی که همچنان بنیان نظری درمانهای کلاینی و دیگر مکاتب تحلیلی معاصر را تشکیل میدهند. سایر فصلهای کتاب نیز با رویکردی مشابه، بازبینی و بهروز شدهاند. بیتردید، درمانهای مؤثر دیگری نیز وجود دارند که در صورت نبود محدودیت فضایی، میتوانستند در این مجموعه گنجانده شوند.
پیشینهی تاریخی رواندرمانی
برای آنکه درک کنیم رواندرمانی امروز به چه سمت و سویی در حرکت است، ابتدا باید ریشههای تاریخی آن را بشناسیم و دریابیم که این حوزه چگونه در گذر زمان، تحـت تأثیـر تحـولات علمـی و فرهنگی مرتبط با درک رفتار و شناخت انسان، دگرگون شده است. این بخش مروری کوتاه بر این سیر تحول تاریخی دارد.
[1] Current Psychotherapies
[2] Michael P. Maniacci
[3] Laurie Sackett-Maniacci
[4] Jon Carlson
[5] Rational Emotive Behavior Therapy
[6] Martin Antony
[7] Kazantzis, Dttilio, & Dobson
[8] Interpersonal pschotherapy
[9] Positive psychotherapy
[10] Wallace Stevens
[11] Ralph Waldo Emerson
[12] Eric Kandel
[13] Acceptance and Commitment Therapy - ACT
[14] Dialectical Behavior Therapy - DBT