کتاب پداگوژی پیش دبستانی ( یادگیری و آموزش در اوان کودکی ) اثر وندی بوید ترجمه بوالفضل بختیاری انتشارت دانش بنیاد

پیشگفتار                                              

پِداگوژی پیش‌دبستانی بیش از پیش موردتوجه پداگوگ‌ها (مربیان) تربیتی جهان قرار گرفته است. در حال حاضر، دولت‌ها و ملت‌های پیشرو (پیشرفته) به اهمیت و ضرورت یادگیری پیش از دبستان عنایت ویژه کرده‌اند. چنانکه، در چند دهه اخیر مراکز علمی و دانشگاهی جهان به اشاعه و چاپ آثار برتر از صاحب‌نظران و استادان برجسته بین‌الملل پرداخته‌اند. این توجه، نشانگر اثربخشی و اثرگذاری ۳ هزار روز اول دوران یادگیری کودک است. یادگیری بهتر و مهتر کودکان (پیش از دبستان) موفقیتِ دانش آموزان را در دوره‌های بعدی (دبستان) تضمین می‌کند. تحقیقات انجام‌گرفته در فرهنگ آموزش پیش‌دبستان، نشانگر "اندازه  اثر" یادگیری دوره پیش از دبستانی است. این اثر  که به همت دانشگاه  کمبریج منتشر و چاپ شده است در واقع بیانگر اهمیت یادگیری و آموزش (پداگوژی) در دوره پیش از دبستان نزد آکادمی‌های تراز اول جهان است.

در این کتاب به یادگیری و آموزش در دوران پیش‌دبستان پرداخته و همچنین رهنمودهایی درباره فرصت‌های یادگیری مبتنی بر بازی از طریق پرسش‌گری و شناسایی راهبردهای کودک محور ارائه می‌کند.

سال‌های پیش از دبستان، دوره‌ای است بسیار مهم و مؤثر، چراکه شخصیت کودک در این دوره شکل می‌گیرد. بچه‌ها از کنجکاوی نسبت به خود و جهان پیرامونش می‌آموزد. شرکت در دوره‌ی پیش‌دبستانی، تعامل با مربی و همسالان را به کودک می‌آموزد و زمینه‌ی فکری کودک را برای یادگیری مفاهیم پایه در دبستان آماده می‌کند. گذراندن دوره در قبل از ورود به دبستان باعث پذیریش استقلال در کودک و آسان شدن فرایند جدایی از پدر و مادر می‌شود و مهارت دوست‌یابی، ارتباط، اعتماد و پرسشگری را در کودکان تقویت می‌کند، بدیهی است برنامه‌ریزی دقیق، ایجاد محیط، بستری مناسب و غنای آموزشی پیش‌بینی‌شده می‌تواند استعدادهای او را به شکوفایی برساند. برای داشتن یک نظام پداگوژیکی (آموزشی) موفق و مؤثر، داشتن مربیان توانمند با مهارت‌هایی در زمینه‌ی یادگیری، آموزش، پداگوژی، پرسشگری و ارتباط با نوآموزان پیش‌دبستانی است که در این اثر، به‌صورت مفصل در ارتباط با فنون پرسشگری و شیوه ارتباط با نوآموزان و خانواده‌هایشان و برنامه‌های درسی عصر حاضر توضیحاتی بیان شده است، در ادامه نکته مهم اینکه مربی (پداگوگ) می‌آموزد که محیط آموزشی را بر اساس سلایق، علایق و نیازهای نو آموزان و نحوه یادگیری کودکان فراهم نماید. کتاب حاضر، می‌تواند برای درک چگونگی شکل‌دهی به پداگوژی یا آموزشِ پیش‌دبستانی بر اساس فلسفه‌ها و نظریه‌های یادگیری و روش تدریس و یادگیری مؤثر مطالبِ مفیدی برای خوانندگان ارائه نماید.

در فصل اول: کلیاتی درباره روش تحقیق و تأثیر و آن بر درکمان از آموزش و مراقبت پیش‌دبستانی در استرالیا آورده شده است. هر نویسنده برداشت خود را از تأثیر تحقیقات و تجارب ذی‌ربط که بر دانش باورها انتخاب‌ها آرزوها نیات و اهدافش اثرگذار بوده در میان می‌گذارد. مطالعات موردی نیز به بحث گذاشته می‌شود تا معلوم شود که تفکر و یادگیری، ارتباط و همیاری، هم سازی ایده‌ها، بخش آموزش و مراقبت پیش‌دبستانی ارزشمند است.

در فصل دوم: خواننده با محیط‌های یادگیری پیش‌دبستانی آشنا می‌شود. همچنین، در جنبه‌های مختلف محیط‌های یادگیری شامل محیط فیزیکی ملاحظات طراحی، بازی‌های پرخطر، منابع و مواد و تقویت مسئولیت‌پذیری در قبال محیط کنکاش می‌شود به این شکل، نشان می‌دهیم که کار مربی پیش‌دبستانی درواقع نوعی دانش‌پژوهی است.

فصل سوم: توضیح اینکه مربی پیش‌دبستانی در کنار کودکان و با کودکان در محیط پیش‌دبستانی مطالبی یاد می‌گیرند و درس از شیوه‌های ساخت اجتماعی کودکان و دوران کودکی به دست می‌آورند؛ و از سوی دیگر دیدگاه‌های مربیان چگونه بر محیط‌های پیش‌دبستانی که برای کودکان آماده می‌کنند و بر فعالیت‌های آموزشگرانه صورت گرفته اثر می‌گذارند.

در فصل چهارم: به نقش معلم در مقام مشاهده‌گر، ارزیاب و هم پرسشگر پرداخته می‌شود و بررسی این‌که (نقش‌ها) بر محیط آموزشگری پیش‌دبستانی چه تأثیری می‌گذارند. در ابتدا نظریه‌های یادگیری اصلی که ستون رویکردهای آموزشگرانه مورد استفاده ما را تشکیل می‌دهند بررسی می‌شود.

فصل پنجم: میزان همسویی ابزارهای انتخابی‌شان برای آموزشگری، مستندسازی و سنجش را با رویکردهای فلسفی‌شان در قبال تدریس و یادگیری بررسی می‌شود.

فصل ششم: شرایط زمینه‌ای حاکم بر نظام آموزش‌وپرورش پیش‌دبستانی استرالیا را، با تأکید بر سیاست‌ها استاندارها و چارچوب‌های یادگیری معرفی می‌شود. در ادامه درباره چشم‌اندازهای تاریخی و جامعه و جامعه‌شناختی حاکم بر آموزش و مراقبت‌ها پیش‌دبستانی بحث می‌شود.

فصل هفتم: بر اهمیت برقراری ارتباط محرمانه و معنادار با کودکان متمرکز می‌شود و روابط در رشد، یادگیری و پرورش خردسالان نقشی محوری ایفا می‌کنند اما چگونه این روش‌ها را عملی کنیم؟ بهترین راه برای تسهیل معاملات کودکان با همسالان و بزرگ‌سالان چیست؟

فصل هشتم: نظریه‌های خانواده در رشته‌های مخالف بررسی می‌شود که به غنای درکمان از وضعیت کنونی و همچنین تغییرات ایده‌ها مان درباره خانواده کمک می‌کنند موضوع اصلی این فصل پرورش و پالایش مهارت‌های ارتباطی و خصوصیات رهبری است؛ که از ضروریات ارزش‌گذاری ایجاد و حفظ روابط با کودکان مختلف و متفاوت و خانواده‌های آن‌هاست پرداخته می‌شود.

فصل نهم: خوانندگان در ارتباط با روش ایجاد و تثبیت روابط همکاری را متوجه بشوند و در برقراری روابط فنی و حرفه‌ای از روش‌های عملی و مؤثر استفاده کنند

فصل دهم: که با تعریف اجتماع شروع می‌شود و به خوانندگان کمک می‌شود تا به ابعاد ((بدن)) ((بودن با)) ((خدمت به)) اجتماعاتشان بیندیشند. در توضیحات کار، به روش‌های ترغیب و دخالت دادن گروه‌ها و سازمان‌های مهمی در کار پیش‌دبستانی اشاره می‌شود.

فصل یازدهم: به روابطی که محیط‌ها و اجتماعات آموزشی میان کودکان و محیطشان قابل ایجاد است پرداخته می‌شود. و در ارتباط با چگونگی تسهیل و تثبیت روابط مثبت کودکان پیش‌دبستانی با طبیعت توضیحاتی ارائه‌شده است.

فصل دوازدهم: برای کنکاش در امکانات و دشواری‌های پیش‌دبستانی در کار

روزمره‌شان به چند نمونه از روش‌های مربیان پیش‌دبستانی اشاره می‌شود و با ارائه گزارش غنی و توصیفی به خوانندگان کمک می‌شود تا اعتماد. به نفس و الهام لازم برای درک فلسفه‌ها و ارزش‌های تدریس خودشان را به دست آورنده به شکلی هدفمند و سنجیده زندگی‌های کودکان، خانواده‌ها و اجتماعاتشان را تحت تأثیر قرار می‌دهند

این اثر با تلاش گروهی همکاران و دوستان تهیه، ترجمه، ویرایش و بازخوانی شده است، که جا دارد ضمن تشکر از همه دوستان، اشکالات و خطاهای احتمالی را با منت از خوانندگان بپذیریم، همچنین درخواست برای ارسال بازخورد از طرف همه استادان و دانشجویان، و دانش‌پژوهان داشته باشیم. 

در پایان از همکاری، همراهی جناب آقای ابراهیم فرمانی (مدرس دانشگاه)، سرکار خانم دکتر زینب رحیم‌دشتی(استادِ دانشگاه و پژوهشگر آموزشی)، جناب آقای سیدحسین رضوی بسیار ممنونم.

این اثر با حمایت و عنایت جناب آقای مجیدرضا زروئی (مدیر مسئول انتشارات دانش بنیاد) به نحو مطلوب و با دقت چاپ شده است. 

ابوالفضل بختیاری

عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان

سخن مولفان

این کتاب متفاوت از کتاب‌درسی همیشگی دانشجویان معلمی است. بجای اینکه بگوییم چطور فکر کنید یا چگونه تدریس کنید، روی ارزش‌ها، و فلسفه‌های کلیدی آموزش پیش‌دبستانی تأکید می‌کنیم. این اثر محرکی است برای تفکر، تأمل و حمایت‌گری. از شما که خوانندۀ این کتاب هستید، می‌خواهیم که دربارۀ رویکرد منحصربه‌فرد خودتان در قبال آموزش و مراقبت پیش‌دبستانی و نقش مردم و روابط در تحکیم خودِ ماهیت کار در این حرفه، تحقیق کنید.

وندی بوید، نیکول گرین و جسی یووانوویچ

نوامبر ۲۰۲۰

فهرست مطالب

 فصل 1 :   مربیان پیش‌دبستانی    1

اهداف یادگیری     2

دعوت به اندیشیدن     2

مقدمه     3

پرسشگری دربارۀ خویشتن     5

مکث و تأمل ۱.۱     6

داستان‌هایی از پرسشگری و روابط در تدریس     7

دربارۀ این کتاب     18

نتیجه‌گیری     23

سؤالات مروری     23

 فصل 2 :  کار در محیط‌های یادگیری پیش‌دبستانی     25

اهداف یادگیری     26

دعوت به اندیشیدن     26

مقدمه     26

محیط یادگیری     29

محیط فیزیکی     31

مکث و تأمل 2.۱     33

فلسفه و محیط معلم     34

طراحی محیط     36

مکث و تأمل 2.2     36

مکث و تأمل 2.3     41

مکث و تأمل 2.4     47

استفاده از محیط     47

مکث و تأمل 2.5     48