هدف اين كتاب، بحث و بررسي آن مكاتب و نظريه‌هايي است كه در روانشناسي و روان‌پزشكي از جهات علمي بيشتر مورد قبول هستند، با شناخت و توجيه شخصيت انسان ارتباط نزديك‌تري دارند، جامع‌ترند، كيفيت و كميت بيشتري را در برمي‌گيرند، از اعتبار علمي قابل قبولي برخوردارند و به عنوان مكتبي غيرعلمي يا محدود و موضعي محسوب نمي‌شوند. كتاب شامل دوازده فصل با عناوينِ تعريف و تكامل تاريخي مفهوم شخصيت، فرضيه‌هاي اساسي دربارة طبيعت بشر، مكتب روان‌پويايي، مكتب روا‌شناسي و روان‌پزشكي اجتماعي، مكتب رفتارگرايي، مكتب كل‌گرايي، مكتب انسان گرايي، مكتب هستي‌گرايي، مكاتب روانشناسي مشرق‌زمين، نظرية اسلام دربارة شخصيت انسان، مكتب صفات شخصيت، مكتب سرشتي و مكتب شناختي، است.
