فهرست
پيشگفتار. 1
مقدمه. 3
آموزش رسمي، آموزش غيررسمي. 8
آيا يك كالا، ميتواند به مثابه يك حربه فرهنگي عمل كند؟. 35
بررسي القائات ارزشي بازيهاي ويديويي- رايانهاي 61
القائات سياسي و عقيدتي بازيهاي ويديويي- رايانهاي 92
بررسي روند اسوه سازيها در غرب.. 119
بررسي القائات برچسب كالاهاي مصرفي (خارجي) به كودكان و نوجوانان. 142
استفاده از كاريكاتور در جريان القاي اهداف زيست محيطي. 181
استفاده از عروسكها در جريان القاي اهداف زيست محيطي. 193
جامعه پذيري ضدِجامعه پذيري.. 209
تأملي دوباره در آموزش دين. 232
امكان سنجي زنگ خلاقيت در مدارس.. 279
كارآفريني آموزشي. 312
برخی از منابع و مآخذ 324
پيشگفتار
به طور كلي همواره يادگيري ضمني يا غيرمستقيم، نسبت به يادگيري مستقيم، ماندگاري و اثربخشي بيشتري دارد. در توجيه چگونگي اثربخشي قابل توجه يادگيريهاي ضمني يا غيرمستقيم نسبت به يادگيريهاي مستقيم، ميتوان به اين نكته اشاره نمود كه در يادگيريهاي غيرمستقيم و ضمني، ذهن كاملا" آزاد بوده و مخاطب هيچگونه تكلف و تكليفي را در فرايند يادگيري غيرمستقيم و ضمني، احساس نميكند و بالطبع، هيچگونه نگراني و اضطراب در نگاهداري ذهني و امتحان آموختهها، ندارد. به همين دليل غالب اثرپذيريهاي شناختي و هماننديهاي رفتاري از الگوهاي مطلوب و خوشايند، در مدار يادگيريهاي غيرمستقيم، صورت ميپذيرد. از همين منظر، آموزشهاي غيررسمي و غيرمستقيم نيز ميتواند بيشترين تأثيرگذاري را در اذهان، انديشهها، نگرشها و رفتارهاي مخاطبان، به ويژه كودكان و نوجوانان، داشته باشند.
آن گاه كه محتواي يك پيام بازرگاني و يا به ظاهر بازرگاني، اما در غايت فرهنگي به گونهاي پرجاذبه و متناسب با ويژگيها و نيازهاي شناختي- رواني كودكان و نوجوانان، طراحي و ارايه ميگردد، ميتواند اثرات بسيار پايدار در انديشه و رفتار مخاطبان، داشته باشد. در واقع زمينه بسياري از تغييرات رفتاري و يا بعضا" آسيبپذيريها و لجام گسيختگيهاي فرهنگي را ميبايست در همين حوزه، جستوجو نمود. امروزه بهرهگيري از اصول و روشهاي مؤثر روانشناختي، در انتقال پيامدهاي مختلف، به ويژه كودكان و نوجوانان، فوقالعاده قابل توجه ميباشد. بدون ترديد آشنايي هرچه بيشتر همه اوليا و مربيان بصير و كارگزاران فرهنگي جامعه اسلامي با مباني روانشناختي اطلاعرساني و تبليغ، روشها و ابزارهاي مؤثر در اين زمينه، رسالتي است بس سترگ، يقينا" در فرايند جهاني شدن، گسترش روزافزون و فزونخواهانه تعاملات مجازي كودكان و نوجوانان و پيامدهاي ناشي از آن، امري بسيار مهم و حايز توجه خاص والدين و كارشناسان و كارگزاران فرهنگي جامعه به شمار ميرود.
كتاب حاضر با عنوان "آموزش غيررسمي" كه توسط همكار ارجمند، محقق توانا، انديشمند متهد و دلسوز ناب، آقاي دكتر مرتضي منطقي با رويكردهاي نوين و نگاه خلاقانه تأليف گرديده است، در واقع، تبيين و تشريح عالمانه و محققانه همان اهداف و روشهاي تبليغات به اصطلاح تجاري- فرهنگي و فرآوردههاي لجامگسيخته مجازي است. محقق محترم با دقت و تيزبيني تلاش نموده است، مؤلفههاي روانشناسي و تربيتي آموزشهاي غيرمستقيم و تأثيرگذاريهاي ضمني، نمونههاي قابل توجهي از پيامدها و آموزشهاي غيرمستقيم فرآوردههاي مجازي و كالاهاي تجاري پرمصرف را با ذكر مصداقها و مثالهاي عيني، تبيين و تشريح نمايد.
در بخشهاي مختلف اين كتاب ارزشمند، به بسياري از نكات آشكار و پنهان اصول و روشهاي آموزشهاي غيرمستقيم، به ويژه در حوزه تبليغات كالاهاي پرمصرف با پيامهاي آموزشي غيرمستقيم فرهنگي، اشاره گرديده است.
اينجانب، مطالعه دقيق اين اثر محققانه را كه با قلم متعهدانه و دلسوزانه مؤلف محترم، به رشته تحرير در آمده است، براي همه پدرهاي فهيم و مادران دلسوز و كارشناسان متعهد و مسوولان صديق و كارگزاران خادم فرهنگي و ارزشهاي والاي جامعه اسلامي ايران، كاملا" ضروري و اثربخش مي دانم.
از خالق مهربان سلامت و توفيقات روز افزون مؤلف متعهد اين اثر، خوانندگان بصير و همه خادمان دلسوز و كارگزاران صديق و تلاشگر عرصههاي فرهنگي جامعه اسلامي ايران را مسألت دارم.
دكتر غلامعلي افروز
استاد ممتاز دانشگاه تهران
رئيس سازمان نظام روانشناسي و مشاوره جمهوري اسلامي ايران