پیشگفتار 
هنگامی که برای اولین بار دکتر کلر روزومن را دیدم، فهمیدم که او روان‌شناس خاص و متخصص رابطه است. خیلی روشن‌فکر و توانا بود، اما در عین حال گرم و صمیمی. حقیقت را می‌گفت؛ به‌نرمی، به‌روشنی، و با صمیمیت، و من فهمیدم که باید بیشتر او را بشناسم. در چند سال گذشته، من کلر را بهعنوان فردی فوق‌العاده و متخصصی متفاوت شناخته‌ام. او متخصصی برجسته است که ارتباطش را با انسانیت خودش از دست نداده است. او همۀ تخصص و اعتباری را که یک فرد حرفه‌ای می‌تواند داشته باشد، به‌دست آورده است، اما هنگام حرف زدن با او و خواندن کتابش، حس می‌شود که او درست همان‌جا کنار من است؛ نه اینکه کمی دورتر از من نشسته باشد، انگار که من، دردم، یا رنجم، ممکن است برایش زیادی باشد. او درست کنار من با قلبی گشوده نشسته است. او طوری با من است که کمتر متخصصی به خودش اجازه می‌دهد: بهعنوان انسان‌هایی واقعی.
این کتاب، التیام زخم‌های دلبستگی در روابط صمیمانه: راهنمای هیجان‌مدار برای گذر از خیانت، امضای اوست. او همیشه نویسنده‌ای عالی بوده که کارهایش بر پایۀ علم، نظریه و دانش است. این کتاب، علم و انسانیت را با هم می‌آمیزد و نوشتۀ کلر، بهعنوان نویسنده‌ای باتجربه، به ما (خوانندگانش) فکرهای صادقانه‌ای دربارۀ آنچه برای ترمیم یک رابطۀ عاشقانه لازم است، دعوتی گرم به خوب شدن، و نگاه‌هایی گذرا اما روشن به دانش پشت آنچه خوب شدن از یک شکست اعتماد را ممکن می‌کند، می‌دهد.
چند سال پیش، هنگامی که من و کلر با هم کتاب کاری دربارۀ التیام یافتن از فقدان رابطه نوشتیم، من تشبیهی را که در اوایل زندگی از پزشکی آموخته بودم و کلر آن را در سراسر این کتاب استفاده کرده است، با او در میان گذاشتم. همان‌طور که شاید بدانید، هنگامی که استخوانی در بدنتان می‌شکند، کلسیم در بخش بیرونی شکستگی رشد می‌کند تا در حین خوب شدن استخوان از درون به بیرون، از آن محافظت کند. استخوان شما، با شروع از مرکز، خودش را دوباره به هم جوش می‌زند. این رسوب معدنی کلسیم که پینه نام دارد، محافظت و پایداری ایجاد می‌کند و جلوی آسیب بیشتر به محل شکستگی را می‌گیرد. جالب است که وقتی استخوان کاملاً خوب شد، آن پینۀ کلسیمی محافظ، بخشی از استخوان شما می‌شود که آن را قوی‌تر می‌کند. در نتیجه، قوی‌تر بودن در نقطۀ شکستگی پس از خوب شدن، یک واقعیت عینی است!
بخش اول این کتاب، دانش پایه‌ای عشق و عشق ورزیدن را پوشش می‌دهد؛ از جمله اینکه چرا هنگامی که گسستی در روابط رخ می‌دهد، این‌قدر درد دارد. فصل‌های ۱ تا ۳ دیدگاه کلی لازم را برای ارزیابی اینکه این زخم چگونه برای شما اتفاق افتاد و برای فهمیدن فرایند التیام پیش رو، فراهم می‌کنند. درست مانند یک آسیب جسمانی، بخش اول این کتاب زیبا کمکتان خواهد کرد زخم هیجانی‌تان را ارزیابی کنید. با حمایت و یاری کلر، خواهید دید دردتان در کجای درونتان جا خوش کرده، چه چیزی آن را دردناک‌تر می‌کند، و برای آنکه کمتر درد بکشد به چه چیزی نیاز دارید. شما دربارۀ خودتان و شریکتان و الگوی ارتباط هیجانی‌ای که در رابطه‌تان روی آن حساب کرده‌اید (و همیشه در هر زخم رابطه‌ای نقشی دارد) به روشنی بیشتری خواهید رسید. شما دربارۀ هیجان‌هایتان و نیازهای دلبستگی برآورده‌نشده‌تان (دو سوخت اصلی همۀ الگوهای منفی روابط) خواهید آموخت.
تمرکز بخش دوم بر پایدار کردن رابطۀ شماست. درست مانند انواع دیگر آسیب‌ها، پس از ارزیابی نوبت به پایدارسازی می‌رسد تا اجازه دهد التیام شروع شود. در فصل‌های ۴ تا ۶، کلر عناصر لازم برای پایدارسازی را شرح می‌دهد و کمکتان خواهد کرد سه تکلیف کلیدی را یاد بگیرید که هر کدام از شما برای دادن بهترین شانس ممکن به التیام رابطه‌تان، نیاز دارید انجامشان دهید. همان‌طور که شاید از آسیب‌های پیشین در زندگی‌تان بدانید، پایدارسازی، بنیادی است که همۀ التیام روی آن اتفاق می‌افتد. اگر به روش‌های قدیمی‌مان (در زندگی و الگوهای قدیمی با عزیزانمان) ادامه دهیم، ممکن است هرگز به پایداری لازم برای شروع التیام نرسیم.
به محض شروع پایدارسازی، التیام ممکن می‌شود. پس از آن، رابطۀ شما فرصتی برای خوب شدن از درون به بیرون دارد؛ درست همان‌طور که استخوان‌های شکسته و دیگر آسیب‌هایمان چنین می‌کنند. بخش سوم شما را قدم‌به‌قدم در این فرایند التیام مبتنی بر شواهد به نام مدل التیام زخم دلبستگی همراهی می‌کند. در فصل‌های ۷ تا ۹، کلر دقیقاً آموزش می‌دهد چگونه یک پوشش کلسیمی بسازید، تا در نقاط شکستگی قوی‌تر شوید. روش‌های او بر پایۀ دانش دقیق، روشن و قطعی است. خوشبختانه، کلر در این دانش، متخصص است و بهعنوان یک رابطه‌درمانگر، هزاران نفر را در این فرایند راهنمایی کرده است!
بخش پایانی این کتاب، فصل‌های ۱۰ تا ۱۲، شما را برای آیندۀ رشد پیوسته‌تان (چه با هم و چه به‌طور فردی) آماده می‌کند. اگر توانسته باشید با هم ترمیم را انجام دهید، بخش چهارم این کتاب کمکتان خواهد کرد ارتباط به‌تازگی به‌دست‌آمده‌تان را با یکدیگر حفظ کنید. همۀ روابط عاشقانه برای زنده، سالم و قوی ماندن به سرمایه‌گذاری هیجانی نیاز دارند. پس از انجام فرایند ترمیم، و با صدای گرم کلر که شما را در این مسیر تشویق می‌کند، شما حافظۀ عضلانی لازم برای ادامۀ سرمایه‌گذاری‌های هیجانی مورد نیاز را خواهید داشت. بسیار شبیه به اینکه یک آسیب جسمانی برای به دست آوردن توان و بازیابی دامنۀ حرکتی به فیزیوتراپی نیاز دارد، زخم هیجانی و ترمیمتان نیز برای حفظ دستاوردهایتان از فرایند ترمیم، به مقداری توجه پیوسته نیاز خواهد داشت. شاید فکر کردن به این موضوع اکنون ترسناک به نظر برسد، اما به من اعتماد کنید؛ راهنمایی عالی کلر قدم‌به‌قدم با شما خواهد بود. کلر به‌شکل درخشانی مفاهیم مهم را به قدم‌هایی تجزیه کرده است که قابل مدیریت، مرتبط و کارآمد هستند.
اگر متوجه شده‌اید که قرار نیست رابطه‌تان را با شریکتان ترمیم کنید، این فصل‌های پایانی کمکتان خواهند کرد تا به‌طور فردی سوگواری کنید و خوب شوید. گرچه بسیار دردناک است، اما داشتن شجاعت کافی برای سوگواری به التیام قلبتان کمک خواهد کرد؛ و این گامی بسیار مهم برای هر رابطۀ عاشقانۀ آینده‌ای است که ممکن است داشته باشید. التیام اتفاق می‌افتد؛ چه به‌طور فردی و چه با هم. مهم‌ترین نتیجۀ این کتاب و فرایندی که کلر به روشنی گفته است، این است که شما التیامی را که به آن نیاز دارید، به دست بیاورید! همۀ ما رنج می‌بریم، اما به لطف کتاب کلر، لازم نیست کسی تنها رنج ببرد.
این کتاب را به خودتان هدیه دهید. با خواندن این صفحه‌ها، حس خواهید کرد دیده، شنیده و فهمیده شده‌اید. شما دربارۀ خودتان و رابطه‌تان به روشنی و عمقی می‌رسید که برای دهه‌های پیش رو به کارتان خواهد آمد.
- کاترین ریم، دکترای تخصصی تعلیم و تربیت (Ed.D.)، درمانگر ازدواج و خانوادۀ دارای پروانه (LMFT)، مربی، سوپروایزر و درمانگر رسمی مورد تأیید ICEEFT؛ همکار نویسندۀ کتاب کار هیجان‌مدار برای فقدان رابطه: التیام دل‌شکستگی جلسه به جلسه است (۲۰۲۳) و کتاب کار راه و رسم درمانگری در EFT (ویرایش دوم) (۲۰۲۲).
دربارۀ نویسنده
کلر روزومن، دارای دکترای روانشناسی، روان‌شناس بالینی و مربی رسمی مورد تأیید ICEEFT در زوج‌درمانی هیجان‌مدار (EFT) از بریزبن، استرالیا است. او مدیر مرکز EFT بریزبن است (جایی که به درمانگران EFT آموزش می‌دهد) و همچنین مدیر یک مرکز روانشناسی به نام مرکز دلبستگی و روابط بریزبن است. کلر در سطح ملی و بین‌المللی دربارۀ دلبستگی، روابط و EFT سخنرانی کرده است. او به قدرت دلبستگی و پیوند برای همۀ مردم، در همۀ روابط، و فارغ از فرهنگ، ساختار یا هویتشان، باور دارد. کلر بیشترین شادی را زمانی حس می‌کند که به مردم برای ساختن پیوندهای ایمن کمک می‌کند و هنگامی که به درمانگران دیگر در کارشان انگیزه می‌دهد. کلر نویسندۀ دو کتاب مرجع برای درمانگران و نیز کتاب خودیاری با عنوان راهنمای هیجان‌مدار برای فقدان رابطه: زندگی پس از عشق است. کلر به همراه دکتر کاترین دی. ریم، همکار نویسندۀ کتاب کار هیجان‌مدار برای فقدان رابطه: التیام دل‌شکستگی جلسه به جلسه است. کلر پیوسته از قدرت EFT انگیزه می‌گیرد، از دکتر سو جانسون برای بینش او قدردان است، و به در میان گذاشتن این شگفت‌انگیزترین مدل درمانی با جهان، پایبند می‌ماند.
سخن مترجم
به شما که این واژگان را شاید در میانۀ طوفان می‌خوانید، درود می‌فرستم. به شما که قلبتان از زخم دلبستگی، از خیانت به اعتمادی که سنگ‌بنای رابطه‌تان بود، به درد آمده است. به شمایی که شاید احساس می‌کنید شعلۀ این زخم، وجودتان را می‌سوزاند و در تقلایی نفس‌گیر برای یافتن معنا یا راه نجات هستید. و به شما، شریک دیگر این رابطه، که شاید در آتش پشیمانی، احساس گناه و یا زیر بار سرزنش‌ها می‌سوزید و در پی کورسویی برای جبران و کمک به التیام این پیوند گران‌بها هستید. تجربۀ من در اتاق درمان با زوج‌های دردمند به من آموخته است که پس از چنین زخمی، گویی هر دو شریک در میانۀ آتشی ایستاده‌اند؛ یکی شعله‌ور از درد خیانت‌دیدگی و دیگری در تب گناه، شرم و یا حتی دفاع. و در این بحبوحه، چگونه دستی سوزان می‌تواند دستی دیگر را که خود شعله‌ور است، یاری دهد؟ چگونه می‌توان از میان دود و خاکستر این آتش، راهی به سوی آرامش و ترمیم یافت؟ این آشفتگی جانکاه، این واکنش‌های شدید و این احساس گم‌گشتگی، تنها یک واکنش ساده نیست؛ بازتاب عمیق «ترومای دلبستگی» است. خیانت یا رها شدن توسط کسی که قرار بود پناهگاه امن ما باشد، سیستم عصبی و دلبستگی ما را در حالت اضطرار قرار می‌دهد. «آمیگدال»-مرکز تشخیص خطر و ترس در مغز ما-بی‌وقفه آژیر خطر می‌کشد و ما را در چنگال واکنش‌های جنگ، گریز یا حتی کرختی گرفتار می‌کند. در این حالتِ برانگیختگی شدید، دسترسی به «قشر پیش‌پیشانی» (پری‌فرونتال)- بخش متفکر، منطقی، برنامه‌ریز و مهم‌تر از همه، بخشی مؤثر در توانایی همدلی مغز-دشوار و گاه ناممکن می‌شود. به همین دلیل است که در اوج درد، منطق رنگ می‌بازد، کلمات نیش‌دار می‌شوند، دیوارها بالا می‌روند، و درک احساس و نیاز دیگری، حتی اگر نیت خیر داشته باشیم، بسیار سخت به نظر می‌رسد.
لازم است تأکید کنم که آمیگدال به خودی خود بخشی منفی یا مضری در مغز ما نیست؛ در واقع، این مرکز تشخیص خطر برای بقای ما ضروری است و به ما در واکنش سریع به تهدیدات واقعی کمک می‌کند. مشکل زمانی آغاز می‌شود که پس از یک تروما یا زخم دلبستگی عمیق، این سیستم در حالت آماده‌باش مداوم باقی می‌ماند. این فعال ماندن پیوستۀ آمیگدال است که باعث می‌شود کوچکترین نشانه‌ای، یادآور خطر گذشته تلقی شده و واکنش‌های دفاعی شدیدی (مانند جنگ، گریز یا کرختی) را برانگیزد، حتی زمانی که دیگر تهدید واقعی وجود ندارد. همین فعال‌سازی بیش از حد است که دسترسی به «قشر پیش‌پیشانی» را دشوار می‌سازد وگرنه، در حالت عادی، تعامل سازنده میان آمیگدال و قشر پیش‌پیشانی برای عملکرد سالم هیجانی و ارتباطی ما حیاتی است.
اما در دل همین ویرانی، امید به بازسازی نهفته است. این کتاب، که حاصل خرد و تجربۀ دکتر کلر روزومن و مبتنی بر رویکرد قدرتمند درمان هیجان‌مدار (EFT) است، همچون نقشه‌ای دقیق و راهنمایی دلسوز برای عبور از این مسیر آتش‌گرفته عمل می‌کند. EFT به ما نمی‌گوید هیجان بد است یا باید آن را سرکوب کرد؛ بلکه می‌آموزد چگونه به زبان هیجان گوش دهیم، پیام آن را درک کنیم و از آن بهعنوان راهنمایی به سوی نیازهای عمیق دلبستگی‌مان استفاده نماییم. این رویکرد به ما کمک می‌کند تا به‌تدریج آژیر آمیگدال را آرام کنیم و بدین ترتیب، با هم‌افزایی سازنده میان قشر پیش‌پیشانی و مراکز هیجانی، به درک، تنظیم، و پاسخی یکپارچه، آگاهانه‌تر و خردمندانه‌تر به هیجانات دست یابیم.
در طول مطالعۀ این کتاب، با واژگانی چون «هیجان»، «احساس» و «عاطفه» روبرو خواهید شد. اگرچه در روانشناسی، هر یک از این واژگان ممکن است تعاریف فنی دقیق و متمایزی داشته باشند که بر جنبه‌های خاصی از تجربۀ درونی (مانند پاسخ فیزیولوژیک، شناخت یا نمود بیرونی) تأکید کنند، اما در این کتاب و به‌تبع آن در این ترجمه، برای حفظ روانی متن و سهولت درک برای مخاطب گسترده‌تر (زوج‌ها و افراد علاقه‌مند)، گاه این واژگان به جای یکدیگر یا با هم‌پوشانی معنایی به کار رفته‌اند. نکتۀ کلیدی که باید به آن توجه داشت، نقش محوری این تجربیات درونی بهعنوان راهنمای ما به سوی نیازها و انگیزه‌های بنیادین دلبستگی است، فارغ از برچسب دقیقی که به آن‌ها می‌زنیم.
یکی دیگر از مفاهیم کلیدی که در این سفر التیام با آن مواجه می‌شوید، «آسیب‌پذیری» (Vulnerability) است. این واژه در زبان روزمره ممکن است ناخودآگاه بار معنایی ضعف، شکنندگی یا در معرض خطر بودن را تداعی کند. اما در قلب رویکرد درمان هیجان‌مدار، «آسیب‌پذیری» دقیقاً برعکس، حالتی است بسان شجاعتِ عریان کردن قلب زخمی و بیان صادقانۀ دردها و نیازهایمان. چنان‌که پژوهشگر برجسته، دکتر برنه براون می‌گوید: «آسیب‌پذیری ... بزرگترین معیار شجاعت ماست.» پذیرش و در آغوش کشیدن این آسیب‌پذیری، اولین گام برای خاموش کردن شعله‌ها و ایجاد فضایی امن برای گفتگوی ترمیمی است. به همین دلیل، در بخش‌هایی از ترجمه، برای تأکید بر این جنبۀ شجاعانه، فعالانه و ارتباطی، و برای جلوگیری از برداشت منفی احتمالی، از عبارت «گشودگی عاطفی» نیز بهعنوان معادل یا توضیح مفهوم آسیب‌پذیری استفاده کرده‌ام. منظور از هر دو عبارت، در نهایت، همان شجاعت نشان دادن خود واقعی و نیازهای اصیل درونمان در پیوند با دیگری است؛ عملی که اساس ایجاد صمیمیت و اعتماد عمیق است.
همچنین لازم به ذکر است که در برگردان این اثر ارزشمند تمام تلاش اینجانب بر آن بوده است که ضمن وفاداری کامل به محتوای علمی و پیام اصلی نویسنده و حفظ انسجام متن، ملاحظات فرهنگی مخاطب ایرانی نیز تا حد امکان در نظر گرفته شود. از این رو در موارد معدودی که برخی مثال‌ها یا اشارات فرعی با بافتار فرهنگی جامعۀ ما همخوانی کمتری داشتند تلاش شد تا با حفظ جوهرۀ اصلی بحث و بدون آسیب به ساختار علمی کتاب انطباق یا تعدیل لازم صورت گیرد تا متن نهایی برای خوانندۀ فارسی‌زبان پذیرفتنی‌تر و کاربردی‌تر باشد.
می‌دانم، پیمودن این راه شاید در ابتدا دشوار و حتی ناممکن به نظر برسد. امید قلبی من، بهعنوان مترجم و درمانگری که شاهد رنج و تاب‌آوری زوج‌های بسیاری بوده، این است که این کتاب، هم برای شمایی که شعله‌های درد خیانت را تجربه می‌کنید و هم شمایی که با بار آسیب زدن به محبوبتان دست‌به‌گریبانید، فانوسی باشد در این تاریکی. امید دارم راهکارها و بینش ارائه‌شده در این صفحات، ابزاری باشد برای فرونشاندن آتش‌ها، مرهمی بر زخم‌ها، و آغازی برای ساختن دوبارۀ پیوندی که شاید حتی قوی‌تر از پیش، در همان نقطۀ شکستگی، قد علم کند.
با عمیق‌ترین همدلی و امید به التیام شما،
دکتر فرشاد لواف‌پور نوری
متخصص زوج و خانواده
25/2/1404
فهرست مطالب
سخن مترجم 5
التیام زخم‌های دلبستگی در روابط صمیمانه 11
دربارۀ نویسنده 13
سپاسگزاری 15
پیشگفتار 17
مقدمه 21
بخش 1 پیوندهای از هم گسسته 33
فصل 1 زخم دلبستگی چیست 35
فصل 2 تأثیر زخم دلبستگی 57
فصل 3 التیام زخم دلبستگی 79
بخش 2 تثبیت 99
فصل 4 آغاز فرایند التیام 101
فصل 5 طنین‌های تروما 125
فصل 6 درک زخم‌های پیچیده 147
بخش 3 بهبودی 169
فصل 7 پرداختن به زخم از دیدگاه شریک آسیب‌دیده 171
فصل 8 حل و فصل زخم برای شریک آسیب‌زننده 187
فصل 9 پیوندآفرینیِ پادزهرگون برای هر دو شریک 203
بخش 4 رشد 223
فصل 10 کسب امنیت 225
فصل 11 هنگامی که زخم قابل بهبود نیست 245
فصل 12 قوی‌تر در نقطۀ شکستگی 261
