پیشگفتار چاپ اول

درک مفاهیم آماری برای دانشجویان علوم رفتاری و تمام افرادی که علاقمند به پژوهش هستند، ضروری .است در علم آمار دو دسته شاخص آماری وجود دارد (۱) توصیفی (۲) استنباطی هر کدام از این شاخص ها دارای ویژگیهای خاص خود هستند به عبارت دیگر شاخصهای آماری به دو صورت به کار برده میشوند؛ شکل اول عبارت است از جمع آوری اطلاعات و سازمان بندی آنها به شیوه ای که به صورت معناداری قابل درک و فهم و ارتباط باشد و شکل دوّم به کمک یافته های حاصل از نمونه اطلاعات لازم، دربارۀ جامعه ای که نمونه از آن انتخاب شده است به دست می آید در این حالت هدف از پژوهش ، تعمیم یافته ها و تبیین و پیش بینی حوادث است.هدف کلی این کتاب توضیح و تفسیر ساخت معنا و کاربرد شاخصهای مذکور است. هدفهای جزئی آن عبارت است از آشنا ساختن دانشجویان با مفاهیم اساسی روشهای تجزیه و تحلیل آماری، و کمک به درک و فهم کاربرد روشها به شیوه ای که دانشجویان بتوانند اطلاعات لازم را درباره آن دسته روشهایی که بیشترین کاربرد را در علوم انسانی دارد کسب کنند. این کتاب به خوانندگانی که پایه ای قوی در ریاضی ندارند، روشهای اساسی آمار و کاربرد آنها را آموزش میدهد. به همین دلیل مبنای ریاضی فرمول ها کاملاً حذف شده است به منظور بالا بردن میزان یادگیری خوانندگان توصیه میشود هر قسمت را به دقت مطالعه کنید زیر قسمتهای مهم خط بکشید و خودآزمایی هایی را که در پایان هر آمده است به دقت حل کنید. به کمک این روشها است که به صورت مکرر به متن کتاب مراجعه و آن را مرور میکنید به این ترتیب به مهمترین مفاهیم مطرح شده تسلط پیدا میکنید. سعی خودآزمایی های پایان هر فصل را به صورت کامل حل کنید. برای اطمینان از درستی پاسخی که به هر یک از این خودآزمایی ها داده اید به پاسخهایی که در آخر کتاب آمده است، مراجعه کنید. این کتاب به عنوان یک منبع درسی برای دانشجویان رشته های روانشناسی و علوم تربیتی تهیه شده است ولی برای رشته های دیگر نظیر علوم پایه و اجتماعی نیز کاربرد دارد. این کتاب از ۲۲ فصل تشکیل شده است ۷ تا ۸ فصل آن را میتوان برای یک درس مقدماتی آمار توصیفی در یک نیمسال استفاده کرد. کتاب حاضر تألیفی است از منابع مختلف که فهرست همۀ آنها در آخر کتاب، ارائه گردیده است. کاملاً روشن است که در تهیه و تدوین این کتاب لغزشها و خطاهایی وجود دارد. به همین دلیل از خوانندگان عزیز انتظار میرود بر مؤلف منت بگذارند و با ارائه پیشنهادها و نظرهای سازنده خود امکان چاپهای بعدی را فراهم سازند.

پیش گفتار چاپ سوم

هدف این کتاب همانند چاپ های قبلی آن آشناسازی دانشجویان و پژوهشگران با مفاهیم و کاربردهای آمار است. در این کتاب تلاش شده است که خواننده را با مفاهیم اساسی ،آمار بدون استفاده از روشهای پیچیده ریاضی و به کمک شیوه ،شهودی آشنا سازیم البته باید توجه داشت که این کار همیشه میسر ،نیست زیرا درک مفاهیم عمده و پایهای آمار بدون دانش ،ریاضی، امکان پذیر نیست. تدوین و تنظیم مطالب این چاپ با چاپهای قبلی تفاوت زیادی دارد؛ به نحوی که میتوان این کتاب را اثر جدیدی به حساب آورد. در این چاپ کوشش شده است علاوه بر رفع اشتباه های چاپی، مطالب تازه یا برحسب موضوع مطالب قبلی اصلاح شود و اکثر کمبودها و نارساییهای چاپهای قبلی برطرف گردد. بازخورد همکاران عزیز و مدرسان محترم و دانشجویان گرامی مبین این است که این کتاب اکنون به یک کتاب معتبر درسی دانشگاهی تبدیل شده .است وظیفهٔ خود میدانم از تمامی افرادی که به صورت کتبی یا شفاهی اینجانب را راهنمایی کردهاند تشکر نمایم و تقاضا کنم همانند گذشته بر این حقیر منت نهند و بنده را از راهنماییهای ارزنده خود محروم نسازند.

علی دلاور